Osbük ve Sagyaş yeni reformun patronu olacak!

Handan Sema CEYLAN - Fikri CİNOKUR

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlan Üretim Reform Paketi’nde yeni bir aşamaya geçildi. Paketin iki yıldızı; Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) ile ‘sanayinin TOKİ’si şeklinde nitelendirilen ve Sanayi Gayrimenkul Yatırım Anonim Şirketi (SAGYAŞ) olacak. SAGYAŞ 4562 sayılı Kanun ile hayata geçiyor. Geçtiğimiz günlerde “Üretim Reform Paketi Kanun Tasarı Taslağı Karşılaştırma Tablosu”nu yayınlayan bakanlığa bu hafta ilgili kurum ve kuruluşlar görüşlerini aktaracak. İlgili kurumların önerilerini perşembe gününe kadar bakanlığa bildirmesi bekleniyor.

Üretim Reform Paketi Kanun Tasarı Taslağı; Yükseköğretim Kanunu, Çevre Kanunu, Katma Değer Vergisi Kanunu, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanun, Mera Kanunu, Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu gibi birçok kanunda değişiklikler öngörüyor. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), sanayi odaları, organize sanayi bölgeleri (OSB), OSBÜK gibi sanayicileri ilgilendiren kurumların görüşleri de bekleniyor, TİM ve BDDK’da görüşlerini bakanlığa bildirmiş olacak.

Bu çerçevede her OSB kendi önerisini hazırlarken, OSBÜK iki toplantıyla üyelerinin görüşlerine başvurdu. Öte yandan Türkiye’nin 12 sanayi odası Ankara’da yapılan bir toplantı ile bir araya gelerek görüş mutabakatına vardı.

Paketin hedefi “yerli, yeşil, yenilikçi (3Y) yaklaşımıyla teknoloji odaklı ve yüksek katma değerli üretim yeteneğine ve nitelikli işgücüne sahip, akıllı üretim sistemlerinin kullanımının yaygınlaştığı, marka değerleriyle uluslararası pazarlarda rekabet eden sanayi” olarak belirtiliyor. Bakanlık bu yıl ocak ayında gerçekleştirdiği bir çalıştay ile süreci başlatmıştı.

OSBÜK’ün etkisi artıyor

Bugüne kadar bir tavsiye kuruluşu niteliğindeki OSBÜK yeni planlanan Üretim Reformu Yasa Tasarısı’nda etkili bir kurum haline getirildi. Tasarı taslağına göre OSBÜK, tüm OSB’lerin kayıt olmak zorunda olduğu, sicilinin oradan geçtiği, OSB’lerin şemsiye kuruluşu haline geliyor. Öte yandan OSB’lere nefes aldıracak değişiklikler de tasarı taslağında yer alıyor. Eskiden OSB’de kurulan firmalar emlak vergisinden kuruldukları ilk 5 yıl muaf oluyordu. Daha sonra konut gibi belediyelere emlak vergisi ödemek zorunda kalıyorlardı. Taslağa göre emlak vergisi artık yüzde 75 indirimli olacak. OSB’ler içinde yeşil alan gibi görünen, atıl kalmış makilik gibi alanlar kullanım dışıydı. Artık bu alanlar yeşil alan veya Ar-Ge - ya da teknokent gibi bilim inovasyon yatırımları için yüzde 8 alan ayrılacak.

OSB’lerdeki teslim şartları istisna arasına girecek. KDV istisnası getirilecek. OSB’lerdeki arsaların üzerindeki yüzde 1’lik KOSGEB payı kaldırılacak. OSB’lerde 2 yıl içinde tamamlanması gereken tahsisin bitirilmemesi halinde bu tahsisin geri alınması için yapılacak işlemler hızlandırılacak. Elektrik ve doğalgaz gibi borçların yüzde 50’si haczedilemeyecek.

Atıl fabrikalar SAGYAŞ’a

Taslağın bir diğer yıldız kuruluşu ise SAGYAŞ. Süper yetkilere sahip olacak bu şirket ile kira öder gibi fabrika sahibi olunabilecek. Hem belediyelerin hem de OSB’lerin yönetiminden bağımsız hareket edecek kuruluş sıfırdan OSB kurabilecek. Sermayesinin tamamı Hazine’ye ait olan firma, ortaklıklar da kurabilecek. OSB’lerde atıl duruma gelen fabrikalar, SAGYAŞ aracılığı ile devlete geçecek. Daha sonra da o alanlar yatırım yapanlara verilecek. Bu daha çok Doğu'da daha önce tahsisi yapılmış, üretime geçmemiş fabrikaların tekrar ekonomiye kazandırılması için. Bu da yanlış kullanılmadığı sürece çok iyi bir iş.

Rant şahıslara geçiyor iddiası

Pakette Madde 32 olarak belirtilen düzenlemede 4562 Sayılı Kanun’da değişiklikler öngörüyor. Arsa satışlarının yer aldığı bu maddeye göre OSB’ler arsa maliyetlerinin ancak yüzde 20’sini geçmeyecek şekilde arsa satabilecekler. Özellikle doluluk oranları artan Batı'daki OSB’lerde düzenlemenin sıkıntı yaratacağını söyleyen OSB’ler bu arsaların piyasa değerinin altında satılma riski olduğunu belirtiyorlar. Arsa maliyeti altında satılırsa, satın alan kişi üretime geçip tapusunu OSB yönetiminden alarak, satış yaparak rant elde edebiliyor. Basit bir hesapla 10 yıl önce 100 TL bedeli olan bir arsa OSB yönetimi tarafından ancak 120 liraya satılabiliyor. Ancak geçen 10 yılda 500 liralık rayice ulaşan arsa bedelinin altında satılmış oluyor. Bu durumda satın alan isim 120 liradan aldığı ve sadece binasını inşa ettiği bir yeri 500 liraya satarak rant sağlıyor. Bu da altyapı yatırımları yapmak zorunda olan OSB yerine rantın şahıslara geçmesine neden olabilecek iddiasını gündeme getirdi.

Madde 32’de “Arsa Satışları” başlığında belirtilen düzenlemede şu ifadelere yer veriliyor “Parsel birim maliyeti; altyapısı tamamlanmış ve işletmeye geçmiş OSB’nin muhasebe kayıtlarındaki; kamulaştırma, altyapı inşaatı, arıtma tesisi maliyeti ve genel idare giderleri gibi tüm giderlerden oluşan toplam yatırım tutarının toplam sanayi alanına bölünmesiyle hesaplanır. Bulunan birim maliyetinin yüzde 20 fazlasını geçmemek üzere parsel birim satış fiyatı belirlenir(……).” Aynı maddede yine SAGYAŞ’a da vurgu var.

Seçimler 4 yılda bir yapılsın

OSB yönetimleri iki yılda bir seçiliyor. OSB’ler önerilerinde yeni taslakta 3 yıl olan bu sürenin sanayi odalarında olduğu gibi 4 yıl olmasını talep ediyorlar. Gerekçe olarak da yaptıkları yatırımın meyvesini almadan, kurdelesini kesemeden yeni bir seçime gitmenin sorunlu olduğunu söylüyorlar.

12 sanayi odası mutabakata vardı

İlçelerde sanayi odası kurulmasın, TOBB şemsiye örgüt olarak devam etsin

Türkiye’nin 12 sanayi odası TOBB ile görüş mutabakatı yaptı. Ankara’da bir araya gelen sanayi odası başkanları önümüzdeki günlerde ortak bir metin oluşturarak, bakanlığa yollayacaklar. Toplantıda itiraz edilen noktalardan biri sanayici tarifinin değiştirilmesiydi. Sanayiciler, esnaf konumunda faaliyet gösterenlerin sanayici olarak tanımlanmasına karşı çıktılar. Mevcut tanımda 10 kişi ve üstü istihdam yaratan üreticiler sanayici sayılıyor. Yeni öneride ise bu rakam bire kadar düşüyor. Bu rakamın düşmesine itirazın üretim odağından uzaklaşılabileceği endişesi olduğu da söyleniyor. Öte yandan sanayi odaları ilçe bazlı sanayi odası kurulmasına da karşı çıktılar. Türkiye’de halihazırda 12 sanayi odası bulunuyor. Bunlar, İstanbul, Ankara, Ege Bölgesi, Kocaeli, Eskişehir, Gaziantep, Adana, Konya, Kayseri, Denizli, Balıkesir ve Aydın sanayi odaları. Sanayi odası açılması için o kentte 1000 sanayicinin bulunması ve 500’ünün sanayi odası kurulması yönünde görüş bildirmesi gerekiyor. Sanayi odaları 1000 kişilik bu sayının 750 veya 500’e düşürülebileceğini ancak ilçelerde sanayi odası kurulmasını doğru bulmadıklarını belirtiyorlar. Toplantıya katılan sanayi odaları, ilçelerde oda açılması yerine şube açma marifetiyle bu sorunun çözüleceğini dile getirdiler. Ayrıca sanayi odaları önerilerini hazırlarken TOBB’un şemsiye örgüt olarak devam etmesini arzuladıklarını, bakanlığa direkt olarak bağlanmak istemediklerini vurguladılar. Öte yandan toplantıya TOBB’da çalışmış ancak şu anda milletvekilliği yapan isimler de katıldı. Kayseri Sanayi Odası Başkanı Mustafa Boydak da toplantıya katılarak, yaşadıkları süreci paylaştı.

Paketin hedefi

1-Yatırım bölgelerimizin daha güçlü ve verimli çalışması,

2-Üretimin önündeki engellerin kaldırılması,

3-İmalat sanayiindeki yeşil ve verimli üretim dönüşümünün sağlanması,

4-Firmaların teknolojik kapasitelerinin geliştirilmesi,

5-Sanayide nitelikli işgücü ihtiyacının karşılanması,

6-Enerji tasarrufunu sağlayacak araştırma faaliyetlerine odaklanmaları,

7-Uluslararası pazarlara girmek için gerekli diğer becerileri elde etmeleri,

8-İhracat ve ara girdi ithalatı ile ilgili uzun vadede sürdürülebilir ve katma değeri yüksek alanlara yönelmelerini sağlayacak vergi ve teşvik sisteminin tasarımı ve uygulamaya alınması,
9-Üretime dayalı ekonominin büyümesi,

10-Yerli, yeşil ve yenilikçi sanayi bölgelerine geçişin sağlanması.

Bakanlık OSBÜK ve OSB’lerde görevden uzaklaştırma yapabilecek

Yeni düzenlemeye göre Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) ve Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) organ üyeleri ile personeli, görevleriyle ilgili suç teşkil eden fiil ve hareketlerinden dolayı kamu görevlisi olarak cezalandırılabilecek. Görevleriyle ilgili suçlardan dolayı haklarında soruşturulan OSB ve OSBÜK organ üyeleri ile personeli Bakanlık tarafından tedbiren geçici olarak görevden uzaklaştırılabilecek. 15 Temmuz darbe girişiminin ardından TOBB’da görevden almalar da gündeme gelmişti. TOBB ile oda ve borsaların yöneticilerinin görevden alınabilmesi için bir kanun hükmünde kararname çıkartılması konusunda çalışma olduğu iddia edilmişti. Halihazırda TOBB yöneticileri için böyle bir görevden alma yetkisi yok. TOBB’da görevden alma için mevcut yönetmeliğe göre meclis toplantılarına ‘devamsızlık’ şartı aranıyor.

Memiş: Çalışma grubu oluşturduk

Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK), Türkiye’de yatırım ve üretimin önündeki engelleri kaldırmak amacıyla hazırlanan Üretim Reform Paketi'ne önerilerde bulunmak amacıyla çalışma grubu oluşturdu. Konya ve Antalya’da iki ayrı toplantı yapan Üretim Reform Paketi Çalışma Grubu, çalışmada sona yaklaştı. DÜNYA’nın sorularını yanıtlayan OSBÜK Başkanı Memiş Kütükcü, çalışmanın tamamlanır tamamlanmaz Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile paylaşılacağını söyledi. Bir milyon 700 bin kişiye sağladığı istihdamla Türkiye’deki 70 ilden daha büyük bir nüfusu temsil eden OSB’ler için Üretim Reform Paketi'nin son derece önemli olduğunun altını çizen Kütükcü, “Bu paket yeni OSB kuruluşundan mevcut OSB’lerdeki arsa tahsislerine, OSB’lerdeki firmalardan alınan emlak vergisinden araştırma, geliştirme ve inovasyon yatırımlarına, KOSGEB payının kaldırılmasından KDV istisnasına değin pek çok konuda yenilikler getiriyor. Dolayısıyla OSBÜK olarak Üretim Reform Paketi’ni çok önemsiyoruz. Bunun için, Bakanlığımız tarafından yapılan ve bize gönderilen taslak çalışmayı inceleyerek önerilerimizi iletmek için bir çalışma grubu oluşturduk. Bu grup Konya ve Antalya’da iki ayrı toplantı yaparak, taslağı en ince detayına kadar inceledi. Sona yaklaştığımız bu çalışmayı önümüzdeki günlerde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımızla paylaşacağız” şeklinde konuştu. Kütükcü, Üretim Reform Paketi’nin Türkiye’de yeni bir dönem açacağını da ifade ederek, hükümete ve Bilim, Sanayi Teknoloji Bakanlığına teşekkür etti. Özellikle sanayide sermayenin inşaat yerine makine ve teçhizata ve doğrudan üretime kanalize edilmesinin yolunu açacak olan SAGYAŞ (Sanayi Gayrimenkul Yatırım Anonim Şirketi) kurma kararının son derece önemli olduğuna işaret eden Kütükcü, “Tüm iyileştirmelerle birlikte sanayimizin, ülkemizin büyümesine ve kalkınmasına katkısı daha da artacaktır” dedi.