Ölçek ve katma değer ile hedef 50 milyar dolar

Fikret ÇENGEL

Son 5 yılda ihracatta yüzde 92 büyüme başarısı gösteren ve 2022 yılında gerçekleştirdiği 33,6 milyar dolarlık rekor ihracat ile zirveye yerleşen kimya sektörü, Türkiye’nin ihracattaki yükselen yıldızı olmaya devam ediyor. 2022 yılını ihracat şampiyonu olmayı başararak gözünü kalıcı birinciliğe çeviren kimya sektörü, kimyevi maddeler ve mamuller ihracında miktar bazında yüzde 4,2 büyürken, sektörün kilogram başı ihracat bedeli ise 1 dolar sınırını aşarak yüzde 30’luk artış ile 1,16 dolara yükseldi.

2022 yılı verilerine göre sektörler bazında da 232 ülke ve bölge ile en fazla ülkeye ihracat gerçekleştiren sektör kimya olurken; kimya ihracatında ilk 10 sırayı Hollanda, ABD, İtalya, Romanya, Lübnan, Rusya, Almanya, İspanya, Irak ve Güney Afrika ülkeleri aldı. Sektörün toplam ihracatının yüzde 40’ı AB ülkelerine gerçekleşirken, Ticaret Bakanlığı tarafından açıklanan Uzak Ülkeler Stratejisi kapsamındaki Güney Afrika’ya yapılan ihracat oranı yüzde 270 oranında artarak rekor seviyeye ulaştı.

2030 hedefi 50 milyar dolar

Kimya ihracatında 2022 yılında “Plastikler ve Mamulleri” ürün grubu %13,82’lik artış ve 10,22 milyar dolarlık ihracat ile ilk sırayı alırken, sektör ihracatında toplam yüzde 30,4’lük paya sahip oldu. “Mineral Yakıtlar, Mineral Yağlar ve Ürünler” yüzde 73,93’lük artış ve 9,85 milyar dolar ihracat ile ikinci sıraya yerleşirken, yüzde 57,73’lük artışla 3,26 milyar dolar ihracat ile “Anorganik Kimyasallar” ürün grubu üçüncü oldu. 2022 yılı kimya ihracatında en fazla ihraç edilen diğer ürün grupları ise “Uçucu Yağlar, Kozmetikler ve Sabun”, “Kauçuk, Kauçuk Eşya” ve “Eczacılık Ürünleri” olarak sıralandı.

Görev sürelerinin ikinci döneminde vaatlerinden birini daha yerine getirerek ihracat şampiyonu olmanın haklı gururunu yaşadıklarını dile getiren İKMİB Başkanı Adil Pelister, “16 alt sektörümüz ile 27 ana sektöre doğrudan tedarikçi konumunda ve stratejik öneme sahip büyük bir kimya ailesiyiz. Kimya ihracatçımıza söz verdiğimiz üzere önce kalıcı ikinciliğe ulaştık. Şimdi de küresel zorluklara rağmen 2022 yılında ulaştığımız 33.6 milyar dolarlık ihracat ile zirveye yerleştik ve artık kalıcı birincilik hedefine yürümek için yeni adımlarımızı atacağız. Kilogram başı ihracat birim fiyatlarımız 2018 yılında 0,89 dolar idi. 2021 yılında 0,92 iken 2022 yılında ise 1,16 dolara yükselerek 1 dolar barajını aştı. Bu tablo bize kimya ihracatında nitelikli büyüdüğümüzü gösteriyor. Şimdi de ‘Vizyon 2030’ stratejimiz çerçevesinde sürdürülebilirlik temelinde ölçek büyütmeye odaklanarak kimya ihracatımızı 2023’de 36 milyar dolara, 2030 yılında ise 50 milyar dolara yükseltmeyi hedefliyoruz. Dünyanın en büyük 10 ekonomisinin 8’i kimya sektöründe de üretim ve ihracat bakımından lider. Dolayısıyla kimya sektörü, ülkemizin ekonomik kalkınması ve ihracatımızın geleceği için stratejik önem taşıyor. Biz de bu bilinçle çalışmalarımızı sürdürüyor ve kimyanın geleceğinde yeni dönemin oyun kurucuları arasında yer almak istiyoruz. Dünya çapında yeni bir ekopolitik dönüşüm yaşanıyor ve ihracatımızın geleceğini de doğrudan etkileyecek radikal değişimlere yaklaşıyoruz. Yeni döneme ilişkin olarak kimyada sürdürülebilir üretim, dijital dönüşüm, yüksek katma değerli inovatif ürünler, AB Yeşil Mutabakatı, sınırda karbon düzenlemesi, Almanya’da kabul edilen ‘Tedarik Süreci Yönetim İlkeleri’ kanunu ve KKDİK Kimyasalların Kaydı gibi hızla adapte olmamız gereken önemli başlıklarımız var. Biz de İKMİB olarak sürdürülebilirlik ve dijitalleşme stratejimiz doğrultusunda kimya sektörümüzü ve ihracatımızı bir üst lige taşıyacak projelerimiz ile ölçek büyütmek için çalışmayı sürdürüyoruz” dedi.

Küresel aktörleri buluşturacağız

İKMİB olarak Kimya Teknoloji Merkezi projesinde son aşamaya geldiklerini ve orta vadede bir ilke daha imza atarak Türkiye Kimya Ajansı’nı hayata geçirmek istediklerini dile getiren Pelister, “Kimya Teknoloji Merkezi projemiz için şirket kurulumumuzu tamamladık. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımızın desteğiyle Bilişim Vadisi’nde merkez binamızın yer tahsisini gerçekleştirdik ve İstanbul Kalkınma Ajansı’ndan 25 milyon TL destek ödeneğimiz ile ilgili sözleşme aşamasına geldik. Son aşamada ise Ticaret Bakanlığımızdan yatırım bedeli için bütçe onayını bekliyoruz. KTM projesi ile yüksek teknoloji ve yüksek katma değer odaklı yeni bir ekosistem kurmayı amaçlıyoruz. Gelecek vizyonumuzun bir diğer adımı olarak da ülkemizde Uluslararası Kimya Şurası düzenlemek istiyoruz. Sektörün küresel aktörlerini, kamu kuruluşlarını, şirket CEO’larını, akademisyenleri ve kimyanın tüm paydaşlarını bir araya getirerek, kimyadan yüksek gelir elde eden ülkeler seviyesine çıkmak için sektörümüzün ihracat strateji belgesini hazırlamayı amaçlıyoruz. Ayrıca yine bir ilk olacak Türkiye Kimya Ajansı projemiz ile Türk kimya sektörünün hedefi, dünyadaki pazar payını yüzde 0,5’den yüzde 1’in üzerine çıkarmak” şeklinde konuştu.

21 hedef ülkeye 22 milli katılım

İKMİB olarak 2022 yılında pandemi sonrası 21 farklı ülkede 10 milli katılım organizasyonu, 8 info stand, 13 fuar ziyareti, 1 Türkiye tanıtım standı, 6 sektörel ticaret heyeti, 1 ön heyet ve 5 Ur-Ge Projesi gerçekleştirdiklerini ifade eden Adil Pelister, “Kimya ihracatçılarımızın dünya ticaretinden daha fazla pay alması için hedef pazarlardaki fuarlarda milli katılım organizasyonlarıyla yer almaya bu yıl da devam edeceğiz. 2023 yılında İngiltere, Hollanda, Suudi Arabistan, Panama, Almanya, Rusya, ABD, İtalya, BAE, Hong Kong, Kenya, Nijerya, Güney Afrika, İsviçre, İspanya, Singapur, Brezilya, Arjantin, Fransa, Filipinler, Kolombiya olmak üzere 21 farklı ülkede 22 fuar milli katılımı, 6 info stand ve 6 ticaret heyeti düzenlemeyi planlıyoruz. AB ülkeleri, Güney Amerika bölgesi, Afrika ülkeleri, Rusya, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri’nin yanı sıra Çin, Vietnam, Tayland gibi Uzak Doğu ülkeleri de ihracat radarımızda yer alıyor” dedi.