MEVKA, ithal ara mallarının üretimine destek sağlayacak

YILDIZ DOĞRUER YEMİŞ

Türkiye’nin cari açığından önemli yer tutan ve ithalatının yüzde 70’ini oluşturan ara malı ithalatına karşı yerli üretime yönelik çalışma başlatan Mevlana Kalkınma Ajansı (MEVKA), konuya yönelik farkındalık sağlamaya ve ilin potansiyelini ortaya çıkarmaya yönelik panel düzenledi.

DÜNYA Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hakan Güldağ’ın moderatörlüğünü yaptığı panelde, ithalatı yüksek ürünlerin Konya ve Karaman bölgesinde üretilmesini sağlamaya yönelik çalışmalar ele alındı.

Panelde konuşan Mevlana Kalkınma Ajansı Genel Sekreter Vekili Savaş Ülger, Türkiye’den yapılan ithalatın %70’inin ara malı olduğuna işaret ederek, Türkiye genelinde ithalatı fazla yapılan 43 ürünün belirlenerek bunların bölgede üretilebilirliğiyle ilgili saha çalışmalarına yoğunlaştıklarını söyledi.

TÜİK verilerine göre 2000 yılında 36 milyar dolar olan ara malı ithalatının 2017 sonunda 171 milyar dolara ulaştığı, buna paralel ihracatın da 150 milyar dolar sevisine çıkmasına karşın ithalatın daha fazla artması nedeniyle dış ticaret açığının süreklilik arz ettiğine işaret eden Ülger, sürdürülebilir dış ticaret için üretilmesi mümkün olan ara mallarının ithalatının azaltılmasının hayati önem taşıdığını kaydetti. Ülger, ithalattaki azalmanın cari açığın düşmesini sağlayacağını vurguladı.

Ajans olarak ithal ara malı üretiminin desteklenmesi sonuç odaklı programı kapsamında çalışmalar yürüttüklerine işaret eden Ülger, şu bilgileri verdi: “İlk olarak bölgede konunun karar verici paydaşlarından oluşan Yerlileştirme Komisyonu'nu kurduk. Ardından, bakanlığımızın ulusal düzeyde yaptığı çalışmayı bölgemize indirgeyerek, bu ürünlerden hangilerinin bölgemizde üretilebileceğini ve bu ürünlerin dışında da bölgemizde yerlileştirilmesi mümkün olan ürünlerin neler olabileceğini belirlemek için saha çalışması başlattık. Bu çalışmayla yerlileştirilmesi hedeflenen ürünleri tespit etmenin yanında, sanayimizde bu ürünleri üretme potansiyeline sahip şirketlerin de belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu tespitlerin yapılmasının ardından da 2019 yılında çıkılması planlanan mali destek programı ile ithal ara mallarının bölgemizde üretilmesi çalışmaları desteklenecek.”

“2 bin 739 civarında ürün incelendi”

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalkınma Ajansı Koordinasyon Daire Başkanı Nuri Barış Tartıcı, Türkiye’de 8-10 ilin üretim ve sanayinin %80’den fazlasını karşıladığına işaret ederek, çalışmaların ithal ara malı bağımlılığının azaltılmasına katkıda bulunacağına inandığını kaydetti. Konya Valisi Cüneyt Orhan Toprak da ülkede 7’den 70’e herkesin yerlileşme ve millileşme seferberliğine katkıda bulunduğunu söyledi. Konya sanayisinin bu konuda adım atabilecek potansiyele sahip olduğunu belirten Toprak, “Ara malları, ithalatımızın %70’ini oluşturuyor. Ülkede üretimi mümkün ürünlerin hızla üretilmesiyle dışa bağımlılık azalacak. Bunun millileşme ve yerlileşmenin başlangıç adımı olmasını diliyorum” dedi.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Genel Sanayi Hizmetleri Daire Başkanı Ali Murat Sürekli ise Bakanlığın 1.5 yıldır yerlileştirme çalışmaları yaptığına işaret ederek, “İmalat sanayii yerlileştirmenin lokomotifidir. Kimya, yarı iletkenler, makine teçhizat, gıda ve otomotiv sektörleri yanında bilişim ve yazılım sektörü ile ana metal sektörünü önceliklendirdik. 2 bin 739 civarında ürün incelendi. Kamu ihalelerinde yüzde 51’lik yerlilik şartı sağlayan ürünler tercih ediliyor. Yerlileştirmeyi kamulaştırma gibi görmüyoruz. Yerli ürünlerin uluslararası rekabete uygunluğu çok önemli. Ülkenin teknoloji kapasitesinin geliştirilmesi de bizim için çok önemli” dedi.

“Standart teşvik mekanizması istemiyoruz”

Bugün yaşanan ekonomik zorluğun temel sebebinin üretimden çok tüketim olduğuna işaret eden Konya Ticaret Odası Başkanı Selçuk Öztürk, “Biz üretmek zorunda olan ülkeyiz. Kamunun yanında bireylerin yapması gerekenler de var. Standart bir teşvik mekanizması istemiyoruz. Mühendislerimizi iyi eğitmemiz gerekiyor. Elimizdeki kaynakları verimli kullanmak zorundayız. Bazı kalemler özel sektör tarafından kısa vadede yapılamaz durumda. Büyük yatırım gerektiren tesislerin kamu tarafından yapılması ve özelleştirilmesi gerekiyor. Sadece özel sektör yatırımları ile sanayileşmeyi sağlayamayız. Gelecek beş sen içinde finansman daha da değerli hale gelecek. Finansman desteğine ihtiyaç var” dedi.

Karaman Sanayi ve Ticaret Odası Başkanı Mustafa Gökhan Alkan, 2017 sonunda Karaman’da ihracatın ithalatı karşılama oranının yüzde 136 olduğunu belirterek, “Gıda sanayi ağırlıklı bir kentiz. Hammadde temininin düzenlenmesi lazım” diye konuştu.

"Yerli üretime kamu öncülük etmeli"

Konya’nın ürün çeşitliliği bakımından 80 değişik sektörde üretim yaptığını belirten Konya Sanayi Odası Başkanı Memiş Kütükcü, dış ticaret dengesini oluşturmak için ara malı ithalat bağımlılığından kurtulmak gerektiğini söyledi. Kamu kurumlarının yerli malı kullanmamakta direndiğine işaret eden Kütükcü, şu değerlendirmede bulundu: “Yerli malının tercih edilmesine inanılması ve bunun kültür haline gelmesi lazım. Yerli üretime kamunun öncülük etmesi gerekiyor. Hammadde sıkıntımız en önemli handikapımız. Kamunun büyük ölçekli projelerde öncülük etmesi gerekiyor. Eşitlikçi teşvik mekanizmasından çıkılarak, odak sektörlere teşvik kurgusuna geçilmeli. Yüzde 80 dışa bağımlılıktan yüzde 65 yerlilik oranına ulaşmış bir savunma sanayimiz var ve bu çok güzel bir örnek. Fiyat odaklı değil, üretim ve yetkinlik odaklı olmalıyız. Ara malı ithalatında odak çalışma doğru bir çıkış yolu. Ülke olarak önceliklerimizi belirlememiz gerekiyor.”