"Mevduat sigortacılığı rezervinin daha da artırılması gerekiyor"

Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) Başkanı Muhiddin Gülal, Fon'un, tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerinin korunması amacıyla icra ettiği mevduat sigortacılığı faaliyetleri (sigorta primleri, zaman aşımı gelirleri, idari para cezaları gibi kalemler) kapsamında, 2017 sonu itibarıyla 7 milyar 498 milyon dolar mevduat sigortacılığı rezervine ulaştığını bildirdi.

Gülal, söz konusu rezerv tutarının, sigorta kapsamındaki toplam mevduat ve katılım fonunun yüzde 7,6’sına karşılık geldiğini ve uluslararası standartların üstünde çok güçlü bir seviyeye tekabül ettiğini belirterek, "Ancak global krizlerin ve jeopolitik risklerin ülke ekonomimizi sık sık tehdit ettiği bir dönemde olduğumuz dikkate alındığında, kamunun muhtemel riskini azaltmak ve mevduat sigorta sisteminin finansal gücünü yansıtmak adına büyük önem arz eden mevduat sigortacılığı rezervinin daha da artırılması gerektiği düşünülmektedir." dedi.

TMSF'nin 2017 Faaliyet Raporu'nda görüşlerine yer verilen Gülal, 15 Temmuz 2016'da yaşanan hain darbe teşebbüsü sonrası başlayan OHAL süreci ve hukuki düzenlemeler kapsamında, Eylül 2016’da, milli güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen Fetullahçı Terör Örgütü/Paralel Devlet Yapılanması'na (FETÖ/PDY) aidiyeti, iltisakı veya irtibatı olan bir kısım şirketin kayyumluk görevi ile satış amacıyla varlıkları devredilen medya ve basın kuruluşlarının çözümlenmesi çalışmalarının da TMSF’nin görevleri arasına eklendiğini hatırlattı.

Gülal, Mart 2018 itibarıyla Türkiye’nin 44 ilinden toplam 985 şirkette/ticari işletmede TMSF'nin kayyum olarak görev yaptığını, ayrıca, 142 şirketin yüzde 50’nin altındaki hisseleri ile 125 gerçek kişinin mal varlıklarına da TMSF'nin kayyum olarak atandığını bildirdi.

Söz konusu şirketlerin toplam aktif büyüklüğünün yaklaşık 49,4 milyar TL, toplam cirolarının 24,6 milyar TL ve toplam öz kaynaklarının 19,7 milyar TL olduğunu belirten Gülal, bu şirketlerde yaklaşık 50 bin 192 kişinin istihdam edildiğini kaydetti.

Gülal, kayyumluk çalışmalarının yanı sıra OHAL sürecinde kapatılan 149 adet medya ve basın kuruluşunun varlığının Maliye Bakanlığı tarafından satış amaçlı olarak TMSF’ye devredildiğini, söz konusu varlıkların tespit, değerleme ve satış çalışmalarının da Fon tarafından titizlikle yürütüldüğünü aktardı.

"Mevduat sigortacılığı rezervi uluslararası standartların çok üstünde"

Muhiddin Gülal, TMSF'nin, tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerinin korunması amacıyla icra ettiği mevduat sigortacılığı faaliyetleri kapsamında, 2017 sonu itibarıyla 7 milyar 498 milyon dolar mevduat sigortacılığı rezervine ulaştığını belirterek, şunları kaydetti:

"Bu rezerv tutarı, sigorta kapsamındaki toplam mevduat ve katılım fonunun yüzde 7,6’sına karşılık gelmekte ve uluslararası standartların üstünde çok güçlü bir seviyeye tekabül etmektedir. Ancak global krizlerin ve jeopolitik risklerin ülke ekonomimizi sık sık tehdit ettiği bir dönemde olduğumuz dikkate alındığında, kamunun muhtemel riskini azaltmak ve mevduat sigorta sisteminin finansal gücünü yansıtmak adına büyük önem arz eden mevduat sigortacılığı rezervinin daha da artırılması gerektiği düşünülmektedir."

Bugüne kadar TMSF’ye, 25 adedi 2004 yılından önce olmak üzere toplam 26 banka devredildiğini hatırlatan Gülal, TMSF'nin, bu bankaların etkin, süratli ve kamuya en az maliyet yükleyecek şekilde çözümlenmesine yönelik çalışmalar yürüterek batık bankaların sistemden güveni zedelemeden çıkarılmasını, yaşatılması mümkün bankaların ise sisteme yeniden kazandırılmasını sağladığını vurguladı.

TMSF’ye devrolan söz konusu bankaların oluşturduğu kamu maliyetinin geri kazanım çalışmaları kapsamında, 2017 sonu itibarıyla 22 milyar 971 milyon dolar kümülatif tahsilat tutarına ulaşıldığını belirten Gülal, söz konusu tahsilat içerisinden Hazine Müsteşarlığı’na 12 milyar 353 milyon dolar borç ödemesi, Merkez Bankası’na 1 milyar 418 milyon dolar avans geri ödemesi gerçekleştirildiğini, Maliye Bakanlığı başta olmak üzere diğer kamu kurum/kuruluşlarına yaklaşık 5 milyar 577 milyon dolar ve diğer kurum/kuruluşlara da 1 milyar 895 milyon dolar kaynak aktarıldığını bildirdi.

TMSF 82 milyon liralık ödeneğin 74,7 milyon lirasını harcadı

TMSF'nin 2017 Faaliyet Raporu'na göre, Fon'un 2017 yılı gider bütçesinde toplam 82 milyon TL ödenek öngörülürken, 74,7 milyon lira tutarında harcama gerçekleştirilerek yüzde 8,88 oranında tasarruf sağlandı. TMSF harcamalarının 43,4 milyon lirasını personel giderleri, 20,2 milyon lirasını mal ve hizmet alımları oluşturdu.

2017 yılı içerisinde gerçekleştirdiği mevduat sigortacılığı faaliyetleri sonucunda Fon'un 2016 sonu itibarıyla 6 milyar 609 milyon dolar olan mevduat sigortacılığı rezerv tutarı, hedefi aşarak geçen yılın sonunda 7 milyar 498 milyon dolara ulaştı.

2017'de mevduat sigortacılığı faaliyet gelirleri toplamı 811 milyon dolar oldu. Söz konusu tutarın 672 milyon dolarını sigorta prim tahsilatı, 24 milyon dolarını zaman aşımı gelirleri, 5 milyon dolarını hisse devri payı, sisteme giriş payı ve idari para cezaları, 110 milyon dolarını ise faaliyet izni kaldırılan bankalara verilen avanstan tahsil olunan tutarlar oluşturdu. Mevduat sigortacılığı rezervinin değerlendirilmesi ile 483 milyon dolar finansal gelir sağlandı.

TMSF, 2017 yılı içerisinde gerçekleştirdiği çözümleme faaliyetleri sonucunda 146 milyon dolar tutarında çözümleme geliri, çözümleme faaliyetlerine ilişkin rezervin değerlemesinden ise 10 milyon dolar tutarında finansal gelir elde etti. Aynı dönem içerisinde Hazine Müsteşarlığı’na 258 milyon dolar, diğer kamu kurum ve kuruluşlarına ise 4 milyon dolar ödeme yapıldı.

Rapora göre, bankacılık sektöründe Aralık 2017 itibarıyla 33 mevduat bankası ve 5 katılım bankası faaliyet gösterirken, söz konusu bankaların toplam aktif büyüklüğü 3 trilyon 83 milyar lira oldu. Bu kredi kuruluşları nezdindeki mevduat ve katılım fonu tutarı 2017 sonu itibarıyla bir önceki yıla göre yüzde 17,7 artarak 1 trilyon 710,9 milyar TL’ye ulaştı ve toplam aktifin yüzde 55,5’ini oluşturdu.

Sigorta kapsamında olan tutarlar da Aralık 2016'ya göre yüzde 14,4 artış göstererek 426,9 milyar TL’ye yükseldi. Toplam mevduat ve katılım fonunun yüzde 25’i sigorta kapsamında yer alıyor.

Mudilerin yüzde 98’inin 0-100.000 lira aralığında mevduatı bulunuyor

2017 sonu itibarıyla mevduat ve katılım bankalarında sıfır bakiyeli hesaplar hariç 92,3 milyon adet gerçek ve tüzel kişinin mevduat ve katılım fonu hesabı bulunuyor.

Mevduat bankalarında 2017 sonu itibarıyla mudilerin yüzde 98’inin 0-100.000 lira aralığında mevduatı olurken, söz konusu aralıktaki hesapların tutarı toplam mevduatın yüzde 18,1’ini oluşturuyor. Hesap sahiplerinin yüzde 1,9’una ait olan 100.001-1.000.000 lira aralığındaki mevduat ise toplam mevduatın yüzde 27,9’una tekabül ediyor. Hesap sahiplerinin yüzde 0,2’sine ait olan 1 milyon liradan büyük mevduatın payı ise yüzde 54 seviyesinde yer alıyor.

Katılım bankalarında ise 2017 sonu itibarıyla hesap sahiplerinin yüzde 96,9’unun 0-100.000 TL aralığında katılım fonu bulunuyor. Söz konusu aralıktaki hesapların tutarı toplam katılım fonunun yüzde 24,8’ini oluşturuyor.

Sigorta kapsamındaki mevduat ve katılım fonlarının TL ve döviz olarak dağılımına bakıldığında, TL cinsinden sigortalı mevduat ve katılım fonlarının toplam içindeki payı 2017 sonunda yüzde 72 düzeyinde gerçekleşti.