Mersin’in liman avantajı Suriyeli firma sayısını katladı
Hem iç savaştan kaçan hem de savaşla doğan ticari fırsatları fark eden Suriyeli girişimciler, Türkiye’de özellikle de Mersin’de art arda şirket kuruyor
BELMA BAĞRIK
MERSİN - Ekonomi Bakanlığı verilerine göre Mersin’de 2010 yılında 431 olan yabancı sermayeli şirket sayısı geçen yıl bin 14’e yükselerek yüzde 100’e yakın arttı. Ülkelere göre bakıldığında ise 4 yıl önce 28 olan Suriyeli firma sayısı 2014’te yüzde binin üzerinde bir artışla 357’ye ulaştı. İlin liman kenti olması, Ortadoğu ülkelerine yakınlığı ve ildeki Arapça konuşan Türk vatandaş sayısının fazlalığı da Suriyeli firmaların Mersin’i tercih etmelerinin en büyük nedenleri arasında gösteriliyor.
Ekonomi Bakanlığı’nın verileri kapsamında son 4 yılda Mersin’de faaliyet gösteren yabancı sermayeli firma sayısı 431’den bin 14’e yükseldi. Sektörel dağılıma göre ise en çok toptan ve perakende ticaret sektörlerinde faaliyet gösteren firmalar Mersin’i tercih etti. Mersin, Türkiye’de bulunan uluslararası sermayeli şirketlerin illere göre sıralamasında ise yüzde 2.4’lük payla 6’ncı sırada yer aldı. Yabancı sermayeli firma artışında ise en çok payı geçen yıl itibariyle 357’ye ulaşan Suriyeli firmalar oluşturdu. 2010’da 28, 2013 yılında ise 109 olan Suriyeli firma sayısı 2014’te 357’ye ulaştı. Mersin’de kurulan Suriyeli firmaların yüzde 38’i toptan ticaret ve ticaret komisyonculuğu sektörlerinde faaliyet gösterirken, yüzde 18’i ise perakende ticaret gerçekleştiriyor. Suriyeli firmaların Mersin’i tercih etme nedeni ise kentin Ortadoğu pazarına yakınlığı ve Mersin Limanı’nın transit ticaretteki avantajı. Burada faaliyet gösteren ve ihracat yapan firmaların ağırlıklı çalıştığı pazar da Ortadoğu.
Suriye ihracatı 4 yılda %700 arttı
Mersin’de kurulan Suriyeli firma sayısının yanında Suriye-Mersin ticaretinde de önemli bir artış yaşandı Mersin’den Suriye’ye 2010’da 17 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilirken, söz konusu rakam geçen yıl yüzde 700’lük artışla 143 milyon dolara ulaştı.
AB ülkelerinin payı azaldı
Geçen yıl itibariyle Mersin’deki uluslararası sermayeli şirketlerin ülke gruplarına göre dağılımı incelendiğinde; 2013’e göre Orta ve Güney Amerika, Karayipler ile diğer ülkeler sermayeli firma sayısında değişim olmadığı; geri kalan tüm ülke grupları bazında artış olduğu gözlendi. Mersin’de faaliyet gösteren uluslararası sermayeli firmalar içerisinde ağırlıklı payı olan AB ülkelerinin; 2013 yılı itibariyle yüzde 25’lik payının 2014 yılı aynı döneminde yüzde 19’a; diğer Asya ülkelerinin yüzde 10’dan yüzde 9’a gerilediği gözlendi. Yakın ve Ortadoğu ülkelerinin oranı ise yüzde 52’den yüzde 63’e yükselirken, geçen yıla göre Mersin’de faaliyet gösteren firmaların artışında ülke bazında başta Suriye olmak üzere Irak, Almanya ve Çin etkili oldu.
Toptan ve perakende ticaretinin oranı yüzde 56 Mersin’de faaliyet gösteren uluslararası sermayeli şirketlerin sektörel dağılımı incelendiğinde; yüzde 56’sı toptan ve perakende ticaret, yüzde 12’si ulaştırma, haberleşme ve depolama hizmetleri ve yüzde 10’u imalat sanayi sektöründe faaliyet gösterdiği belirtildi. İmalat sanayinde faaliyet gösteren uluslararası sermayeli şirketlerde gıda ürünleri ve içecek imalatı birinci sırada yer alırken, bunu sırasıyla kimyasal madde ve ürünlerin imalatı; mobilya imalatı ile başka yerde sınıflandırılmamış makine ve teçhizat imalatı izledi. Geçen yıl itibariyle tüm sektörlerde faaliyet gösteren firma sayısında 2013’ün aynı dönemine göre artış gözlenirken; özellikle toptan ve perakende ticaret sektörü artışın en fazla olduğu sektör olarak dikkat çekti.
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Başkan Yardımcısı Kasım Tanrıöver, Mersin’in bir ticaret kenti olmasının özellikle Suriyeli firmaların kenti tercih etmelerinin en önemli nedenleri arasında bulunduğunu vurguladı.
Mersin’de Arapça bilen Türk vatandaşlarının sayısının da çok fazla olduğunu belirten Tanrıöver, “Türk işadamları nasıl yurtdışında yatırım yapıyorsa onların da kanuni olarak yatırım yapabilme hakları var. Burada yatırım yapan Suriyeli firmalar ürünlerini genelde iç pazara sunuyor” dedi.
Mersin limanı büyük avantaj
Akdeniz İhracatçı Birlikler Koordinatör Başkanı Ali Uğur Ateş ise Suriyeli firmaların Mersin’e yatırım yapmalarının kente bir çeşitlilik kazandırdığını söylerken, söz firma sayısındaki artışın yabancı sermayeyi Türkiye’ye çekmek açısından önemli bir gelişme oluğunu belirtti.
Bunun bir sermaye akışı sağladığını dile getiren Ateş, bu firmaların Türkiye’nin ürünlerini alıp sattığını vurguladı. Ateş, “Suriyeli firmaların kentimizde şirket kurması olumlu bir gelişme. Hem şirket sayısındaki artış, hem çeşitlilik hem de ekonomik açıdan fayda sağlıyor. Bu firmaların burada birkaç yıl kaldıktan sonra gideceklerini de düşünmüyorum. Bu da bizim ihracatımıza olumlu yansıyor” diye konuştu. Mersin’de liman olmasının Suriyeli firmaların Mersin’i tercih etmesinde önemli bir neden olduğunu aktaran Ateş, Mersin’in transit taşımacılığı için en önemli illerden biri olduğunu aktardı. Ateş, “Firmaların yurtdışından bir malı Suriye’ye satması için limana getirmesi gerekiyor. Bölgede sadece Mersin ve İskenderun limanları var” ifadelerini kullandı.
Suriyeli firmalar genellikle Ortadoğu’ya ihracat yapıyor Mersin Serbest Bölge İşleticisi AŞ (MESBAŞ) Genel Müdürü Edvar Mum da MESBAŞ’ta 34 Suriyeli firmanın faaliyet gösterdiğini belirtirken, bu firmaların ağırlıklı olarak gıda sektöründe hizmet verdiğini söyledi. Mersin’in coğrafi olarak ülkelerine yakın olması nedeniyle Suriyelilerin buraya gelmeyi tercih ettiklerini aktaran Mum, kendi ülkelerinde faaliyet gösterdikleri zaman genellikle Ortadoğu pazarında ihracat yaptıklarını dile getirdi. Mum, “Mersin, hem Ortadoğu’ya yakın hem de güçlü bir ulaşım altyapısına sahip. Suriye’de iken Ortadoğu ve Afrika pazarına ihracat yapan firmalar Mersin’de hiç zorluk çekmiyorlar. Bu nedenle Mersin’de şirket kurmayı tercih ediyorlar” diye konuştu.
Plastik, hortum, terlik, ayakkabı imalatı yapan Müstakbel Plastik Ürünleri Limited Şirketi’nin sahibi Abdullah Maaz ise liman olması nedeniyle Mersin’de şirket açtıklarını söylerken, Irak ve Suudi Arabistan’a ürün gönderdiklerini aktardı. Maaz, “Firma olarak müşteri bulabildiğimiz her ülkeye ihracat veya ithalat yapabilecek durumdayız. Mersin de birçok pazara yakın. Bu bizim için bir avantaj” dedi.
Anemon Ayakkabı Ev Tekstili şirketinin sahibi Lama Kayalı da firmalarını geçen yıl temmuz ayında kurduklarını anlatarak, pardesü, baş örtüsü, şal, çeyizlik eşya üretimi yaptıklarını aktardı. Ürünleri iç piyasaya sunduklarını aktaran Kayalı, Mersin’in yaşamak için çok güzel bir kent olduğunu ve bu nedenle burayı tercih ettikleri vurguladı.
