Mermercinin 'genelge' isyanı

Mahir SOLMAZ

DİYARBAKIR - Ruhsat almakta sorun yaşanan mermer üreticileri, 16 Haziran 2012’de yayınlanan genelgeden şikayetçi. İki yıl önce yayınlanan genelge ile tüm maden ruhsatları izni direk Başbakan’a bağlanmıştı. Mermerlerinin dünyanın en güzel mekanlarına can verdiğini söyleyen mermer üreticileri, gelinen noktada sektörün nefesinin tükendiğini belirttiler.

Yeni saha arayışlarının sonuçsuz hale geldiğini savunan sektör temsilcileri, ayrıca sektörde Ar-Ge'nin anlamsız hale geldiğini belirttiler. Doğal taşcılar, genelgenin üretim, istihdam ve ihracatın gerektiğinin çok altında gerçekleşmesine yol açtığını ifade ederek, ya genelgenin bir an önce iptal edilmesini ya da ilgili birimdeki bürokratların hızlı çalışmasını talep ettiler. Türkiye Mermer Doğal Taş ve Makinaları Üreticileri Birliği (TÜMMER)  üyeleri, yaptıkları açıklamalarda sektörün en önemli sorununun tüm ruhsatları tek merkeze toplayan genelge olduğunu belirttiler. 

Ege Maden İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Arslan Erdinç:
Mermerde sunulacak alternatif azaldı

İzinler konusu maden sektörünü çok etkiledi. Özellikle mermerde alıcılar değişik taşlar isterler. Orman izinleri ile mermerde sunulacak alternatifler azaldı. Bunun yanı sıra firmalar yatırım yaptı. Ama izinler alınamayınca batan, iflas eden işletmeler oldu. 2013 yılında ihracatımız önemli bir başarı gösterdi. Biz bunun çok daha fazla artırılabileceği kanaatindeyiz. Her ne kadar sektörde yüzde 20 büyüme var ise de çok daha fazlasını yapabilirdik. Her bahar döneminde sektör ciddi canlılık içerisindeydi. Nisan ayında blok ve işlenmiş satışlarımız olurdu. Geçtiğimiz baharda satışlarımızda duraklama oldu. Önceki yıllara göre bu yıl hareketlilik beklediğimiz düzeyde değil.

Burdur Doğaltaş Madenciler Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Nasuh Ekinci:
Tek merkezden takip sıkıntı yarattı

Hükümetimiz madencilik alanında başlattığı yeniden yapılanma çalışmalarının sektörümüzün gelişmesine hız kazanmasına ve sağlam temeller üzerinde yükselmesine hizmet etmesi gerektiğine inanıyoruz. Bu yapılanma sürecinde işlemlerin Başbakanlık’ta geçici olarak tek merkezde toplanmasının süre anlamında ciddi sıkıntılar oluşturduğu sektör mensuplarının ortak kararı olmuştur. Bu geçiş dönemi gerek ruhsatlandırma ve gerekse izinler aşamasında zaman kaybına yol açıyor. Maden ve mermer rezervleri önemli bir kaynak ve aynı zamanda istihdam deposu.  Bu nedenle yerli girişimcilerin sektöre yatırım yapmaları için daha fazla teşvik edilmesi gerekiyor. Biz sektör olarak en yüksek katmadeğeri üretiyoruz ve en fazla yerli girdilerle çalışıyoruz. Bir taraftan da insanları sektör içinde eğiterek kalifiye hale getiriyoruz. Böylece maden ocaklarımızın bulunduğu yerde işsizliğin de kısmen önüne geçiyoruz. Diğer taraftan Türkiye’de yabancılar maden ve mermer sektöründe ruhsat alıyor. Bunun ülkemizin uzun dönemli çıkarları dikkate alınarak acilen yeniden düzenlenmesi sağlanmalı. Maden ve mermer yatırımlarının çevre duyarlılığı gerekçesi ile engelleme girişimlerine karşı yasal güvenceler artırılmalı. Çünkü bu alanda güvensizlik yatırımcılar için ciddi sıkıntılar oluşturacaktır.

Sivas Doğaltaş ve Madenciler Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Zeki Özdemir:
Bu genelge bir an önce kaldırılmalı 

Madencilik milli bir konudur. 2012/15 sayılı genelge, ülke içindeki madenciliği bitirme noktasına getirdi. Birçok yerli ve yabancı sermayeli madencilik firması bu genelge yüzünden ülke madenciliğine ya yatırım yapmamakta ya da bu yatırımlarını başka ülkelere kaydırmakta. Ülke ciddi döviz ve vergi kaybına uğruyor. Genelgenin yürütme tarihinden bu yana ülkenin madencilik sektörü açısından kaybı büyük oldu. Genelge madencinin maden arama şevkini de kırdı. Çünkü bu genelge yüzünden ruhsatları ciddi oranda geciken ya da başvurusu yasaya göre eksiksiz olup ta bu genelge yüzünden başvuru yaptığı maden sahasına ruhsat alamayan ve hakkını kaybeden firmalar her geçen gün artıyor. Her türlü sektörel ve bölgesel sorunlarla boğuşan madencilik sektörünün rahatlaması, üretiminin artırması, Ar-Ge faaliyetlerinin anlam kazanması, istihdam artıran ve gelir getiren bir sektör olmaya devam etmesi için 2012/15 sayılı genelgenin en kısa sürede yürürlükten kaldırılarak üretim artışını ve istihdamı teşvik eden bir düzenlemeye dönüştürülmesi gerek. Aksi takdirde KOBİ olan madenciler sektörden silinip gider. Bu kesimin silinmesi demek ülkenin madencilikten elde ettiği gelirin yok olması anlamına geliyor. 

Alacakaya Mermer Yönetim Kurulu Başkanı Yardımcısı Oğuzhan Arslan:
‘Doğal Zenginlikler Bakanlığı’ kurulmalı 

Haziran genelgesi madenciliği sekteye uğrattı. Bu genelge ile birlikte diğer ilgili bakanlıklar da sıkıntı çıkarmaya başladı.  Her şey genelgeye dayandırılıyor. Genelge bütün çalışmalarımızı durdurdu ve bitme noktasına getirdi.  İstatistiklere bakılırsa sektör genelge sonrasında, öncesine göre yüzde 60 düşüş yaşadı. Genelge olsun, ama o zaman Başbakanlık’taki ilgili birim hızlı çalışsın. Bir taraftan teşvikler ile yatırımların önü açılmak isteniyor. Diğer taraftan madencilik sektörü durma noktasına getiriliyor. Ayrıca genel müdürlüğünde işlevselliği yok. Sektörün önü açılmalı, Enerji Bakanlığı’ndan ayrı tutulup Maden veya Doğal Zenginlikler adı altında yeni bir bakanlık kurulmalı. Sayın Başbakan’ımızın yakındığı bürokrasi idi ama önümüze daha çok bürokrasi konuldu. Genelgeden sonra MİGEM ruhsatlar projeler ve izinler ile ilgili kanunda ve yönetmelikte olmamasına rağmen değişik evrak taleplerinde bulunuyor.

Alimoğlu Madencilik AŞ Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Alimoğlu:
Bekleyen 6 bini aşkın ocak başvurusu var

Madenciliğin önü hazırlanan genelge ile tıkandı. Ocak izinlerini alamadık. Açtığımız ocaklarda ise orman izinleri almadık. Sektör tıkanmış durumda. Unutulmamalı ki Türkiye'nin gelecekte kalkınması maden sektöründe olacaktır. Duyumlarımıza bekleyen göre 6 bini aşmış yeni maden ocağı başvurusu var. Yeni ocaklarla birlikte elde edilecek ürünler özellikle Çin ve Hindistan pazarında yerini bulacaktır. Neden böyle bir genelgeye gerek duyuldu merak ediyorum. Üçüncü kuşak mermerciyim ben hiç böyle bir şey görmedim. 

TÜMMER Başkanı Raif Türk:
Türkiye’de mermer, mermercilik ve 16 Haziran Genelgesi

Sektörün güçlü yönleri

• Yüksek rezerv miktarı
• Tür, renk ve desende çeşitlilik
• Dünyada Türk mermerine talep
• Mermer üretim makineleri ve teknolojisinde gelişmeler
• Güçlü örgütlenme yapısı
• Dünya sıralamasında önemli olan bir fuara ev sahipliği
• Rekabet edebilirlik
• Pazarlama stratejilerinde gelişmeler
• Markalaşmaya gidişin hızlanması
• Firmaların CE işaretlemesine sahip olması

Sektörün zayıf yönleri

• Kalifiye eleman eksikliği
• İşletme sermayesi noksanlığı
• Sektör içi bilinçsiz ve haksız fiyat rekabeti
• Yüksek işçilik
• Standardizasyon ve ölçüm eksikliği
• Envanter eksikliği
• Tasarım ve mimari örgütlenmeler ile iletişim eksikliği
• Taşımacılık, liman yetersizliği ve pahalılığı
• Doğaltaş ruhsatlarının teminat sayılmayışı
• Sektörden uzak kişilerin sektöre girme çabası ve spekülatif gelişmeler.
•