Merkez bankaları temmuz ayını hareketli geçirdi

Küresel ekonomilerin 3 yıldır süren enflasyonla mücadelesinde yavaş yavaş sona yaklaşıldığı görüşü güven kazanırken, merkez bankalarından bazıları temmuz ayında faiz oranlarında değişikliğe gitti. Amerika Merkez Bankası (Fed), politika faizini 23 yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 5,25-5,50 aralığında sabit bırakırken, Japonya Merkez Bankası (BoJ) politika faizini yüzde 0,25'e çıkardı.

AA
YAYINLAMA
GÜNCELLEME

Birçok merkez bankası henüz para politikası duruşunu değiştirmese de, piyasalarda yumuşama sinyalleri temmuz ayında güçlendi. Bazı büyük ekonomiler ise karşılaştıkları makroekonomik olumsuzluklara karşı faiz artırımı da dahil ekonomik önlemler almaya devam etti. 

G7 ülkelerinden politika gevşeten ilk merkez bankası: BoC

BoC, art arda ikinci toplantıda politika faizini 25 baz puan indirerek yüzde 4,5'e düşürürken bankadan yapılan açıklamada, geniş enflasyonist baskıların hafiflediği bildirildi. Açıklamada, genel fiyat baskılarının azalmaya devam etmesi ve enflasyonun yüzde 2'ye yaklaşmasının beklenmesi nedeniyle politika faiz oranının 25 baz puan daha düşürülmesine karar verildiği belirtilerek, politika faiz oranının yüzde 4,5'e indirildiği kaydedildi. BoC, haziran ayında politika faizini yüzde 5'ten 4,75'e düşürerek 4 yılın ardından ilk faiz indirimini gerçekleştirirken G7 ülkeleri arasında politika gevşetmeye başlayan ilk merkez bankası olmuştu.

Temmuz ayında faiz indirimine giden diğer bir merkez bankası ise MNB oldu. MNB, temmuzda politika faizini beklentiler dahilinde 25 baz puan düşürerek yüzde 6,75'e indirdi. Bankanın faiz indirim kararı, ülkenin parasal gevşeme döngüsünün başladığı ekim ayından bu yana 10. faiz indirimi kararı oldu.

BoJ'dan süpriz politika faizi kararı

BoJ, temmuz ayında gerçekleştirdiği toplantıda sürpriz şekilde politika faizinin yüzde 0,25'e çıkarılmasına karar verdi. Yenin güçlenerek ülkenin ihracatına zarar vermesini önlemek ve deflasyonla mücadele etmek için 2016’dan bu yana negatif faiz politikası yürüten BoJ, ülkedeki hızlı ücret artışları nedeniyle 2007’den bu yana ilk defa mart ayında faiz artırımına gitmişti.

Mart ayındaki toplantısında 17 yıl sonra ilk kez faiz artırımına giden banka, politika faizini yüzde eksi 0,1'den yüzde 0,1'e yükselterek dünyadaki negatif faiz dönemini sonlandırmıştı. Faiz artırımı kararının arkasında Japonya ile ABD'deki faiz oranları arasındaki büyük fark etkili olurken bu durum, yaklaşık son üç yıldır yenin dolara karşı değer kaybetmesine yol açmıştı. Analistler, ülke para biriminin son 38 yılın en düşük seviyesini test ettiğini belirterek, Japon yeninin tarihi zayıflığının müdahale için baskı yarattığını belirtti.

CBR'den politika faizinde 200 baz puan artış

Rusya Merkez Bankası (CBR), temmuzda politika faizini beklentiler doğrultusunda 200 baz puan artışla yüzde 18'e yükseltti. Bankadan yapılan açıklamada, ülke ekonomisi üzerindeki enflasyon baskısının yüksek seviyede devam ettiği belirtilirken "Rusya Merkez Bankası, politika faizini yüzde 18 seviyesine yükseltme kararı almıştır" ifadesi kullanıldı. Rusya Merkez Bankası, politika faizini son olarak 7 Haziran'da yüzde 16 seviyesinde sabit bırakmıştı.

Fed'den eylül ayında faiz indirimine yeşil ışık

Fed, temmuz ayında düzenlenen Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısında da politika faizini beklentiler dahilinde değiştirmeyerek 23 yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 5,25-5,50 aralığında sabit bıraktı. Fed Başkanı Jerome Powell, enflasyon konusundaki güvenin artması ve iş gücü piyasasının gücünü koruması halinde faiz indiriminin eylül ayında masaya gelebileceğini ifade etti. 

ABD'de enflasyon, ocak, şubat, mart aylarında yıllık bazda sırasıyla yüzde 3,1, 3,2 ve 3,5 ile beklentilerin üzerinde kalmasının ardından, nisanda 3,4 ile beklentiler doğrultusunda, mayısta ve haziranda 3,3 ile beklentilerin altında gerçekleşti. 2022 yılından itibaren yüksek enflasyonla mücadele kapsamında sıkı para politikası izleyen Fed, bu yılın ilk yarısında gerçekleştirilen toplantılarda da politika faizinde değişikliğe gitmedi. Ülkede yüksek enflasyon karşısında 2022'de faiz artışlarına başlayan Fed, Mart 2022'den bu yana 11 faiz artırımı gerçekleştirdi ve toplamda 525 baz puanlık artış yaptı. Fed, politika faizini en son Temmuz 2023'te 25 baz puan artırarak 2001'den bu yana en yüksek seviyeye çıkardı.

ECB, geçen ay faizi sabit tuttu

Temmuz ayında politika faizini sabit tutan ECB, yaptığı açıklamada hizmet sektöründe enflasyonun yükseldiği ve manşet enflasyonun gelecek yıl da hedefin üzerinde kalmasının muhtemel olduğunu kaydetti. ECB Yönetim Konseyi'nin enflasyonun yüzde 2'lik orta vadeli hedefine yönelik kararlılığının yenilendiği açıklamada, Konseyin hedefe ulaşmak için gerekli olduğu sürece politika faizlerini yeterince kısıtlayıcı tutacağı bildirildi.

Euro Bölgesi ekonomisinin 'muhtemelen ikinci çeyrekte ilk çeyreğe kıyasla daha yavaş büyüdüğünü' de dile getiren ECB Başkanı Christine Lagarde, ayrıca ekonomik büyümeye ilişkin risklerin aşağı yönlü olduğunu belirtti. Lagarde, kararlarını enflasyon dinamiklerini ve para politikası aktarımını değerlendirerek vereceklerini vurguladı.

TCMB, politika faizini yüzde 50'de sabit bıraktı

Yurt içinde ise temmuz ayında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK), politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını değiştirmeyerek yüzde 50'de tuttu. Haziran ayında aylık enflasyona dair yayınlanan duyuruda, "Öncü göstergeler temmuz ayında aylık enflasyonun, para politikasının görece etki alanı dışında kalan yönetilen-yönlendirilen fiyat ve vergi ayarlamaları ile işlenmemiş gıda fiyatlarındaki arz yönlü gelişmeler neticesinde geçici olarak artacağına işaret etmektedir... Likidite koşulları muhtemel gelişmeler göz önünde bulundurularak yakından izlenmektedir. Sterilizasyon araçları, gerektiğinde çeşitlendirilerek etkin şekilde kullanılacaktır. Kurul, politika kararlarını parasal sıkılaştırmanın gecikmeli etkilerini de dikkate alarak enflasyonun ana eğilimini geriletecek ve enflasyonu orta vadede yüzde 5 hedefine ulaştıracak parasal ve finansal koşulları sağlayacak şekilde belirleyecektir" bilgisi paylaşıldı.