Makine sektörünün eylem planı yayınlandı

Mehmet KAYA

ANKARA - Makine sektörünün geliştirilmesine yönelik Türkiye Makine sektörü strateji belgesi ve eylem planı (2017- 2020) belgesinde, vizyon “Rekabetçi bir makine sektörü”, stratejik amaç ise “Makine sektöründe katma değeri yüksek ürünler üretilmesi” olarak belirlendi. Resmi Gazete’de yayınlanan belgede, AR-GE ve inovasyon ağırlıklı eylemler dikkat çekti. Stratejik hedefler, makine sektöründe ARGE ve inovasyona dayalı üretimi geliştirmek, rekabet gücü arttırılarak makine sektöründe dış ticaret açığını azaltmak, akıllı üretim sistemleri konusunda makine sanayinin geliştirilmesi ve insan kaynağının nitelik ve yetkinliğini geliştirmek olarak sıralandı. Bunlara uygun eylemlerde de AR-GE ve yeni otamasyona-elektroniğe dayalı makine yaklaşımı ağırlıklı yer tuttu.

Sektörde 11 bin 479 firma faaliyet gösteriyor

Strateji belgesinde, 2014 ve 2015 verileriyle sektör hakkında da temel bilgilere yer verildi. Buna göre, 2014 itibariyle sektörde 11 bin 479 firma faaliyet gösteriyor ve 196 bin kişi sektörde doğrudan çalışıyor. Makine imalatçılarının üretim değeri 45 milyar TL oldu. Toplam ciroları 47.9 milyar TL, katma değeri ise 11.6 milyar TL düzeyinde gerçekleşti. Makine imalatçılarının 2015 AR-GE harcaması 388 milyon TL düzeyinde gerçekleşti ve imalat sanayii toplam AR-GE harcaması içindeki payı yüzde 7.5 oldu. Sektörün 2015 ihracatı 8.7 milyar dolar, ithalat 20 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti.

Toplam 11 bin 479 makine imalatçısının 6 bin 905’i mikro, 3 bin 638’i küçük ölçekli, 788 orta ölçekli, 148’i KOBİ üstü büyüklükte firmalardan oluyor.

Sektörün güçlü ve zayıf yönleri ile fırsatları değerlendirildi

Strateji belgesinde GZTF analizinde şu bilgilere yer verildi:

Güçlü Yönler: Girişimci özel sektör, genç ve dinamik insan kaynağı, görece ucuz işgücü. Sektörün örgütlü yapısı, KOBİ yoğunluklu esnek sektör, gelişen iç pazar, kaliteli üretim yeteneği, coğrafi konum avantajı.

Zayıf Yönler: Sermaye birikim yetersizliği, KOBİ’lerin ölçek ekonomiye geçememesi-kurumsal zayıflıklar, verimsizlik, firmalar arası işbirliği zayıflığı, mühendis istihdam yetersizliği, tasarım-geliştirme-AR-GE yetersizliği, Türk malı imajının oluşmaması, ihracatta Eximbank finansmanı yetersizliği, üretimde standart eksikliği, test-ölçüm altyapı eksikliği.

Fırsatlar: Ortadoğu, Afrika ve Güney Amerika gibi yeni pazarlara açılma imkanı, Türk Cumhuriyetleri ile olumlu ilişkiler, teknik eğitime yapılan yatırımlar- verilen önem, STA’lar, gümrük birliğinin sağladığı avantajlar, kamu alım politikasının değişmesi, tarımsal mekanizasyon destekleri, uluslararası kurumların alım fırsatlarının değerlendirilmesi, AR-GE destekleri, yeni yatırım teşvik sistemi, teknoloji geliştirme merkezlerinin kurulması.

Tehditler: AB’nin taraf olduğu STA’lara taraf olunamamasından kaynaklı tehdit, yükselen ekonomilerin rekabeti, enerji ve ara girdi sorunları, yatırım yeri maliyetleri, mühendislik eğitimindeki nitelik eksikliği, çevre ülkelerdeki siyasi istikrarsızlıklar, mavi yaka çalışan bulmaktaki güçlükler.

Eylem planında yer verilen eylemler şöyle:

• Türkiye’de üretilmeyen makinelerin üretimi için seçici teşvik.

• KOBİ’lerin AR-GE tasarım merkezlerinden yararlanmasının özendirilmesi.

• Endüstriyel simbiyoz-bir sektörün atığının bir diğerinin hammaddesine dönüştürülmesi • Plastik sektörü mükemmeliyet merkezi kurulması.

• Yabancı makine imalatçılarının Türkiye’de ortaklık kurmasının özendirilmesi

• Kullanılmış makine ithalatının yakından izlenmesi

• Standart dışı makine ve kalıp ithalatının engellenmesi

• Makine sektörünün elektronik, otomasyon ve mühendislik firmalarından hizmet almasının özendirilmesi.

• Firma birleşmesi ve ortak proje yapmanın ölçek ekonomisini sağlamak için özendirilmesi

• Güçlü motorların üretiminde motor bloku dökümü için çalışma yapılması.

• Fabrikalarda İşçi-makina-robot etkileşiminin standartlara uygun olarak sağlandığı otomasyon sistemlerinin geliştirilmesi

• Esnek ve akıllı imalat teknolojilerinin desteklenmesi

• Otonom robot teknolojisi desteklenecek

• Makine imalat sektöründe çalışanların zorunlu mesleki yeterlilik kapsamına alınması

• Akıllı üretim sistemleri konusunda farkındalığı artırmak ve bu konuda insan kaynağı geliştirmek amacıyla araştırma laboratuvarlarının kurulması