Makarnada 2 milyar dolara mal olan kotanın suyu kaynadı

İmam GÜNEŞ

İSTANBUL - İhracatta dünya ikincisi olan Türk makarna sektörü, birinci İtalya’nın önüne koyduğu kota engelini kaldırmak için önemli bir hamle yaptı. Türkiye Makarna Sanayicileri Derneği (TMSD) Yönetim Kurulu Başkanı Abdülkadir Külahçıoğlu, kotanın kaldırılması için masada olduklarını ve şimdilik sadece 17 milyon dolar ihracat yapabildiğimiz AB’ye 3 yılda 2 milyar dolar ihracat yapabilme potansiyelimiz olduğunu açıkladı.

TMSD Yönetim Kurulu Başkanı Abdülkadir Külahçıoğlu, son dönemde ihracat ağırlıklı büyümenin gerçekleştiğini söyledi. Son 10 yılda iç tüketimdeki artışın yüzde 50 olduğunu belirten Külahçıoğlu, ihracattaki artışın ise 6 kat olduğunun altını çizdi. Sektörün şu anda 152 ülkeye ihracat yaptığına değinen Külahçıoğlu, AB’de kota sorunu yaşadıklarını dile getirdi. AB’nin toplam ithalatının 3.7 milyar dolar olduğuna dikkat çeken Külahçıoğlu, şöyle devam etti: “Biz TMSD olarak kotadan dolayı 17 milyon dolarlık pay alabiliyoruz. Çünkü 20 bin tonluk miktar kotası var. Kota bu rakamlara tekabül ediyor. Ancak İtalya’nın AB’ye yaptığı ihracatı ayrıştırırsak Türkiye, dünya ülkelerine 750 bin ton satıyor. İtalya’nın sattığı ise 550 bin ton. AB pazarından bağımsız baktığınızda, Türk makarna sektörü dünya liderliğine yerleşmiş durumda. Kota belirleme ikili görüşmelerde pazarlığa tabii. Ekonomi Bakanlığı, AB Bakanlığı, iç işleri Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nezdinde girişimlerimiz var. Sürekli görüşme halindeyiz. Makarnada kota artışı olmasını bu yıl içinde büyük bir ümitle bekliyoruz. Kota kalkacak olursa 3 milyar 700 milyon dolarlık pazardan 3 yıl içinde 2 milyar dolarını alırız. Sektörün önünü açacak, ülkenin ihracatında sıçrama yaratacak önemli bir konu.”

Paçal kullanımı sayesinde Afrika pazarına hakim oldu

Afrika’da yaşanan ihracat düşüşüne değinen Külahçıoğlu, Afrika’daki bazı ülkelerde damak zevki olduğunu, bu yüzden bir süre önce tamamen durum buğdayı kullanılmasının olumsuz etkisini yaşadıklarını aktardı. Afrika’da rekabet ettikleri ülkeler arasında Mısır, Umman, Dubai, Tunus gibi üretici ülkelerin bulunduğunu ifade eden Külahçıoğlu, “Bu üretici ülkelerde, yumuşak gıdayla karışık paçal makarna yapılıyor. Afrika’daki insanlar genelde bunu tercih ediyor. Türkiye’de böyle bir ihracatın önü kapalıydı” dedi. Bu sorunu çözmek için Ekonomi Bakanlığı’na, sadece Afrika ülkelerine geçerli olmak üzere yüzde 30 paçal, yüzde 70 durum buğdayı kullanma izni verilmesi talebini sunduklarını dile getiren Külahçıoğlu, uygulamanın kabul edildiğini söyledi. 2015’in ilk 6 ayında yüzde 24’lük bir düşüş yaşandığına dikkat çeken Külahçıoğlu, şu şekilde konuştu: “Yapılan düzenleme sonrası yıl sonunda bu düşüş yüzde 2’ye geriledi. Şu anda yüzde 30’luk bir artış sağladık. Genel olarak baktığımızda en iyi olduğumuz 2014 yılına göre de yüzde 11’lik bir artış gerçekleşti. Ekonomi Bakanlığı bu durumdan çok memnun.”

Türk makarnasının dünyada marka olduğunu ifade eden Külahçıoğlu, pazara yabancı firmaların ilgi gösterdiğini vurguladı. Barilla’nın Filiz’i aldığını hatırlatan Külahçıoğlu, Japon firmaların Türkiye’de yer aldığını kaydetti. Türklerin de yurtdışında ilgilendiği firmaların bulunduğunu aktaran Külahçıoğlu, ekonomik koşulların uygun olması halinde bir Türk makarna firmasının yurtdışında yatırım yapmasının yakın bir zamanda duyulacağını dile getirdi.

Japonya’ya satıyor Türkiye’ye satamıyor

Karlılık konusunda sıkıntılar yaşandığının altını çizen Külahçıoğlu, yoğun bir rekabet olduğuna vurgu yaptı. Toplam üretim kapasitesinin 3 milyon ton olduğunu belirten Külahçıoğlu, şu ifadeleri kullandı: “Üretimden satışa toplam rakam, yaklaşık 1 milyon 400 bin ton. Yüzde 30’luk kapasite boşluğu yoğun bir rekabet yaratıyor. Özellikle iç tüketimde. Ulusal marketlerde yaşanan raf sıkıntıları var. Belli market zincirleri var artık. Pazarı belirler hale geldi. Onların da üreticiler üzerinde yarattığı baskıdan dolayı fiyatlar maalesef hak ettikleri seviyeye çıkamıyor. Diğer bir konu KDV konusu. Eşdeğer ürünler pirinç, bulgur gibi ürünlerin KDV’si yüzde 1. Makarnanın ise yüzde 8. Makarnanın da KDV’sinin yüzde 1 olması lazım. İç tüketimi çok fazla etkiler bu durum. 2 yıldır gündeme getirdik bu konuyu. Henüz olumlu bir dönüş alamadık ama biz ısrarımızı sürdürüyoruz. KDV’nin 1 olması vergide sorun yaratmayacak. Aksine iç tüketim artacağı için birbirini karşılayacak. İstihdam da artıracak. Vergisel anlamda da katkısı olacak. Bunu rakamlarla yazıp bakanlığa ilettik. Sektör zorluklarla ilerliyor biraz. Afrika’ya satıyoruz. Avrupa’ya satamıyoruz. Japonya’ya satıyoruz. Kendi ülkemize satamıyoruz.”

Dünya Makarna Günü'nü biz çıkardık

Dünya Makarna Günü’nün, Türk makarna sektörünün tüm dünyaya armağan ettiği bir gün olduğunu vurgulayan Külahçıoğlu, süreci şöyle anlattı: “TMSD 1993 yılında kuruldu. Dünya Makarnacılar Birliği (İPO) 1997 yılında toplantı yaptığında arkadaşlarımız böyle bir öneriyi sundular. Bir sonraki toplantıda 25 Ekim Dünya Makarna Günü olarak kabul edildi. Biz makarna sanayicileri olarak her yıl belirli ülkelerle bir araya gelip sektörün sorunlarını, gelişmelerini biribirimizle paylaşıyoruz. Bu yıl etkinlik Moskova’da olacak. Rusya ile gerçekleşen siyasi mutabakat henüz ticarete yansımadı. Önümüzdeki dönem yansıyacağını düşünüyoruz. Moskova’da bu konuyu da değerlendireceğiz.”

Dolardaki artış sonrası makarnaya zam kapıda

Makarnada fiyat artışının gündemde olduğunu ifade eden TMSD Yönetim Kurulu Başkanı Abdülkadir Külahçıoğlu, akaryakıta gelen zam ve doların yükselmesi ile maliyetlerde artış olduğuna dikkat çekti. Nakliye ve ambalaj fiyatlarının arttığını söyleyen Külahçıoğlu, bu artışların fiyatlara yansıyacağını aktardı

Rakamlarla makarna sektörü

► Sektörün, yıllık 2 milyon ton kurulu kapasitesi var

► Toplam ciro yaklaşık 1 milyar dolar

► Makarna tüketimi 10 yılda 5.8 kilogramdan 7.5 kilograma çıktı

► 2015 yılında tüm dünyada 8 milyar dolar makarna ithalatı gerçekleşti

► Türkiye, başta Afrika ülkeleri olmak üzere 152 ülkeye ihracat yapıyor

► Makarna sektörünün ihracatı yaklaşık 420 milyon dolar

► Sektörde 30 bin kişi istihdam ediliyor

► Türkiye, ABD ve İtalya ile beraber en büyük üretici konumunda bulunuyor