Kurala uymayan işçi 3'üncü uyarıda çıkarılacak

CANAN SAKARYA
MEHMET KAYA 

ANKARA - İş Sağlığı ve Güvenliği Yasa Tasarısı’nın alt komisyondaki çalışmaları tamamlandı. Tasarının şubat ayında Genel Kurul gündemine gelmesi bekleniyor. İşçinin iş güvenliği kurallarına uymaması durumunda işten çıkarılmasına ilişkin madde de değişiklik yapılarak, 3 kez uyarı kuralı getirildi. Buna göre, işverenin, kişisel koruyucu donanımı kullanmaması, makine ve teçhizatın koruyucusunu etkisiz hale getirmesi, iş ile ilgili güvenlik kurallarına uymaması nedeniyle 3 kez uyarılan işçinin iş aktini feshetme hakkı olacak. 

Hizmet sektöründe gece çalışması 

Tasarıda yapılan değişiklikle sendikaların karşı çıktığı hizmet sektöründe fazla çalışma yaptırılmasına ilişkin hüküm eklendi. Yasaya göre gece döneminde fazla çalışma yaptırılamıyor. Buna karşılık fiili durum oluştuğunda mesai ücreti ödeniyor, buna karşılık denkleştirme süresi uygulanamıyor. Sanayiden sayılmayan işlerde (hizmet sektöründe) gece olarak tanımlanan süre içinde 7,5 saatten fazla çalışma imkanı sağlandı. İşverenler, 1,5 saatlik dinlenme süresi vererek, ya mesai ödemesi yaparak ya da denkleştirme uygulayarak, yazılı mutabakat almak kaydıyla çalıştırabilecek. 

Af süresi 6 aya çıkarıldı 

Tasarıda yapılan değişiklikle iş sağlığı ve güvenliği uzmanı ya da hekimi sözleşmesi imzalamayan tehlikeli ve çok tehlikeli işyerlerine yönelik af süresi uzatıldı. Daha önce yasa çıktıktan sonra üç ay içinde bu sözleşmelerini yapanların, geriye dönük cezaları silinecekti. Kabul edilen önergeyle bu süre altı aya uzatıldı.

İhale yasağı yumuşatıldı 

Ölümlü iş kazası meydana gelen maden iş yerlerinde kusuru yargı kararı ile tespit edilen işverene iki yıl süreyle getirilen kamu ihalelerine katılma yasağı ‘iki yıla kadar’ şeklinde değiştirilerek,kusur oranları dikkate alınarak mahkemenin takdirine bırakıldı. Ayrıca şantiye şefl erine ve yapı denetim uzmanlarına iş güvenliği uzmanının görevlerinin verilmesine ilişkin düzenlemede tasarıdan çıkarıldı. 

Ödül-ceza yöntemi değişti 

Tasarıda, çok tehlikeli işyerlerinde, ölümlü iş kazası yapmayan işverenlere, işsizlik sigortası işveren payının yüzde 1 olarak uygulanması, ölümlü veya sürekli iş görmezlikle sonuçlanan kaza olması halinde ise normalde yüzde 2 olan primin, yüzde 3 olarak alınması hükmü vardı. Verilen önergeyle bu kaldırılarak, yüzde 3 prim uygulanması düzenlemesinden vazgeçildi, kazayı müteakip teşvikin son bulması hükmü getirildi. 

Uzaktan çalışma 

Tasarının en tartışmalı maddelerinden olan uzaktan çalışma tasarıdaki yerini korudu. Uzaktan çalışma, “işçinin işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edinimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisi” şeklinde yeniden tanımlandı. 

Para cezalarında sadeleştirme 

Öte yandan, Alt Komisyon'da, verilen bir önergenin kabul edilmesi sonucu para cezalarıyla ilgili hükümlerde değişiklik yapıldı. Para cezalarında sadeleştirmeye gidildi. Buna göre, iş durdurma cezası alan işyerlerinde ayrıca para cezası uygulanması söz konusu olmayacak.

Sözleşmeli olarak işe başlatılan ancak daha sonra kadroya alınan iş ve meslek danışmanlarının maaşları, İşsizlik Sigortası Fonu'ndan ödenmeye devam edecek. Daha önce bu konuda hukuki boşluk bulunuyordu. 

Şantiye şeflerinin, iş güvenliğinden sorumlu olma zorunluluğu kaldırılıyor

Sözleşmeli olarak işe başlatılan ancak daha sonra kadroya alınan iş ve meslek danışmanlarının maaşları, İşsizlik Sigortası Fonu'ndan ödenmeye devam edecek. Daha önce bu konuda hukuki boşluk bulunuyordu.

Alt Komisyon'da verilen önergelerle tasarıya giren bazı düzenlemeler de şöyle: 

•Sözleşmesi feshedilen kısmi süreli çalışan işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı, fesih sonrası tazminata hak kazanırsa, bir yıllık sözleşme ücreti tazminat olarak verilecek. 
•Çalışma Bakanlığı bünyesindeki denetim elemanlarının işyerlerinde yaptığı denetimlere katılan mühendis, kimyager, biyolog ve tabipler harcırah vb. mali haklardan yararlanabilecekler. Kanunda boşluk olduğu için bu kişiler denetimlere gittiğinde harcırah alamıyordu. 
•Çalışma Bakanlığı bünyesinde bulunan AB Koordinasyon Dairesi, AB ve Mali Yardımlar Daire Başkanlığı’na dönüştürüldü ve AB ile yürütülen ortak mali yardıma dayalı projelerin yönetimi yetkisi dairenin görevleri arasına eklendi. 
•Çalışma Bakanlığı bünyesinden yurt dışı temsilciliklere sürekli görevle gönderilecek kişilerin yabancı dil bilmesi zorunluluğu kaldırıldı. 
•Önergeyle, tasarıda bulunan “şantiye şefi” tanımı kaldırıldı. Tanımla, tekniker ve teknik öğretmenlere de şantiye şefl iği sağlanmıştı. 
•Yapıya ilişkin teknik yükümlülüğü olan kişilerin, sorumlu olduğu yapıya ilişkin bilgilerin üye olduğu meslek odasına bildirilmesi zorunluluğu kaldırılıyordu. Verilen önergeyle bundan vazgeçildi, bildirim zorunluluğun devamı sağlandı. 
•Şantiye şeflerinin iş güvenliğinden sorumlu olma zorunluluğu kaldırıldı. 
•Mesleki yeterlilik mevzuatı tamamlanan işlerde, bu mevzuata uygun yeterlilik belgesi çalıştırma zorunluluğuna uyum süresi 8 ay olarak verilmişti. Kabul edilen tasarıyla bu süre 12 aya çıkarıldı. 
•Sanat ve kültür eserlerinde 15 yaşından küçük olan çalışanlar, günde 5 saatten fazla olmamak koşuluyla haftalık 30 saatten fazla çalıştırılamayacak.