Kredi kartında nakit kullanım 5 kat arttı  

Birol BOZKURT

Bireysel kredi faizlerinin yüksekliği, bankaların tü­ketici kredilerinde aylık yüzde 2’lik büyüme ile sınırlandı­rılması ve artan nakit ihtiyacıyla vatandaş kredi kartına yüklendi. Bankacılık sektöründe taksitsiz kredi kartı kullanımı hızla artar­ken Ağustos 2024’te rakam 1 tril­yon TL’ye geçti. 2023 başından bu yana büyüme 5 kat oldu.

Bankacılık Düzenleme ve De­netleme Kurumu (BDDK) ve­rilerine baktığımızda tüketici kredilerinde yüksek faize rağ­men yükseliş sürüyor. Ancak bu yükselişi yukarı taşıyan en önemli etken taksitsiz birey­sel kredi kartı kullanımı olarak öne çıkıyor. Buna göre 2023 yı­lının ocak ayında taksitli birey­sel kredi kartı hacmi 224,5 mil­yar TL düzeyinde bulunuyordu. Yine aynı ayda taksitsiz bireysel kredi kartı hacmi de 226,6 mil­yar TL düzeyindeydi. Aradan geçen sürede taksitsiz bireysel kredi kartlarında adeta bir pat­lama yaşandığı görünüyor. Tak­sitli kredi kartı hacmi yaklaşık iki kat artarak 528,6 milyar TL olurken, taksitsiz bireysel kredi kartı hacmi, yaklaşık 5 kat arta­rak 1 trilyon TL’yi geçti.

Alternatif ürünlere yönelim arttı

Konuyla ilgili görüşlerine baş­vurduğumuz bir bankacılık kay­nağı, vatandaşın yüksek kre­di faizleri nedeniyle kredi kul­lanamadığını belirterek, taksit sayısındaki azalma nedeniyle de kredi kartını taksitli kullana­madığını belirterek, “Tatil, dü­ğün, okul harcamaları, ev tadi­latı gibi pek çok ihtiyaç için va­tandaş karttan nakit çekimi başta olmak üzere farklı banka­cılık ürünlerine yöneldi” dedi. Bir başka bankacılık kaynağı da bu dönemde bankaların özellik­le destek kredilerinde yüzde 2 büyüme sınırına uymak zorun­da olduğuna da işaret etti.

İhtiyaç kredilerindeki artış 2 kat

Aynı dönemleri incelediği­mizde ihtiyaç, konut ve taşıt kre­dilerini kapsayan tüketici kredi­lerinin 2023 yılı ocak ayında 1,1 trilyon TL olduğu ve bu rakamın geçen sürede 600 milyar liralık artışla 1 trilyon 769 milyar lira­ya yükseldiği görülüyor. Alt kırı­lımlarına baktığımızda İhtiyaç kredilerinde 2023 yılının ocak ayında 682,5 milyar TL olan ha­cim, bugün yaklaşık iki kat arta­rak 1,2 trilyon TL’ye çıktı. Yani geçen sürede ihtiyaç kredileri iki kat büyürken taksitsiz birey­sel kredi kartları 5 kat büyüdü­ğü görülüyor.

Bu da vatandaşın ihtiyaç kredilerinden daha çok faiz oranı faiz oranı daha uygun olan bireysel kredi kartlarına yö­neldiğini gösteriyor. Konut kre­di hacminde son dönemde bir hızlanma söz konusu. 2023’ün ocak ayında 360,8 milyar TL olan konut kredi hacmi, 2024 Ağustos ayında 452,9 milyar TL’ye yükseldi. Taşıt kredile­rinde ise son günlerde azalış dikkat çekiyor. 2023 başında 50,5 milyar TL olan taşıt kredisi hacmi 2024 Ağustos ayında 85 milyar TL’ye çıktı.

Kart faizi ihtiyaç kredisinin altında

Bireysel kredi kartlarında kredi faiz oranı (alışveriş ve na­kit çekim faizi) aylık yüzde 4,25, gecikme faiz oranı ise aylık yüz­de 4,55 seviyesinde yer alıyor. Nakit çekim işlemlerinde ve kredili mevduat hesapları için de kullanılacak azami akdi faiz

 oranı yüzde 5,00 azami gecikme faiz oranı ise yüzde 5,30’a çıka­rıldı. Ancak buna rağmen hala ihtiyaç kredi faizlerinin yüksek seyretmesinden dolayı vatan­daş nakit ihtiyaçlarını gider­mek için kredi kartı kullanımı­na devam etti.

Merkez Bankası tarafından açıklanan verilere göre 2024 yı­lının ocak ayında ortalama yüz­de 61 düzeyinde olan ihtiyaç kre­di faizleri yıllık ortalama yüzde 75 düzeyinde seyrediyor. İhtiyaç kredi faizleri mart ayında yüzde 86 ile yılın en yüksek seviyesine yükselmişti.

“Soğutma adımları nispeten başarılı oldu”

Tüketici kredileri ve taşıt kre­dilerinde uzun süredir devam eden aylık yüzde 2 büyüme sını­rı ile tüketimi soğutma adımla­rının nispeten başarılı olduğu­nu söyleyen bankacılık kayna­ğı, “Daha önce BDDK tarafından destek kredileri tarafında belir­lenen “tutar- vade sınırı” ; taşıt kredilerinde de “nihai fatura de­ğeri-LTV” ile devam ediyordu. TCMB bu önlemlere ek olarak bireysel tüketicilerin tüketim büyümelerini sınırlamak için yüzde 2 büyüme sınırı ve aşan kı­sım zorunlu karşılık tutma aracı­nı kullanıyor” diye konuştu.

Encazip Kurucusu ve Tasarruf Uzmanı Çağada Kırım: Kredi kartı borçlanma talebi artıyor

Bankalarda yüzde 4 ile yüzde 8’lere varan aylık ihtiyaç kredisi faiz oranı olduğu görülüyor. Faizlerin yükselmesine rağmen tüketici kredilerinin de arttığı görülse de bu artış 6 aylık enflasyonun altında kaldığından reelde kredi hacminde gerileme olduğunu görüyoruz. Bunu hem bankaların kredi verme kriterlerinin sıkılaşması hem de yüksek faiz oranlarının bu reel düşüşün sebebi olduğu şeklinde yorumlayabiliriz.

6 aylık enflasyon oranı %24,73 ancak Ocak - Temmuz tüketici kredi hacmindeki artış yaklaşık yüzde 13 civarında. TL bazında borçlanmanın arttığını söylemek yanlış olmaz ancak reelde kredi hacminde daralma olduğunu söyleyebiliriz. Ocaktan bugüne yüzde 3,5 artan taksitli kredi kartı hacminin reelde daraldığını, aynı dönemde yüzde 51 artış gösteren taksitsiz kredi kartı hacminin reelde arttığını söyleyebiliriz.