Kıdem tazminatına şok düzenleme

İSTANBUL - Kıdem tazminatını bir fonda toplayıp ödemelerin bu fondan yapılmasına yönelik kanun taslağı hazılandı. Taslağa göre işçiler işten atılsa da kendi ayrılsa da 15 yılı doldurmadan kıdem tazminatına dokunamayacak. Artık askere giden erkekler veya evlenen kızlara da kıdem tazminatı ödenmeyecek. 15 yıl sigortalılık süresini dolduran ve adlarına 3 bin 600 gün (10 yıl) prim yatırılanlar ise tazminatın yarısını istedikleri zaman çekebilecek. İkinci ve sonraki kullanımlarda ise bin 800 gün prim yatırılması zorunlu. Tazminatın tamamına ise emekli olanlar ve malullük aylığı bağlananlar sahip olacak. İşçinin ölümü halinde fonda biriken tutarın tamamı mirasçılarına ödenecek.


Taslağa göre Kıdem Tazminatı Fonu’nun geliri çalışanların brüt maaşı üzerinden işverenlerin ödeyeceği yüzde 4’lük paydan oluşacak. İşçilerden herhangi bir kesinti olamayacak. Devlet de herhangi bir pay koymayacak. Ancak yüzde 4’lük pay işverenlere ağır yük getireceği için bu payın neredeyse yarısı İşsizlik Sigortası Fonu’ndan kaydırılacak. Şimdiye kadar İşsizlik Fonu’na işçiler adına yüzde 2’lik pay yatırılan işverenin bu payı yüzde yarıma inecek. Böylece Kıdem Tazminatı Fonu’nun işverene maliyeti gerçekte işçinin maaşının yüzde 2.5’i düzeyinde olacak. Bu ise İşsizlik Sigortası Fonu gelirlerini önemli ölçüde azaltacak. Taslağa göre Kıdem Tazminatı Fonu, Bireysel Emeklilik Sistemi’ni de (BES) yöneten Emeklilik Gözetim Merkezi tarafından yönetilecek.

Fon emeklilik şirketlerine yatırılacak. Fonları ise BES’i de yöneten portföy yönetim şirketleri yönetecek. Fon seçimini işçi özgürce yapabilecek. İşveren fonun yatırılacağı emeklilik şirketini seçecek.

Tazminata vergi geliyor

Taslağa göre kıdem tazminatının yarısının ya da tamamının çekilmesi halinde yapılan ödemeler içinde fonda biriken paranın faizi menkul sermaye iradı sayılacak ve vergi kesintisi yapılacak. Taslakta işverenin ödediği prim vergi dışı bırakılırken, fonda değerlenen paranın faizi veya getirisi vergi dışı bırakılmıyor. Gelir Vergisi Yasası’nın 94’üncü maddesine göre bu oran yüzde 25. Fakat oranı Bakanlar Kurulu’nun indirme veya yükseltme hakkı var. Böylece şimdiye kadar ihbar tazminatında olan vergi kıdem tazminatına da getirilmiş olacak.

İşveren belge düzenlemek zorunda

Şirket, talep etmeleri ve şirket tarafından belirlenecek işlem ücretini ödemeleri şartıyla işçi veya işverene tahakkuk eden prim ve buna ilişkin nema geliri, tahsil edilen prim ve buna ilişkin nema geliri ile aradaki farkların gösterildiği bir belge düzenlemekle yükümlü olacak.

İş sözleşmesinin, işçinin hak kazanma sürelerini doldurmadan sona ermesi halinde işçi, varsa tahakkuk eden prim ile tahsil edilen prim farkını ve bu farka ilişkin nema gelirini bireysel kıdem hesabına yatırılması şartıyla işvereninden talep edebilecek.

İşçi isterse borsada değerlenecek

Bireysel kıdem hesabındaki birikimlerin hangi yatırım aracı vasıtasıyla değerlendirileceğine işçi karar verecek. Örneğin isterse borsa ağırlıklı bir fonda veya altın ağırlıklı fonda değerlenecek. İşçinin, bu yönde bir tercih beyan etmemesi halinde söz konusu birikimler, asgari yüzde 40 oranında Hazine Müsteşarlığı’nca ihraç edilen kamu borçlanma araçlarını veya kira sertifikalarını içeren. bir fonda değerlendirilecek.

10 yıl boyunca unutanın hakkı yanacak

Kıdem tazminatı tutarının tamamının çekilmesine hak kazanıldığı tarihten itibaren 10 yıl içinde şirkete başvurarak kıdem tazminatının ödenmesini talep etmeyen işçi veya kanuni mirasçılarının hakkı zamanaşımına uğrayacak. Zamanaşımına uğramış tutar şirket tarafından 15 işgünü içinde Maliye Bakanlığı Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına aktarılacak.

15 YILDAN ÖNCESİ İÇİN TEK YOL EV SATIN ALMAK

Çalışanlar ev satın almak için fonda biriken parasının yarısını çekebilecek. Birçok çalışanın fondaki paraya dokunabilmesinin tek yolu da ev satın almak olacak. Ev satın alırken çekilen paranın faizi için de vergi kesintisi yapılacak.

(Habertürk - Rahim Ak)