Kemer sıkan şirketler 'araç kiralamayı' hareketlendirdi

AYSEL YÜCEL- İSTANBUL

TOKKDER Operasyonel Kiralama Sektör Raporu, şirketlerin, özellikle de KOBİ’lerin araç ihtiyaçlarında son dönemde daha fazla kiralamaya yöneldiklerini ortaya koydu. Sektör yetkililerine göre filoya her yıl 100 bin civarında yeni araç katılıyor ama sektörde ‘müşteri başına düşen araç sayısı’ rakamındaki düşüş, kurumsal müşterinin arttığını gösteriyor. Özellikle sermayesini araba satın almaya bağlamak istemeyen KOBİ’lerde kiralamaya yöneliş gözleniyor. Sektörde büyümeyi tetikleyen en büyük etken de büyük şirketlerden sonra KOBİ’lerin de araç satın almak yerine kiralamaya yönelmesi. Filo kiralama şirketlerinin yeni araç alımları artıyor. Otomobil sektöründe satışların yüzde 10’dan fazlası artık araç kiralama sektörüne gidiyor. 

Bu yöneliş sektördeki yatırımları da hareketlendiriyor. 2014’ü 13.7 milyar lira aktif büyüklükle kapatan sektör, 2015 yılı ilk yarıda 15.1 milyar liralık aktif büyüklüğe ulaştı. Bu yıl sonu itibariyle 18 milyar liralık büyüklüğe ulaşması bekleniyor. Yine yıl sonu itibariyle sektördeki araç sayısının da 276 bin 500’e ulaşacağı tahmin ediliyor. Sektör, 2014 ilk yarıda 2.7 milyarlık yatırım yapmıştı. Bu yıl ilk yarıda da 3 milyar 168 milyon liralık yatırım yaptı. 

En önemli trend kurumsal müşterilerin, ağırlıkla KOBİ’lerin sektöre yönelimi. Sektörün müşteri sayısı artmasına karşın, müşteri başına başına düşen araç sayısındaki yıldan yıla gerileme, kiralamaların giderek daha çok şirketler tarafından yapıldığını gösteriyor. 2015 yılının ilk çeyreği sonunda, sektörün müşteri sayısı 2014’ün aynı dönemine göre yüzde 30.2 oranında artarak 35 bin 830’a ulaştı. Müşteri başına düşen araç sayısı da 6.3’e geriledi. Bu rakam 2010 yılında 11.1, 2012’de 10.7, 2013’te 7.3, 2014’te 6.6’ydı. 

Aynı zamanda TOKKDER Yönetim Kurulu Üyesi olan Otokoç Otomotiv Araç Kiralamadan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı İnan Ekici, sektörün müşteri portföyünde KOBİ’lerin payının hızla arttığına dikkat çekerek, bu ilginin nedenlerini şöyle açıkladı: “Filo kiralama, sermayesini araç satın almaya harcamak istemeyen, işin operasyonel yükünü, masraflarını üzerine almak istemeyen şirketler için en kolay çözüm. Sermaye sorunu daha fazla yaşanan KOBİ’lerde kiralamaya yönelim arttı. Çok sayıda KOBİ kiralamayı, satın almanın alternatifi olarak görüyor. Operasyonel maliyetlerini azaltıp, sabit gider olarak öngörebiliyor. Vergi avantajı da ayrıca fayda sağlıyor. KOBİ’lerin sayısı hızla artmaya devam ediyor. Ağırlıklı olarak ilaç, finans ve gıda sektörleri tarafından tercih ediliyor. Son dönemde şirketlerin artan iş amaçlı seyahatlerle mobilitenin artışı da büyük gelişim gösterdi.” 

Autoland Genel Müdürü Mehmet Necip Gökçe de, “Operasyonel kiralamanın gerek verimlilik, gerekse mali anlamda faydaları son dönemde özellikle KOBİ’lerde de fark edilmeye başlanmasıyla geniş kitlelere yayılma imkanı sağlandı. Bu durum da sektörümüzü son derece olumlu yönde etkiledi. Düzenli bir nakit akış planlaması, operasyonel rahatlık gibi konular KOBİ’leri araç kiralamaya yönlendiriyor. En başta filo kiralamayı denemek amacıyla bir araçla başlayıp daha sonra yüksek adetlere çıkan çok sayıda KOBİ müşterimiz var. Portföyümüzdeki KOBİ oranı geçtiğimiz yıllara oranla daha hızlı artıyor. 2014 yılında yüzde 10 büyüme gerçekleştirdik. 2015 ilk altı ay sonu itibariyle 5 bin adet araç aracı aşmış durumdayız. Bu yıl yüzde 15 büyüme öngörüyoruz. Bu yıl 3 bin adedin üzerinde yeni araç almayı planlıyoruz” dedi.

‘Ticari araç’ engeli, büyümeyi yavaşlatıyor
TOKKDER Yönetim Kurulu Üyesi İnan Ekici, ticari araçların kiralanamıyor olmasının operasyonel kiralama sektöründeki büyümeyi yavaşlatan en önemli unsur olduğunu vurguladı. Ekici, şöyle konuştu: “Şirketler K2 belgesi ile kullandıkları araçları satın almak durumunda kalıyor. Sermayesini araç satın almaya yatırıyor. Bir başka sorun çok fazla sayıda kısa soluklu firma sektörde yer alıyor ve müşterilerin güven duygusunu zedeliyor. Bu firmalar en ufak ekonomik dalgalanmadan müşterilerini zor durumda bırakıyor. Ayrıca servis ve bakımları iyi yapılmamış filolar kullanıcılar için güvenlik açığına sebep oluyor. Bu gibi durumlar sektöre bakış açısını olumsuz yönde etkiliyor. Trafik cezalarının kullanıcıya değil de kiralama firmalarına kesiliyor olması bir diğer ana sorunumuz. Çoğu Avrupa ülkesinde cezalar araç kullanan kişiye gönderilir. Çünkü trafikte hata bireysel. Günlük kiralama tarafında şoförlü araç kiralama konusunda tüm Türkiye’yi kapsayacak bir yönetim şekli olmaması, farklı uygulamaların devrede olması sorun yaratıyor. Seyahatin devamlılığını sağlayan araç kiralama sektörünün gelişimi için havalimanı otoritelerinin, araç kiralama firmalarının hizmet vermelerini sağlayacak düzenlemeleri yapması gerekir.”

Şirketlerde büyümeler %20-30 seviyelerinde
2014’ün ilk çeyreğinde araç kiralama sektöründe 924 milyon liralık araç yatırım yapıldı. Bu yıl ilk çeyrek yatırımı 1 milyar 147 milyon liraya çıktı. Avis, Budget’ta yeni araç yatırımını bu yıl yüzde 30 artıracaklarına dikkat çeken Otokoç Otomotiv Araç Kiralamadan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı İnan Ekici, “Bu yıl kısa ve uzun dönemli kiralama toplamı açısından yüksek sezonda 40 bin adetlik araç parkı ile 136 ofise ulaşacağız. 2014’te pazarın hayli üzerinde büyüdük. Geçen yıl ilk 6 ayda uzun dönem kira adedimiz 19 bindi. 2015 yılında 21 bin adet oldu. 2015’i yüzde 20 büyüme ve 24 bin araç parkıyla kapatmayı planlıyoruz” dedi. 

Teb Arval Satış Genel Müdür Yardımcısı Koray Yılmaz da, “Geçen yıl %27 büyüdük. En hızlı büyüyen şirketlerden biri olduk. Sektörde yatırımlar hızlanıyor. Bizim yatırımlarımız da devam edecek. Sene sonunda filomuzda yüzde 20 büyüme bekliyoruz” dedi. 

Çelik Motor Genel Müdür Bora Koçak da 2014 yıl sonunda 18 bin adet araç parkına ulaştıklarını hatırlatarak, 2015 sonunda ise 20 bin adet araç parkına sahip olmayı hedeflediklerini, en geç 2017’de sektör lideri olmayı hedeflediklerini vurguladı.

Oto pazarının yüzde 15’i sektörde
2014 yıl bazında sektörün yatırımı 7 milyarı bulmuş, yüzde 14.3 büyüme gerçekleşmiş, 103 bin yeni araçla araç parkı 236 bine ulaşmıştı. Otomotiv sektöründe satılan araçların yüzde 17.6’sını araç kiralama sektörü almıştı. TOKKDER Operasyonel Kiralama Sektör Raporu’nun 2015 yılı ilk yarı sonuçlarına göre Türkiye’de yeni otomobil satışlarının bir önceki yılın aynı dönemine göre 45.2 arttığı ilk yarıda, operasyonel kiralama sektörü 47 bin 930 yeni aracı filoya kattı. Araç sayısı 250 bini buldu. İlk yarıda operasyonel kiralama sektörü Türkiye’de satılan yeni otomobillerin yüzde 14,6’sını oluşturdu. Yıl sonu itibariyle 100 bin yeni araç alımı ve otomotivde 1 milyon satış tahmini gerçekleşirse, sektörün otomotiv satışlarından payı yüzde 10 civarında gerçekleşecek. Çelik Motor Genel Müdür Bora Koçak ise son dönemdeki hızlı büyümeye rağmen, araç kiralama sektörünün henüz Avrupa’nın çok gerisinde olduğunu, sektörün gelişim potansiyelinin yüksek olduğunu söyledi. Koçak, “Son dönemde çok hızlı büyümesine rağmen, hala birçok Avrupa ülkesine kıyasla küçük bir pazar. 2014’ü yüzde 10 civarında büyüyerek, yaklaşık 220 bin araçla kapattı. 220 bin adetlik bir araç parkı, yılda yaklaşık 75 bin otomobilin kiralama pazarına satıldığını gösteriyor. Otomotivde toplam pazarın yaklaşık yüzde 15’ini kiralama sektörü oluşturuyor. Batı Avrupa pazarlarında bu oran yüzde 50’nin üzerinde. Türkiye kiralama pazarı için daha kat edecek çok yol var. Bizde kişi başına düşen otomobil sayısı halen oldukça düşük. Kurumsal kullanımda yaklaşık 2.5 milyon araç olduğunu düşünürsek, bunun sadece yüzde 10’unun kiralama sektöründe kullanılması, sektördeki gelişim potansiyelinin oldukça yüksek olduğunu gösteriyor” diye konuştu.