Kartla harcama patladı, yeni düzenlemeler yolda

Birol BOZKURT

 Türkiye’de kredi kartı kul­lanımı hızla artıyor. Ban­kalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre kartlı öde­meler son bir yılda iki kattan faz­la artarken toplam kart adedi de 410 milyona yaklaştı. Vatandaş­ların alışverişlerde kredi kartları­na yüklendiği görülürken ekono­mi yönetiminin kredi kartlarından yapılan harcamaları kısıtlayıcı ba­zı adımlar atması bekleniyor. Uz­manlar öncelikli olarak kredi kart limitlerinin sınırlandırılması ve taksit sayılarının azaltılmasına yönelik adımlar bekliyor.

Kredi kartında yaşanan artışı değerlendiren uzmanlar, mayıs ayında yüzde 75’i geçen enflasyo­nun kredi kartı harcamalarında­ki artışın temel sebebi olduğunu söylerken yıllık yüzde 80’e yakla­şan ihtiyaç kredi faizlerinin kre­di kartı faizlerine oranla hala çok yukarda olmasından dolayı kredi kartı kullanımının arttığını söy­lüyor. Uzmanlar son dönemde kredi kartı nakit avans çekimle­rinde ve kredili mevduat kullanı­mında artışa dikkat çekiyor.

Merkez Bankası bu kapsamda mart ayında yaptığı düzenleme ile kredi kartı kullanımını kısıtlamak ve parasal sıkılaştırmayı artırmak için kredi kartı nakit avans çekim­lerinde faiz oranı yüzde 4,42’den yüzde 5’e yükseltildi, kredili mev­duat hesabı faizi de yüzde 5’e çıkar­mıştı. Ancak bu artışın kredi kartı kullanımını azaltmadığı görülüyor.

Kart adedi 410 milyona yaklaştı

Mayıs ayı itibarıyla Türkiye’de kredi kartı sayısı 123,1 milyon, banka kartı sayısı 191,6 milyon ve ön ödemeli kart sayısı 94,8 mil­yon adet oldu. 2023 yılının ma­yıs ayı ile kıyaslandığında kredi kartı adedinde yüzde 15’lik, ban­ka kartı adedinde yüzde 8’lik, ön ödemeli kart adedinde ise yüzde 21’lik artış yaşandı. Toplam kart sayısı ise 409,5 milyon adede ula­şarak geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 13 artış gösterdi.

Kartlı harcamalar %103 arttı

Kredi kartları, banka kartları ve ön ödemeli kartlar ile mayıs ayında yapılan toplam ödeme tu­tarı bir önceki yılın aynı dönemi­ne göre yüzde 103 artarak 1 tril­yon 273 milyar TL oldu. Kartlı ödemelerin 1 trilyon 73 milyar TL’si kredi kartları ile yapılır­ken 176,7 milyar TL’sinde ban­ka kartları, 23,4 milyar TL’sinde ise ön ödemeli kartlar kullanıl­dı. Kredi kartı ile yapılan ödeme­lerde önceki yılın aynı dönemi­ne göre büyüme oranı yüzde 111, banka kartı ile yapılan ödemeler­de yüzde 64 olurken ön ödeme­li kartlar ile yapılan ödemelerde ise bu oran yüzde 129 oldu.

Ön ödemeli kartlarda hızlı yükseliş

Kredi kartları, banka kartları ve ön ödemeli kartlar ile mayıs ayın­da yapılan toplam ödeme ade­di bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 22 artarak 1,58 milyar adet oldu. Kartlı ödemelerin 897,7 milyon adedi kredi kartları ile ya­pılırken 569,2 milyon adedinde banka kartları, 118,0 milyon ade­dinde ise ön ödemeli kartlar kul­lanıldı. Kredi kartları ile yapılan ödeme adetlerinde büyüme ora­nı geçen yılın aynı dönemine göre yüz­de 25, banka kartları ile yapılan ödeme adetlerinde yüzde 13 olurken ön ödemeli kart­lar ile yapılan ödeme adetlerinde ise bu oran yüzde 46 oldu. Ön öde­meli kartlarda yaşanan bu yükse­liş ise dikkat çekti.

Her 5 harcamadan 4’ü temassız gerçekleşti

İnternetten kartlı ödemeler, ge­çen yılın aynı dönemine göre yüz­de 108 artarak 374,3 milyar TL’ye yükseldi. İnternetten yapılan kartlı ödemelerin toplam içinde­ki payı ise yüzde 29 oldu. İnter­netten kartlı ödeme adedi, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 20 artarak 230 milyon adede yük­seldi. İnternetten yapılan kartlı ödemelerin toplam içindeki payı ise yüzde 15’dir. Kartlarla yapılan temassız ödeme adedi geçen yı­lın aynı dönemine göre yüzde 33 artarak 1 milyon 28 bin 200 adet oldu. Temassız ödeme tutarı ise geçen yılın aynı dönemine yüzde 137 artarak 377,6 milyar TL oldu. Mayıs ayında mağaza içi yapılan her 5 kartlı ödemeden yaklaşık 4’ü temassız gerçekleşti.

 Kart limitlerine sınırlama geliyor!

 Önümüzdeki günlerde Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) kredi kartı limitlerine yönelik bir düzenleme yapacağı konuşuluyor. Bu kapsamda müşterilerin aylık gelirlerinin 4 ila 8 katı arasında limit belirlenmesi bekleniyor. Kredi kartını kısa süredir kullananlar için maksimum limit aylık gelirin 4 katı, uzun süredir kart sahibi olan ve düzenli ödeme yapan müşterilere ise maaşları ve yan gelirleri toplamının 8 katı oranında limit tahsis edilmesi planlanıyor. Ayrıca yüksek taksitli harcamaların azaltılmasına yönelik taksit sayısını düşürüleceği de konuşulanlar arasında yer alıyor.