Karşılıksız çek oranı düşüyor

Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci, 1 Ocak 2017 itibarıyla zorunlu hale gelen çekte karekod uygulamasına ilişkin değerlendirmede bulundu.

Karekod uygulamasının olmadığı 2016 yılında, bankalara ibraz edilen ve toplam tutarı yaklaşık 708 milyar lira olan 21 milyon 191 bin 209 adet çekin, 27 milyar lira tutarındaki 778 bin 370 adedinin karşılıksız çıktığını belirten Tüfenkci, karşılıksız işlemi yapılan çeklerin tüm çeklere oranının, adette yüzde 3,7, tutarda yüzde 3,9 olduğunu söyledi.

Tüfenkci, geçen yıl ise bankalara ibraz edilen ve toplam tutarı yaklaşık 784 milyar lira olan 19 milyon 897 bin 605 adet çekin, 17 milyar lira tutarındaki 435 bin 114 adedinin karşılıksız çıktığına işaret ederek, karşılıksız işlemi yapılan çeklerin tüm çeklere oranının hem adet hem de tutar olarak yüzde 2,2 olduğunu dile getirdi.

Karşılıksız işlemi yapılan çeklerin tutarının yüzde 38, keşideci sayısının yüzde 29, adedinin ise yüzde 44 azaldığını vurgulayan Tüfenkci, şöyle devam etti:

"Bu yılın ilk çeyreğinde ise bankalara toplam tutarı yaklaşık 218 milyar lira olan 5 milyon 200 bin adet çek ibraz edildi. Bankalara ibraz anında 4 milyar lirayı aşkın tutarda 97 bin adet çek karşılıksız çıktı. Karşılıksız işlemi yapılan 7 bin 600 keşideciye ait toplam 624 milyon lira tutarındaki 15 bin 800 adet çek daha sonra ödenmiştir. İbrazında karşılıksız işlemi yapılan çeklerin tüm çeklere oranı adet olarak yüzde 1,9, tutar olarak ise yüzde 2,1 olmuştur."

Ocak-mart döneminde geçen yılın aynı dönemine göre, karşılıksız işlemi yapılan çeklerin tutarının yüzde 16, adedinin ise yüzde 34 azaldığına dikkati çeken Tüfenkci, 16 Nisan itibarıyla bankalarca karekodlu basılan çek miktarının ise 28 milyon 426 bin 741 olduğunu bildirdi.

Tüfenkci, Karekodlu Çek Sistemi'ne kayıtlı 632 bin 555 çek hesabı sahibi olduğunu ifade ederek, "Şubat ayında 104 bin 31 adet karekod sorgulaması yapılmış. Uygulamanın başlangıcından bugüne kadar yapılan sorgulama sayısı ise yaklaşık 750 bin. Görüldüğü üzere halkımızın karekodlu çeke karşı farkındalığı her geçen gün artmaktadır." dedi.

"Protestolu senet azalacak"

Bono ve senette de karekod uygulamasına geçilmesine ilişkin çalışma hakkında bilgi veren Tüfenkci, kamuoyundan gelen talepler dikkate alınarak, bononun piyasada etkin ve güvenli bir finansman aracı olarak kullanılmasına imkan tanıyacak ve protestolu senetlerde meydana gelen artışları azaltacak bir uygulama üzerinde gerekli çalışmalara başlandığını belirtti.

Tüfenkci, uygulamanın, gerekli mevzuat ve altyapı çalışmalarının bu yıl tamamlanmasının planlandığını vurgulayarak, şunları kaydetti:

"Bono da tıpkı çekler gibi reel sektörün önemli fonlama ve satış araçlarından birisi. Çeke oranla senede ulaşmak daha kolay olduğu için belki de en önemli ödeme aracıdır ancak herhangi bir kayıt tutulmadığı için piyasada dolaşımda olan senet miktarı ve tutarı sağlıklı bir şekilde tespit edilememektedir. Geçen yıl protesto edilen senetlerin toplam tutarı 12,6 milyar lira, adedi ise 939 bindir. Buna, bankacılık sistemi haricinde tahsil ve takip edilen senetler dahil değil. Gecikmiş alacak oranı diğer ödeme araçlarına oranla çok daha yüksek. Karekodlu çekte yakaladığımız başarıyı bu alana da taşımak istiyoruz. Böylece senede güven kazandırılarak alacaklının zararının önüne geçmeyi ve bu alandaki kayıt dışılığı engellemeyi amaçlıyoruz."