İthalat taşımaları hızlandı 'boş dönüş' derdi son buldu

Aysel YÜCEL

İthalat taşımaları hızlandı, lojistikçiler boş dönüş derdinden kurtuldu. Döviz kurundaki hızlı yükseliş, ithal ürünlerin pahalanması ve ekonomideki belirsizlikler ithalatta daralmaya neden olmuş, bu durum yük taşımacılığına da yansımıştı. Bazı firmalarda düşüş yüzde 20'leri bulmuştu. İthalattaki düşüş ihracat navlununda da artışa neden olmuştu. Ancak ithalat taşımaları özellikle 2017'nin ikinci yarısında yeniden yükselişe geçti. Yılın ilk dokuz ayında ithalat taşımaları yüzde 22 arttı. Ortadoğu pazarındaki artış ise dikkat çekici. Bu bölgeden yapılan ithalatta en büyük pay yüzde 235 artış ile Irak'a ait.

Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) ocak-eylül dönemi ihracat ve ithalat taşıma rakamlarını içeren raporunu yayınladı. İthalat taşımalarında geçen yıla göre Ocak-Eylül 2017 döneminde Türk araçları yüzde 22 artış ile 360 bin ithalat taşıması gerçekleştirdi. Avrupa ülkelerinden yapılan ithalat taşımalarında geçen ay yüzde 5 olan eğilim ocak-eylül döneminde yüzde 22 artış olarak yaşandı. İthalat pazarında bir önceki yıl yüzde 67 olan Türk payı bu yıl yüzde 63 oldu ve yüzde 37 yabancı payı ile taşımaların gerçekleştirildiği görüldü. BDT ve Orta Asya ülkelerinden ithalat taşımalarındaki artış geçen ay yüzde 9 olmasına rağmen ocak-eylül döneminde yüzde 22 olarak görüldü. Ortadoğu ülkelerinden nisan ayında yüzde 33 artış sağlanmıştı. Bu oran mart ayında yüzde 52'ye, mayıs ayında yüzde 73, Haziran ayında yüzde 94, temmuz ayında yüzde 119, ağustos ayında yüzde 135'e yükseldi. Eylül ayında ise rekor yükseliş ile yüzde 141 oranında artış yaşandı. Bu bölgeden yapılan ithalatta en büyük pay yüzde 235 artış ile Irak'a ait. Geçen yıl ilk 9 ayda Irak'tan 20 bin olan ithalat taşıması 2017 yılında ilk 9 ayda 67 bin adet taşımaya yükseldi. TÜİK verilerine göre de 2016'nın ilk 8 aylık toplamında Irak'tan gerçekleştirilen ithalat değeri 609.8 milyon dolarken, 2017 aynı döneminde bu rakam yüzde 195 artışla 1.1 milyar dolar oldu.

UND İcra Kurulu Fatih Şener, 2016 yılında Irak Merkezi Hükümeti ile yaşanan sorunlar ve Habur Sınır Kapısı'nın kapanması nedeniyle taşımalarda büyük düşüşler yaşandığını, ilişkilerin düzelmesi ile taşımaların bu yıl normale döndüğünü söyledi. Yaşanan problemler sonrası geçtiğimiz yıl kesintiye uğrayan akaryakıt sevkiyatının yeniden devreye girmesi bu artıştaki en büyük etken. İthalat yüklerinin yüzde 40'ını akaryakıt ürünleri oluşturdu. Taşımalarda hurda parçaların payı da oldukça yüksek. UTİKAD Başkanı Emre Eldener ise petrol fiyatlarının düşmesi sonrası bölgeden geri çekilen petrol arama tesislerinin malzemelerinin taşınmasının bu artıştaki etkenlerden biri olduğunu söyledi. Eldener, “Kuzey Irak'a önemli sayıda petrol arama tesisi taşındı. Her bir petrol arama istasyonu 100-150 TIR'lık partiler halinde gidiyor. Şimdi oradan sökülüp başka ülkere taşınan tesisler oldu. Oldukça yüklü miktarda taşıma yapıldı” dedi.

İhracat taşımaları yüzde 8 arttı

İhracat taşımalarında ilk 9 ayda 918 bin 816 adet ile yüzde 8 büyüme sağlandı. Yüzde 14 büyüme ile en ciddi artış yine Ortadoğu'ya oldu. Avrupa'ya yapılan ihracat taşımalarında ise geçen son 2 ayda yüzde 4 olan artış eğilimi ocak-eylül toplamında yüzde 5 artış ile devam etti. BDT ve Orta Asya ülkelerine bakıldığında geçen yıl Rusya krizinin yarattığı etkinin ilişkiler normale döndükten sonra BDT bölgesinde olumlu bir etki yaratmış olmasına rağmen Nahçıvan taşımalarında yaşanan yüzde 36 düşüş ve Gürcistan taşımalarında yaşanan yüzde 8 düşüş genel olarak BDT bölgesinde düşüş olduğu izlenimi veriyor. Gürcistan ve Azerbaycan-Nahçıvan taşımalarında yabancı araçların paylarının arttığı görülüyor. Türki cumhuriyetlerinde ise yüzde 20'nin üzerinde artış ve Rusya'ya olan taşımalarda gün geçtikçe daha istikrarlı bir seyre geçildiği görülüyor.

İhracatın yüzde 70'ini Türk TIR'ları taşıdı
İhracat taşıma pazarı Ocak-Eylül 2017 döneminde de yüzde 79 Türk, yüzde 21 yabancı oranında devam etti. Yabancı araçlar toplamda yüzde 7 artış sağladı. Türk araçlarının artış seyrinin yüzde 8 ile yabancı araçların değişimine göre daha fazla olduğu düşünüldüğünde ilerleyen dönemlerde Türk araçların paylarının artması bekleniyor. Genel toplamda ise yüzde 8 artış yaşandı.

Transit taşımalarda yüzde 19 artış

Türkiye üzerinden yapılan transit taşımalarda Türk araçları geçen yılın ocak-eylül dönemine göre yüzde 19 artış ile 43 bin adet transit taşıma gerçekleştirdi. Transit çıkışlarda yoğunlukla Irak ve İran'a taşıma gerçekleştiriliyor. İran plakalı araçların Türkiye'den yaptığı transit taşımalar ilk dokuz aylık dönemde yüzde 8 arttı. Romanya, Gürcistan ve Azerbaycan araçlarının transit geçişlerinde düşüş yaşandı. En yoğun artış sağlayan ülkeler arasında Almanya ve Ukrayna dikkat çekiyor. Ukrayna taşıtları 820 adet transit taşıma ile yüzde 107 artış sağlarken, Almanya taşıtları da yüzde 42 artış ile bin 318 adet transit taşıma gerçekleştirdi.