İşler iyi ama tahsilat yok

Özlem ERMİŞ BEYHAN

Toplam pazar büyüklüğü 111 milyar dolar olan inşaat malzemesi sektörü, ciroların arttığı ancak tahsilat sürecinin derinleştiği bir dönem yaşıyor. Sektör temsilcileri en küçüğünden en büyüğüne ciddi bir tahsilat sorunu ile boğuşurken, bu durum geleceğe dair beklentilerin olumsuza dönmesine neden oldu. Bugün 32 derneği, 83 büyük sanayi kuruluşu ile 21 binden fazla noktada satış ağı bulunan ve yaklaşık 1.5 milyon kişinin istihdam edildiği sektör, ihracat ile nefes alıyor. Veriler, sektörün çatı derneği Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği’nin (Türkiye İMSAD) yaptığı anketten. Anket verilerine göre tahsilat seviyesi bugüne kadar görülen en düşük noktaya inmiş durumda.

Türkiye İMSAD Başkanı Ferdi Erdoğan durumu “İşler iyi ama tahsilat sorunu giderek keskinleşiyor” sözleriyle anlattı. Sektörün sıkıntılarından biri, yenileme pazarının daralması. Kentsel dönüşüm nedeniyle tadilatların durma noktasına geldiğini anlatan Erdoğan, bu nedenle 20 bin esnafın yeni binalara mal satma dışında bir alternatifinin kalmadığını vurguladı. Erdoğan, “Hazır beton satışları verisi bizim için kritiktir. Çünkü yeni inşaatların ne yoğunlukta olduğunu gösterir. Hazır beton satışları şu anda iç pazarda 2015’in gerisinde” açıklamasında bulundu.

Cirolar iyi ama yüz gülmüyor

Türkiye İMSAD’ın yaptığı anket aslında sektörde satışlarda ve ciroda bir canlanma olduğunu gösteriyor. Ciro endeksi 100 üzerinden 182.7 seviyelerine çıkmış durumda. Ciro endeksi son 4 aydır sürekli yükseliyor. İnşaat malzemecilerinin faaliyet endeksi de 2015 seviyelerini yakalamış. Faaliyet endeksi 134.6 seviyelerinde. Ancak sektör temsilcilerinin ekonominin gelecek 3 ayına dair iyimserliği çok ciddi azalmış. Güven endeksi 68.7 değeri ile dip seviyelerde. Erdoğan bunun nedeninin tahsilatlarda giderek derinleşen sorun olduğunun altını çiziyor. Dernek “Tahsilatınız geçtiğimiz aya göre ne seviyede” sorusunu sorduğunda üyelerinden 100 üzerinden 52’lere gerileyen bir durum tespiti gelmiş. Erdoğan inşaat malzemecilerine barter taleplerinde de ciddi artış olduğunu şu sözlerle anlattı: “Bayiler müteahhitin ‘para yerine size ev verelim’ baskısına razı olma noktasına geldi. Dev şirketler bile barterı kabul etmeye başlarken KOBİ’lerin durumunu ben düşünmek bile istemiyorum. Biz dernek olarak sektörün bir de barter endeksini çıkartmak için harekete geçtik. Şu an ikinci el konut satışlarının önemli bir bölümünün barter satışları olduğunu düşünüyoruz.”

"Güvendiğimiz pazarlara kar yağdı"

İnşaat malzemeleri sektörünün Türkiye’nin toplam ihracatındaki payı yüzde 10.7 seviyesinde. Geçtiğimiz yıl 15.2 milyar dolarlık ihracata imza atılmış. İhracatın tahsilat sorunları ile boğuşulan bu günlerde sektörü ayakta tuttuğunu anlatan Erdoğan, “Bazı üyelerimiz iç piyasada faaliyetini tamamen durdurup ihracata odaklandı. ABD pazarı ihracatta ilk sıraya oturdu. Sektörün ihracatı ilk 6 ayda yüzde 8 arttı” dedi. Erdoğan ihracatta Batı pazarlarının ağırlığının altını çizerek Ortadoğu ve Bağımsız Devletler Topluluğu’na yapılan ihracatın 8 milyar dolardan 4 milyar dolarlara gerilediğini, Avrupa ve ABD’ye ihracatın ise 5 milyar dolar bandını koruduğunu vurguladı. Erdoğan, “İran’a ihracatımız yüzde 40 azaldı. Libya’ya ihracatımız yüzde 79 azalırken, Rusya’ya ihracatımız yüzde 67 düştü. Irak’ta kayıp yüzde 50’lerde. Bu bölgede tek artış Katar’a ama o pazara ihracatımız sadece 33 milyon dolar. Yani güvendiğimiz pazarlara kar yağdı” dedi.

İhracat KG değeri 50 cent, çözüm dijital dönüşümde

Türkiye İMSAD Başkanı Ferdi Erdoğan sektörün ihracat kg değerinin 50 sent, ithalat kilogram değerinin ise 2 dolar olduğunu belirterek, “Aradaki bu farkı kapatmamız şart. Bu yolda Endüstri 4.0 ve dijital dönüşüm olmazsa olmaz. Artık yeni dijital dönemin kataloğu olarak tanımlanan BIMBina Bilgi Modellemesi sistemine entegre olmayanlar, uluslararası dev işlerden pay alamayacak” dedi. Türkiye İMSAD bu nedenle 26 Ekim’de düzenleyeceği Uluslararası İnşaatta Kalite Zirvesi’nde dijital dönüşümü masaya yatırma kararı aldı. Sektörün yüzde 30’unun kayıt dışı olduğunu, eğitimsiz ustalarla sektörün bir yere gidemeyeceğini vurgulayan Türkiye İMSAD Başkanı, “Malzeme kapıdan belgeli çıksa da belgesiz bir yolculuğa çıkıyor. Dernek olarak sektörün denetiminde biz de elimizi taşın altına koymayı teklif ediyoruz. Ustalarda sertifika zorunluluğu bu yıl başı başlayacaktı, ertelenmesi çok kötü oldu” dedi.