İnsansız fabrikalar 30 yılda Türkiye’de

Hilal SARI - AMBERG

İnternetle hızla artan dijitalleşme sanayiyi topyekün değiştiriyor ve değiştirmeye zorluyor. Özellikle imalat şirketleri için birçok şeyi değişiyor, yeni iş modelleri gelişiyor. Kitap dükkanlarının yerini e-book store’lar alırken, emlakçılar online sitelerle yok oluyor, müziğin tek mecrası online olma yolunda ilerliyor, Uber gibi uygulamalar sektörlerde bozunma gibi görünen büyük bir değişime yol açıyor. Fakat en büyük değişim, sanayinin kendisinde yaşanıyor. Bilgi teknolojileri, nesnelerin interneti, dijital üretim süreçleri ve bu gelişmelerden kaynaklanan pek çok yeniliğin hayata geçmesi, tüm sektörlerde devrimsel dönüşümler yaratıyor. Önce Almanya’da ortaya çıkan ve Angela Merkel hükümeti tarafından açıklanan Endüstri 4.0 terimi, üretim anlayışını tamamen değiştiriyor. Siemens’in Amberg’deki neredeyse insansız faliyet gösteren dijital fabrikası dünya üzerinde bu seviyeye en yaklaşmış tesislerden biri. Peki tam olarak nedir Endüstri 4.0? Uzmanlar, pazara ürünleri daha hızlı sunmayı sağlayacak, üretim tesislerinin esnekliğini ve verimliliği hayli artıracak bir şekilde insan, aygıt ve sistemlerin tam olarak bağlı hale gelmesi şeklinde tanımlıyor. Siemens Dijital Fabrikalar Divizyon Direktörü Ali Rıza Ersoy, Türkiye’nin 30 yıl içinde Endüstri 4.0 sürecini tamamlayacağını öngörerek, “Türkiye bu sefer bu treni diğer sanayi devrimlerinde olduğu gibi kaçırmayacak. Özel sektör ve kamu, bunun için çok sıkı bir şekilde birlikte çalışıyor. Türkiye’nin de yakın bir gelecekte akıllı ve otomasyon seviyesi yüksek üretim hatları olacak” diye konuştu.

Türkiye bu sefer sanayi devrimini ıskalamayacak

Türkiye’nin Endüstri 4.0 yol haritasının sonbahara doğru tamamlanacağını belirten Ersoy “Türkiye ilk defa bir sanayi devrimini ıskalamayacak. 4. Sanayi Devrimi Almanya’dan sadece üç yıl sonra başlayacak. Almanya bunu 20 yılda tamamlama hedefi koydu. Biz de 30 yılda tamamlayabiliriz. Önümüzde bunun gerçek olmaması için hiçbir engel yok” diye konuşarak, Türkiye’nin bu alana hızlı bir giriş yaptığına dikkat çekti.

 Endüstri 4.0 yolunda sekiz önemli adım var

Araştırmalar endüstriyel otomasyonla elde edilen küresel cironun 2013-2018 yılları arasında 160 milyar eurodan 195 milyar euroya yükseleceğini öngörüyor. Boston Consulting, PricewaterhouseCoopers ve KPMG gibi uluslararası danışmanlık şirketlerinin konu hakkında detaylı raporları olduğuna dikkat çeken Ersoy, tüm dünyada sekiz ortak parametre ile Endüstri 4.0 seviyesine gelinebildiğini belirtti ve bu önemli sekiz unsuru şöyle aktardı: “(1) Siber- fiziksel sistemlerle ürünlerin yaşam döngüsü süresince dijital bir ikizi olacak. (2) Gerçek zamanlı verilerin birbiriyle konuşabildiği bir yatay&dikey entegrasyon bahsediyor olacağız. Tedarikçiler ve distribütörler de şirketlerle birlikte Endüstri 4.0’a geçmek zorunda kalacak. (3) IoT (Nesnelerin interneti) sanayide kökten değişim yaratacak. Takım tezgahları üreten ve Siemens’in de tedarikçilerinden olan Durmazlar şimdiden tüm dünyada kullanılan cihazlarından aldığı bilgilerle gerekli operasyonlarını yönlendirecek. (4) Otonom robotlar, ortam şartlarını insanlardan daha iyi takip ederek, kendi kendine üretim hatlarını yönetebilecek. Gebzedeki yeni fabrikamıza birbiriyle konuşan hatlar koymayı düşünüyoruz. (5) Büyük veri ve veri analizi karar verme mekanizmalarını, dolayısıyla şirketlerin yapısını değiştirecek. (6) Bu verilerin makinelerle iletişimi Cloud kullanımıyla daha da kolaylaşacak, hükümetler cloud tarlaları kurmak zorunda kalacak. (7) Artırılmış gerçeklik teknolojisi ise takılan bir gözlükle verilerin insan değil daha karmaşık algoritmalar tarafından değerlendirilmesini sağlayarak, vanayı sıkacak işçinin hem güvenliğini sağlayacak, hem de işini kolaylaştıracak. (8) Milyarlarca nesnenin birbirine erişiminin mümkün olduğu bir ortamda en önemli ve son adım ise siber güvenlik. Bu konu daha kapsamlı bir çerçeveye girecek.”

İşin sadece yüzde 25'i insanlar tarafından yapılıyor

Yaklaşık 1200 personelin çalıştığı Siemens Amberg Fabrikası 1989 yılında kurulmuş. 10.000 m2’lik üretim alanına sahip fabrika aynı üretim alanında, kurulduğu günden bu yana üretim kapasitesini 8 katına çıkartmıştır. Fabrikadaki iş süreçlerinin yüzde 75’lik bölümü makineler ve bilgisayarlarla yürütülüyor; işin yüzde 25’i insanlar tarafından yapılıyor. İnsan eli sadece üretimin başlamasından önce, üretim bandının üzerine yerleştirme esnasında değiyor. Bu noktadan sonraki tüm süreçler makinelerin kontrolünde ilerliyor. Fabrikada 1000’in üzerinde ürün çeşidi üretilebiliyor. Bu ürünler arasında Simatic Otomasyon Sistemleri’nde kullanılan PLC’ler (Programlanabilir Mantıksal Denetleyici) de yer alıyor. Amberg’deki üretim de Simatic kontrolüyle gerçekleşiyor. Ürünler dünya geneline yayılmış yaklaşık 60 bin müşteri için 24 saat içerisinde sevkiyata hazır hale gelebiliyor. Materyalin tamamen otomatik bir nakliye sistemiyle, güvenli bir şekilde depodan alınıp makineye getirilme süresi ise sadece 15 dakika. Üç vardiya sistemiyle çalışan işletmede yılda 2 milyondan fazla parça (bileşen) monte ediliyor. Fabrikanın ürün kalitesi %99,9988 mükemmellik seviyesinde.

DÜNYADA ENDÜSTRİ 4.0

ÇİN 

Küresel sanayi üretiminin yüzde 20’sini tek başına gerçekleştiriyor. 2025 hedefl eri açıkladı. Amacı 2020’de yüzde 40’ı 2025’te yüzde 70’ini gerçekleştirmek.

ABD 

Sanayi üretimi ülkesi olmadığı halde ABD Başkanı Barack Obama liderliğinde Ticaret Bakanlığı Ulusal Gelişmiş İmalat Programı’nı açıkladı.

FİNLANDİYA

Endüstri 4.0’ın Silikon Vadisi olacak. İmalatta internet kullanımı %44 High-tech alanındaki istihdamın ulusal toplamdaki payı %8.

ALMANYA

2012’de Industrie 4.0 programını açıkladı 5 yıl boyunca her yıl 40 milyar euro Endüstri 4.0 yatırımı yapacak. AB genelinde bu rakam 140 milyar dolar.