İnşaat malzemeleri ihracatında kan kaybı

Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği (Türkiye İMSAD) tarafından hazırlanan İnşaat Malzemeleri Sanayi Dış Ticaret Endeksi’ne göre ihracat, eylül ayının ardından ekimde de düştü. Aylık ve yıllık ihracat büyüklükleri geride kalan iki ayda gerileme eğilimi gösterdi. Yurt dışı pazarlarda başlayan zayıflamanın ihracat üzerindeki etkisi ekim ayında belirgin şekilde ortaya çıktı. Buna bağlı olarak inşaat malzemeleri sanayi dış ticaret performansı ekim ayında 2,49 milyar dolarla değer olarak bu yılın en düşük ikinci aylık ihracatı olarak kayıtlara geçti. İhracat geçen yılın ekim ayına göre değer olarak yüzde 10,6 oranında düştü.              

İhracat miktar olarak geçen yılın ekim ayına göre yüzde 21,9 azalarak 4,18 milyon tona geriledi ve bu yılın en düşük ihracatı gerçekleşti.

İnşaat malzemeleri sanayi ortalama yıllık ihracat birim fiyatı ekim ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 13,5 arttı. 2021 yılı ekim ayında ortalama ihracat fiyatları 0,52 dolar/kg iken 2022 yılı ekim ayında 0,59 dolar/kg seviyesine çıktı. Ortalama ihracat birim fiyatının da düşüş eğilimine girdiği gözleniyor.

Yıllık ihracat 35 milyar dolardan döndü

Ağustos ayında 35 milyar dolara çok yaklaşan yıllık (son 12 aylık) ihracat yön değiştirerek düşüş eğilimine girdi. İnşaat malzemeleri yıllık ihracatı ekim ayında 34,3 milyar dolar olarak gerçekleşti. İhracat miktar olarak ise yıllık 59,97 milyon tona indi. Ortalama yıllık ihracat birim fiyatı 0,57 dolar/kg seviyesinde bulunuyor.   

Pazarlardaki yavaşlamanın etkisi, ihracatta miktar ve değer olarak yaşanan düşüşlerde belirgin olarak hissedildi. Geçen seneye göre daha yüksek olan birim fiyatlar, ihracatın değer olarak büyüklüğünü desteklemeyi sürdürdü. Ancak birim fiyatlarda da düşüş başladı.  

İthalat gerilemeye rağmen yüksek seviyede

Ekim ayında inşaat malzemeleri ithalatı gerileyerek 867 milyon dolara düşmesine rağmen geçen yılın ekim ayının yüzde 35 üzerinde gerçekleşti. İthalat değer olarak yüksekliğini koruyor.                

İnşaat malzemeleri ithalatı miktar olarak ise önemli ölçüde gerileme kaydederek 274 bin 162 tona indi. İthalat birim fiyatı önceki aylara göre yükselerek 3,16 dolar/kg oldu. 

Alt sektörlerde de zayıflama eğilimi öne çıkıyor 

2022 yılı ekim ayında giderek yavaşlamaya ve gerilemeye dönüşen inşaat malzemeleri ihracat performansında sadece üç alt sektörde değer olarak artışlar oldu. Ancak söz konusu artışlar daha çok birim fiyat artışlarından kaynaklandı. Miktar olarak ise düşüşler yaşandı.  

Bu dönemde sekiz alt ürün grubunun yedisinde, ihracat birim fiyatları 2021 yılı ekim ayına göre yüksek gerçekleşti. Küresel emtia ve nihai ürün fiyatları gerileme eğilimine girmiş olmakla beraber halen geçen yılın fiyatlarının üzerinde bulunuyor. 

2022 yılı ekim ayında prefabrik yapıların ortalama ihracat birim fiyatlarında 2021 yılı ekim ayına göre gerileme yaşandı. Mineral ürünlerin ortalama ihracat birim fiyatı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 26, demir çelik ürünlerin ortalama ihracat birim fiyatı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 10,4 daha yüksek seviyede bulunuyor. Metal bazlı ürünlerin ortalama ihracat birim fiyatı yüzde 7,3, ağaç ve ahşap ürünleri ortalama ihracat birim fiyatı yüzde 8,9 arttı. Kimyasal bazlı ürünlerin ortalama ihracat birim fiyatlarındaki artış yüzde 7,5 oldu.

Sekiz alt ürün grubunun beşinde ihracat, miktar olarak geçen yılın ekim ayının altında gerçekleşti. Üç alt sektörde ise ihracatta miktar olarak artış kaydedildi. Miktar olarak gerçekleşen düşüşlerde geçen yıl yaşanan yüksek artışların baz etkileri görülüyor.      

Bu dönemde miktar olarak ihracat düşüşleri geçen yılın aynı dönemine göre demir çelik ürünlerinde yüzde 29,9, mineral, taş ve toprak ürünlerinde yüzde 21,7 oldu. Metal bazlı ürünlerin ihracatı yüzde 20,2, yalıtım malzemelerinin ihracatı yüzde 6 azaldı.                

2022 yılı ekim ayında sekiz alt ürün grubunun üçünde ihracat 2021 yılı ekim ayına göre değer olarak yükseldi. Beş alt ürünün ihracatı ise değer olarak azaldı. 

İhracat değer olarak kimyasal bazlı ürünlerde yüzde 13,8, ağaç ve ahşap ürünlerinde yüzde 14,6, elektrik malzemeleri ve teçhizatlarında yüzde 3,1 oranında artarken demir çelik ürünlerinde yüzde 23, metal bazlı ürünlerde ise yüzde 14,3 azaldı.