İhracatta TÜİK-TİM makası 7 ayda 7 milyar dolara ulaştı

Naki BAKIR

ANKARA - Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı temmuz ayı dış ticaret verileri bu kurum ile Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verileri arasındaki makası daha da açtı. İhracatı, temmuzda 2 milyar dolar daha fazla açıklayan TÜİK ile TİM'in verileri arasında ortaya çıkan makas ilk yedi ayda 7 milyar dolara ulaştı.

TİM'in ihracatçı birlikleri verilerinden derleyerek açıkladığı rakamlara göre 10 milyar 811.6 milyon dolar olan temmuz ihracatı, TÜİK ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre 12 milyar 865.8 milyon dolar oldu.

TİM'e göre ihracat temmuzda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 5.5 düşerken, TÜİK verilerine göre ise yüzde 8.5 artış gösterdi. 2 milyar dolarlık fark altından İki kuruluşun aylık ihracat verileri arasındaki 2 milyar dolarlık fark, "inciler, kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller; taklit mücevherci eşyası; metal paralar" başlıklı 71. fasıldan kaynaklanıyor.

TÜİK'e göre temmuzda bu fasılda ihracat yüzde 705 artışla 2 milyar 82.5 milyon dolar olurken, TİM verilerinde sadece 130 milyon dolarlık bir mücevher ihracatı yer alıyor. TÜİK verilerine göre temmuz ayında fasıllar bazında en büyük ihracat kalemi "kıymetli taşlar ve metaller" oldu.

TÜİK, bu fasıldaki ihracatın birliklere kayıt zorunluluğu olmadığı için TİM istatistiklerine tamamının yansımadığını; dolayısıyla iki kurumun ihracat verileri arasında fark ortaya çıktığını bildirirken, TÜİK'in İran'a petrol ve gaz karşılığı yapılan "altınla ödeme"yi ihracat kabul ederek ihracat hacmini şişirdiği iddia ediliyor.

İran, tamamına yakını "kıymetli taş ve metaller" olmak üzere temmuz ayında 2 milyar 158 milyon, ilk yedi ay itibariyle de 8 milyar 46 milyon dolarla en fazla ihracat yapılan ülke oldu.

TÜİK'e göre temmuz ayında ithalat ise yüzde 1.5 düşüşle 20 milyar 755 milyon dolara geriledi. Böylece dış ticaret açığı yüzde 14.3 küçülerek 7 milyar 889.2 milyon dolara geriledi. Geçen yıl nisanda yüzde 56.3 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı bu yıl yüzde 62'ye çıktı.

Ocak-temmuz döneminde ihracat geçen yıla göre yüzde 12.6 artışla 87 milyar 212 milyon dolar olurken, ithalat yüzde 2 düşerek 137 milyar 911.8 milyon dolara; dış ticaret açığı da yüzde 20 küçülerek 50 milyar 755 milyon dolara geriledi. Yedi aylık dönemlere göre ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 55'ten yüzde 63.2'ye yükseldi.

İhracatın lokomotifi olan otomotivde yedi aylık ihracat yüzde 3.9 düşüşle 9 milyar 126.9 milyon dolar oldu.

Otomotiv, düşüşe rağmen en büyük ihracat kalemi olmaya devam ederken, yedi ayda yüzde 371.7 artış gösteren taş ve metaller ihracatı, ilk yedi ay itibariyle 8 milyar 856 milyon dolara ulaşarak ikinci büyük fasıl haline geldi.

Bunları 6 milyar 917.3 milyon dolarla kazan, makine, mekanik cihaz ve aletler, 6 milyar 847.8 milyon dolarla demir çelik, 5 milyar 415.7 milyon dolarla elektrikli makine ve cihazlar, 4 milyar 840 milyon dolarla örme giyim eşyası, 4 milyar 277 milyon dolarla mineral yakıt ve yağlar, 3 milyar 198 milyon dolarla demir veya çelikten eşya, 2 milyar 883 milyon dolarla plastik ve mamulleri izledi.

AB'nin ihracattaki payı yüzde 34'e indi

AB ülkelerinin geçen yıl temmuz ayında yüzde 47.7 olan ihracattaki payı, bu yıl aynı ayda yüzde 34.3'e geriledi. AB'ye yapılan ihracat geçen yılın aynı ayına göre yüzde 21.9 azalarak 4 milyar 417 milyon dolara geriledi.

AB'ye yedi aylık ihracat da yüzde 9.1 düşüşle 33 milyar 830.6 milyon dolara indi. İlk yedi aylık dönemler itibariyle AB'nin ihracattaki payı yüzde 48.1'den yüzde 38.8'e düştü. İlk yedi ayda diğer ülkelere yapılan ihracat ise temmuzda yüzde 37.2, ocak-temmuz dönemleri itibariyle yüzde 33.8 arttı.

AB'den yapılan ithalat da temmuzda yüzde 4.9 düşüşle 7 milyar 418 milyon dolara, ilk yedi ayda yüzde 7.6 düşüşle 50 milyar 350 milyon dolara geriledi. AB'nin ithalattaki payı temmuz aylarına göre yüzde 37'den yüzde 35.7'ye, ilk yedi aylara göre de yüzde 38.7'den yüzde 36.5'e düştü.

Diğer ülkelerden yapılan ithalatta ise temmuzda yüzde 0.5, ilk yedi ayda yüzde 1.4 artış yaşandı.