İhracatın yarısı İstanbul’dan

Ülke sanayisinin lokomotifi konumunda bulunan İstanbul, çoğu sanayi sektörlerinin önde gelen kuruluşlarına ve ülke genelinde 100 bine yaklaşan ihracatçı firmaların büyük bölümüne ev sahipliği yapıyor. En büyük 500 sanayi kuruluşunun 158’inin merkezi de İstanbul ilinde bulunuyor. İstanbul ilinin ihracatında en büyük payı yüzde 17,6 ile kimya sektörü alıyor. Hazır giyim ve konfeksiyon yüzde 14,9 payla ikinci sırada. Bunu da yüzde 10,6 payla çelik sektörü izliyor.

Küresel ticaretin önemli merkezlerinden biri ve Türkiye’nin ihracatta lokomotifi konumunda bulunan İstanbul’un, son bir yıldaki ülke ihracatının yaklaşık yarısını gerçekleştirdiği belirlendi.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Ekim sonu itibariyle açıkladığı dış ticaret verilerinin yıllıklandırılması ile yapılan hesaplamaya göre Türkiye’nin Kasım 2021-Ekim 2022 dönemini kapsayan son bir yıldaki ihracatı 253 milyar 82,6 milyon dolara ulaştı. Toplam ülke ihracatı, son bir yılda, Kasım 2020-Ekim 2021’i kapsayan önceki bir yıllık döneme göre yüzde 17,7 artış gösterdi.

Yıllık toplam ihracatın 123 milyar 540,3 milyon dolarlık bölümünü tek başına İstanbul gerçekleştirdi. İstanbul’un ihracatı önceki bir yıllık döneme göre yüzde 18,9’la ortalamanın üzerinde artış gösterdi. Bu dönemde toplam ülke ihracatının yüzde 48,8’ini tek başına İstanbul’un gerçekleştirdiği belirlendi. Buna göre İstanbul, son bir yılda diğer 80 ilin toplamı kadar ihracat yaptı.

Nüfusun 5’te biri, ihracatın yarısı 2021 sonu itibariyle 84 milyon 680 bin 273 olan ülke nüfusunun 15 milyon 840 bin 900 kişi ile yüzde 18,7’sinin yaşadığı İstanbul’un ülke dış ticaretindeki ağırlığı ise bunun çok üzerinde bulunuyor. Küresel ticaretin önemli merkezlerinden biri konuma erişen İstanbul'daki şirketler, dünyanın dört bir yanına ürünlerini ulaştırmaya devam ediyor.

Ülke sanayisinin lokomotifi konumunda bulunan İstanbul, çoğu sanayi sektörlerinin önde gelen kuruluşlarına ve ülke genelinde 100 bine yaklaşan ihracatçı firmaların büyük bölümüne ev sahipliği yapıyor. En büyük 500 sanayi kuruluşunun 158’inin merkezi de İstanbul ilinde bulunuyor. Ülke ihracatının lokomotifi olmaya devam eden İstanbul, 81 ilin yarattığı toplam milli gelirin de yüzde 30,4’ünü yaratıyor. 2021 yılında Türkiye ekonomisinin kaydettiği yüzde 11,4’lük büyümenin yüzde 4’lük bölümü İstanbul’un katkısı olarak gerçekleşmişti. Başka deyişle diğer 80 ilin büyümesi sıfır bile olsa Türkiye ekonomisi İstanbul’un ekonomik performansı sayesinde yüzde 4 büyüyecekti.

En çok kimya sektöründen

İstanbul ilinin ihracatında en büyük payı yüzde 17,6 ile kimya sektörü alıyor. Hazır giyim ve konfeksiyon yüzde 14,9 payla ikinci sırada. Bunu da yüzde 10,6 payla çelik sektörü izliyor.

İl ihracatının yüzde 8’ini demir ve demir dışı metaller, yüzde 7,7’sini elektrik-elektronik, yüzde 7,2’sini otomotiv sanayii gerçekleştiriyor. Daha sonra yüzde 5 payla mücevher, yüzde 4,4 payla tekstil ve hammaddeleri, yüzde 3,6 ile mobilya, kâğıt ve orman ürünleri, yüzde 3,3 payla makine ve aksamları geliyor.

Almanya ilk sırada

İstanbul’un ihracatının yüzde 44,2’si 10 ülkeye yapılıyor. Almanya yüzde 8,5 payla ilk sırada yer alıyor. Bu ülkeyi yüzde 5,8 payla ABD, yüzde 5,1 payla İngiltere, yüzde 4,5 payla İtalya, yüzde 4 payla İspanya, yüzde 3,7 payla İsrail, yüzde 3,3 payla Rusya, yüzde 3,2 payla Fransa, yüzde 3,1 payla Hollanda ve yüzde 3 payla Romanya izliyor. İstanbul’da faaliyet gösteren ihracatçı firmaların dünya genelinde 220 ülkeye ihracat gerçekleştirdiği belirlendi.

İhracatın yüzde 83’ü on ilden

Yıllıklandırılmış tutara göre ihracat tutarında İstanbul’u 16 milyar 829,1 milyon dolarla İzmir, 12 milyar 558,1 milyon dolarla Bursa, 14 milyar 866,9 milyon dolarla Kocaeli, 11 milyar 184,1 milyon dolarla Gaziantep izledi.

Daha sonra 11 milyar 310,5 milyon dolarla Ankara geldi. Buna göre İstanbul dışında 10 milyar doların üzerinde ihracat yapabilen il sayısı 5 olarak gerçekleşti. İhracat tutarında daha sonra ve 5 milyar 733,1 milyon dolarla Mersin, 5 milyar 329,3 milyon dolarla Sakarya, 4 milyar 499 milyon dolarla Denizli, 4 milyar 420,8 milyon dolarla Hatay geldi.

En fazla ihracat yapan ilk 10 ilin son bir yılda gerçekleştirdiği dış satım tutarı önceki bir yıllık döneme göre yüzde 18,5 artarak 210 milyar 271,3 milyon dolara ulaştı ve toplam ihracatın yüzde 83,1’ini oluşturdu.

1 milyar doları aşan diğer iller

İlk 10’da yer alanlar dışında 12 ilin daha yıllık bazda 1 milyar dolarlık ihracat sınırını aştığı belirlendi.

Son bir yılda 3 milyar 948 milyon dolar ihracat gerçekleştiren Kayseri 11’inci sırada gelirken, bu ili 3 milyar 272 milyon dolarla Konya, 3 milyar 120 milyon dolarla Adana, 3 milyar 74 milyon dolarla Manisa, 3 milyar 60 milyon dolarla Tekirdağ, 2 milyar 692 milyon dolarla Antalya, 2 milyar 209 milyon dolarla Çorum, 1 milyar 456 milyon dolarla Kahramanmaraş, 1 milyar 336,5 milyon dolarla Samsun, 1 milyar 291,8 milyon dolarla Eskişehir izledi. Aydın, Mardin ve Trabzon’un yıllık ihracatı da 1 milyar doların üzerinde gerçekleşti.

Diğer 59 ilin yıllık ihracatı ise 1 milyar doların altında kaldı. En az ihracat yapan iller ise sadece 61 bin dolarla Bayburt, 176 bin dolarla Tunceli, 1,5 milyon dolarla Kars, 4,9 milyon dolarla Ardahan ve 10,1 milyon dolarla Bitlis oldu.

Naki BAKIR