İhracatçı döviz kuru artınca yerli girdiye yöneldi

İSTANBUL - TİM’in İhracatçı Eğilim Araştırması 2013 yılı 3. Çeyrek sonuçlarına göre, ihracatçıların diğer çeyreklere göre üzerinde durdukları en önemli gelişme, girdi maliyetlerindeki artış oldu. Aynı dönemde yerli girdi kullanımını arttı.

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından gerçekleştirilen İhracatçı Eğilim Araştırması’nın 2013 yılı 3. Çeyrek sonuçları ve ihracatçıların yılın son çeyreğine ilişkin beklentileri açıklandı. TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi tarafından açıklanan ankette döviz kurundaki artışın maliyetlere yansıması, yerli girdi kullanmındaki artış ve ihracatçı firmaların 4. çeyrekte ortalama yüzde 1 istihdam artışı öngördükleri ve bunun tahmini olarak 100 bin kişiye ek istihdam sağlayacağı gibi çarpıcı sonuçlar yer aldı. Bu yılın son çeyreğinde, bir önceki çeyrekle karşılaştırıldığında yılsonu ekonomik gidişatın daha olumlu olacağını öngören ihracatçıların oranı gerek Türkiye, gerek Avrupa gerekse de Dünya ekonomisi için ortalama yüzde 10 artış kaydetti. TİM Başkanı Büyükekşi. “Bu neticeler, yılsonu itibariyle ihracatçıların daha pozitif bir ekonomik tablo beklentisinde olduğunu gözler önüne seriyor” dedi. 

Yerli hammadde kullanımı artıyor 

İhracatçı Eğilim Araştırması’nın 2013 yılı 3. Çeyrek sonuçlarına göre yılın 3. çeyreğinde ihracatçı firmaların diğer çeyreklere kıyasla üzerinde durdukları en önemli gerçekleşme girdi maliyetlerindeki artış oldu. Bu dönem içerisinde TL’nin döviz karşısındaki değer kaybından girdi maliyetlerinin artışı olarak etkilendiklerini belirten ihracatçıların oranı yüzde 61,3 olarak gerçekleşti. Benzer trend, hammadde girdi maliyetlerinde de görüld. İhracatçıların yüzde 41,1’i hammadde birim ithalat fiyatının geçen yılın aynı dönemine oranla yükseldiğini belirtti. İhracatçı firmaların yüzde 42,9’u üretimlerinin, yüzde 48,4’ü ise ihracatlarının geçen yılın aynı dönemine göre arttığını belirttiler. Yılın 4. çeyreğinde de bu temponun korunması öngörülüyor. 

Ankete göre yurtiçi hammadde kullanımının, yılın önceki çeyreklerine göre artış göstermesi olumlu bir gelişme olarak dikkat çekti. Araştırmaya katılan firmaların yüzde 65,6’sı üretimlerinde kullandıkları hammaddelerin orijinlerinin yurtiçi olduğunu belirtti. Aynı dönemde yeni pazarlara girebildiklerini belirten firmaların oranı yüzde 33,5 oldu. Rusya en yüksek oranda hedef pazar olarak dikkat çekti. Hedeflenen pazarlarda ABD ikinci sıradaki yerini korurken, Çin ve Brezilya 3. ve 4. sırada yer aldı. Bu çeyrekte 5. sıraya Irak pazarı yerine Afrika pazarının yerleşmesi bilhassa son dönemdeki jeopolitik gelişmeler sonrası ihracatçıların pazar çeşitlendirme gayretlerini destekledi. Mevcut pazarlarda yeni müşterilerden sipariş aldıklarını belirten ihracatçıların oranı yüzde 64,5’i buldu. 

Temmuz-Eylül döneminde en sık karşılaşılan pazarlama sorunları rekabetçi fiyat sunamama ve hedef ülkelerdeki ekonomik sıkıntılar oldu. Bu dönemde dış finansman talebinde bulunan firmaların oranı yüzde 41,8 olarak gerçekleşti. İhracatçı firmaların yüzde 43,3’ü ise döviz risklerinden korunmak için herhangi bir araç kullanmadı. Bu oran, ikinci 500 ihracatçı nezdinde yüzde 46,3’e, diğer firmalar arasında ise yüzde 48,9’a yükseliyor. Döviz riskinden korunmak için döviz kredisi kullanan firmaların oranı yüzde 37,2, ‘forward’ yaptığını belirten firmaların oranı ise yüzde 30,1 oldu. 

Son çeyrekte 100 bin yeni istihdam 

Yılın 3. çeyreğinde sektörde ortalama çalışan sayısı firma başına ortalama 7 personel artışı ile 159 olarak hesaplandı. Bu dönemde ikinci 500’de yer alan firmalarda mavi yakalıların sayısı 158’den 201’e yükseldi. İhracatçı firmalar yılın 4. çeyreğinde ortalama yüzde 1 istihdam artışı öngörüyorlar. Bu da ihracatçı firmaların 4. çeyrekte tahmini olarak 100 bin ek istihdam yaratacağını gösteriyor. Yılın 3. çeyreğinde ihracatçı firmaların yüzde 50’den fazlası yurtiçinde yeni yatırım yaptıklarını belirtti.

Yıl sonu dolar kuru tahmini 2.02 TL, enflasyon beklentisi %7.91 oldu 

Yılın 3. çeyreğinde firmalar piyasa beklentilerini bir miktar revize etti. Yılsonu dolar kur tahmini 2,02 TL’ye; euro kur tahmini ise 2,70 TL’e yükseldi. Enflasyon tahmini son gelişmeler ışığında yüzde 7,91’e yükseldi. 3. çeyrek büyüme beklentisi yüzde 3,4 olarak göze çarptı. İhracatçılar, TİM’in son dönemlerde vurguladığı değerlere paralel şekilde, dolar kurunda ideal seviyeyi 1,95, euroda ise 2,57 olarak gösterdi. 

En önemli sorun, enerji maliyetleri 

Anket çalışmasında, ihracatçılardan önemli sorunlarını dile getirmeleri de istendi. Alınan yanıtlara göre ihracatçılar, en önemli sorun olarak enerji maliyetlerini gösterdi. İhracatçılar enerji maliyetlerinden sonra döviz kurları, hammadde ve aramalı fiyatları, finansman maliyetleri ve istihdam maliyetleri gibi konulardaki sorunları olduğunu belirtti. Ankette geçen dönemde açıklanan demokrasi paketinin orta ve uzun vadede ülke ekonomisine etkisi de soruldu. Paketin olumlu katkılar yapacağına inanan ihracatçıların oranı yüzde 47, olumsuz etki öngören ihracatçılarımızın oranı ise yalnızca yüzde 8 çıktı.