İhracat navlununa ‘Çin tipi’ destek talebi

Kur artışı sonrası büyük düşüş yaşanan ithalatta fatura ihracatçıya kesildi. Boş dönen TIR’lar nedeniyle navluna yüzde 40’ı aşan zam geldi. İthalatçı yüzünden ihracatçının cezalandırılmaması gerektiğini savunan sanayiciler, yapılan zammın yıllık 1 milyon TL’yi aşan ek lojistik maliyeti anlamına geldiğini belirterek, rekabet güçlerinin azaldığını ve yükü gönderememekten endişe ettiklerini söylüyor.

"Çin hükümeti alternatif taşımalardaki transit sürelerin uzun olması nedeniyle charter kargo uçakları kiralıyor ve maliyetin bir kısmını kendi karşılıyor” diyen ihracatçılar, hükümetten acilen navlun desteği bekliyor.

Eylül ayında DÜNYA, manşetten verdiği haberle kur artışı sonrası ihracat yükünü taşıyan TIR’ların ithalattan boş dönmek zorunda kaldığını, firmaların açığı kapatmak için navluna yüzde 40’a yakın zam yapma hazırlığında olduğunu duyurmuştu. Lojistikçiler, avantaj kazandıkları bu dönemde ihracatçıdan anlayış beklerken, ihracatçı ise navlun farkının yüzde 20’yi aşmaması gerektiğini savunmuştu. Beklenen zam yapıldı, hatta bazı firmalarda zam oranı yüzde 60’a ulaştı.

“TİM ihracatçıyı korumalı”

Taşıt Araçları Yan Sanayicileri Derneği (TAYSAD) Başkanı Alper Kanca, ihracatta işlerinin iyi gittiğini ancak lojistik tarafında büyük sıkıntılar yaşandığını söyledi. Geçen hafta birçok TAYSAD üyesinin telefonla kendisini arayarak bu konudaki şikayetlerini dile getirdiğini aktaran Kanca, “Üyelerimiz bir yandan araç bulmakta zorlanırken diğer yandan yüzde 40’ı aşan navlun zammı ile karşı karşıya. Böyle giderse yükü gönderememekten endişe ediyoruz” dedi. Türkiye’nin önde gelen ihracatçı firmalarından Arfesan’ın Yönetim Kurulu Başkanı Burtan Arkan da TİM’in ihracatçıyı bu dönemde daha fazla koruması gerektiğini belirterek, şunları söyledi:"Üretimimizin yüzde 95’ini ihraç ediyoruz. Ekonomiye bu kadar katkı sunarken neden ihracatçı olarak biz cezalandırılıyoruz? Haftada 5 araç çıkaran bir firmayız. İthalattan boş dönen lojistikçiler ihracat navlununa 600 euro zam yapmak istiyor. Bu da bizim için yıllık 150 bin euroya yakın ek maliyet demek. Bunu niye ben fonlayayım? Bu noktada TİM’in bizi koruması gerekiyor. Devlet ihracatı fazla olana daha çok teşvik vermeli. Yerli nakliye firmaları yabancılarla rekabet edemez hale geldi. Bunu aşmak için kendi aralarında konsolide olmaları lazım.” İhracatçı firma Çelikel’in Ticari Yönetim Kurulu Başkanı Oğuzhan Deniz ise devletin artan maliyetler konusunda lojistikçiye destek vermesi gerektiğini belirterek, “500-600 euro zam. Benim firmam için yıllık 200 bin euro ek lojistik maliyet demek. Bu noktada devletin yapması gereken lojistikçiyi desteklemek. Lojistikçi bu farkı ihracat navlununa yansıtmak zorunda kalmazsa biz rutin işimize devam edebiliriz” diye konuştu.

Christmas öncesi talep hızlandı

Otomotiv yan sanayin en büyük ihracatçılarıdan biri olan Kanca’nın İhracat Sorumlusu Fatih Taş, ihracat taşımalarında büyük sıkıntı yaşandığını, eylül ayında boş çekilen ihracat aracı sayısının 84 bin olduğunu söyledi. Yılın ilk 8 ayında ise ihracattan boş dönen araç sayısı yüzde 68 artmıştı. Kur artışına bağlı olarak bir yandan ihracat artışı sürerken diğer yandan yaklaşan christmas döneminin taşımaları daha da hareketlendirdiğini belirten Taş, şunları anlattı: “Giden ihracat araçları bir süre bekliyor, kontratlı müşterilerine ‘’aracım yok’’ demek istemeyen taşımacılar araçlarını boş çekmek durumunda kalıyor. Kabotaj kanunundan ötürü Sırbistan, Bulgaristan ve Romanya gibi ülkelere de Türk TIR’lar yük alamıyor. Bulgar bir taşımacı Almanya’dan Bulgaristan’a 1.500 euroya taşıyor. İstanbul'a 700 km seve seve boş çekiyor. Aracını Türk taşımacılara minimum 4 bin euroya satıyor. Yabancılar her türlü kazanıyor fakat Türk nakliyecilerin dolayısıyla sanayicilerin maliyeti artıyor. Spot navlun piyasası minimum yüzde 60 arttı. Devlet kesinlikle navlun desteğini gündemine almalı. Böyle giderse nakliyede sektörden ayrılmalar olacak yabancıların eline düşeceğiz. 2019’da lojistik maliyetlerimiz ciddi oranda artacak. Örneğin Çin Hükümeti alternatif taşımalardaki transit sürelerin uzun olması sebebiyle charter kargo uçakları kiralıyor ve maliyetin bir kısmını kendi karşılıyor. Çinli sanayicilerin piyasa rekabetini güçlendiriyor.”

900 litre mazot sınırı zorluyor

Kanca ihracat sorumlusu Fatih Taş, lojistik sektörüne verilecek birtakım önlemlerle, yerli firmaların yabancılara karşı rekabet gücünü yeniden kazanabileceğini vurguladı. Taş’ın çözüm önerileri ise şöyle: “Spot piyasada komple Almanya navlunu 4.500 - 5.000 euro, İngiltere navlunu 7.500 euro… Kapıkule’de ÖTV’siz mazot fiyatı Ocak 2018’de 0,50 euroydu şimdi ise 0,76 euro oldu. Sadece yakıt euro cinsinden yüzde 50 daha pahalı. Nakliyeci maksimum 900 litre alıyor. Almanya gidiş - dönüş minimum 2000 TL daha almak zorunda. Yoldan alıyor, daha pahalı alıyor. 900 lt mazot sınırı artırılabilir. İlk 8 ayda sektörün ilave yakıt maliyeti 30 milyon TL. Türk parasını koruma kanunu uluslararası taşımacılık sektörü için uygun değil. Çünkü tüm harcamaları euro. Nakliye piyasası döviz borçlu. Borcu olan nakliyeci batacak, en azından daralmaya gidecek.”