İdari para cezalarında zamanaşımı nasıl uygulanıyor?

AHMET METİN AYSOY

Bilindiği gibi, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile idari para cezaları yeniden düzenlendi. Bu Yasa'nın yürürlüğe girdiği 1.10.2008 tarihinden önce ve sonra işlenmiş/ işlenen Kanuna aykırı fiiller hakkında zamanaşımı nasıl uygulanacak? 

A-5510 sayılı Yasa'nın yürürlüğe girdiği  1/10/2008 veya sonraki bir tarihte işlenen fiiller yönünden tahakkuk zamanaşımı süresi;

5510 sayılı Kanunun 102'nci maddesinin yedinci fıkrasında, "İdari para cezaları on yıllık zamanaşımı süresine tabidir. Zamanaşımı süresi, fiilin işlendiği tarihten itibaren başlar" hükmü yer almaktadır. Buna göre, 5510 sayılı Kanunda öngörülen yükümlülüklerini yerine getirmeyenler hakkında uygulanacak olan idari para cezalarının, en geç fiilin işlendiği tarihten itibaren on yıl içinde tebliğ edilmesi gerekmektedir.

Örnek - Özel sektör işverenince düzenlenen 2009/Ekim ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin Kuruma yasal süresi dışında verildiği ve söz konusu belgenin Kurumca işleme alındığı varsayıldığında, bahse konu prim belgesinin yasal verilme süresi 23/11/2009 tarihinde sona ermiş olduğundan, söz konusu fiil dolayısıyla uygulanacak idari para cezası 22/11/2019 tarihine kadar tebliğ edilmediği takdirde zamanaşımına uğrayacaktır.

B-Yasal ödeme süresinin son günü 1/10/2008 veya sonraki bir tarihe rastlayan idari para cezalarının tahsilinde dikkate alınacak zamanaşımı süresi;

5510 sayılı Kanunun 102'nci maddesinin dördüncü fıkrasına göre, idari para cezalarının tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde ödenmesi gerekmektedir. 5510 sayılı Kanunun 93'üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan; "Kurumun prim ve diğer alacakları ödeme süresinin dolduğu tarihi takip eden takvim yılı başından başlayarak on yıllık zamanaşımına tabidir" hükmüne istinaden ödeme süresinin dolduğu on beşinci günü takip eden takvim yılı başından itibaren on yıl olarak dikkate alınacaktır.

Örnek- 17/4/2010 tarihinde sigortalı çalıştırmaya başlayan, ancak işyeri bildirgesini yasal süresi dışında Kuruma veren işveren hakkında uygulanan idari para cezasının, 25/5/2010 tarihinde tebliğ edildiği varsayıldığında, idari para cezasının ödeme süresi 9/6/2010 tarihinde sona ermektedir. Dolayısıyla, bahse konu idari para cezasına ilişkin on yıllık zamanaşımı süresi 1/1/2011 tarihinde başlayıp 31/12/2020 tarihinde sona erecektir.

C-6.8.2003-30.9.2008 tarihleri arasında tahakkuk zamanaşımı 5 yıldır. (4958 sayılı Kanun)
Zamanaşımı süresi, idari para cezasına konu olan fiilin işlendiği tarihten itibaren başlar. Yükümlülüğün yerine getirilmesi gereken son gün, yükümlülük yerine getirilmemiş ise, fiilin işlendiği tarih kabul edilir.

D-6.7.2004-30.9.2008 tarihleri arasında tahsil zamanaşımı 10 yıldır. (818 sayılı Kanun)
Yasal ödeme süresi idari para cezasının tebliğ tarihinden itibaren 7 gündür. Zamanaşımı süresi, idari para cezasının yasal ödeme süresini takip eden günden itibaren 10 yıldır.