Hükümet IMF'yi dinlerse Ocak 2025'te asgari ücret ne kadar olur? İşte vahim tablo...

Uluslararası Para Fonu (IMF) Türkiye’nin ekonomik görünümüne dair 4. Madde Gözden Geçirme Raporu’nu yayınladı. Raporda hâlâ yüksek olan enflasyonla mücadele edilmesi gerektiği belirtilirken, “ücretlerin gerçekleşen değil beklenen enflasyona göre ayarlanması” yolunda bir öneri yapıldı. Bu öneri ekonomistlerin tepkisiyle karşılaştı ve “acı reçetenin maliyetinin ücretili kesime yüklenmesi” olarak görüldü. Peki Ocak 2025’te asgari ücret IMF’nin önerisi doğrultusunda beklenen enflasyona göre artırılırsa ne kadar olacak?

YAYINLAMA 29 Ağustos 2024 10:55

GÜNCELLEME 29 Ağustos 2024 11:51

Serdar AKSOY

Uluslararası Para Fonu (IMF) heyeti, James Walsh liderliğinde 29 Mayıs-11 Haziran'da 4. madde istişarelerini yürütmek üzere Türkiye'yi ziyaret etmişti.

19-20 Ağustos'ta yapılan sanal takip görüşmelerinin ardından Walsh'ın yaptığı açıklamada, Türkiye ekonomisine ilişkin değerlendirmeler aktarıldı.

IMF, Türkiye'de 2023 ortasından bu yana ekonomik politikalarda yaşanan dönüşümün, ülkenin genel politika karışımını sıkılaştırarak kriz risklerini önemli ölçüde azalttığını ve güveni artırdığını bildirdi.

Tepki çeken 'ücret artışı' önerisi nasıl?

IMF’nin Türkiye’ye yönelik önerilerinin de yer aldığı raporda, “Hâlâ yüksek olan enflasyon ataletiyle mücadele edilmesi gerekiyor” denirken, ücret artışlarına ilişkin önemli bir vurgu dikkat çekti:

* Fiyatların, ücretlerin ve diğer sözleşmelerin (kiralar gibi) yıllık olarak ve ileriye dönük enflasyona göre belirlenmesi, beklentilerin sıfırlanması ve rekabet gücünün korunması açısından kilit önem taşıyor.

* Göreli fiyatlar ayarlandıktan sonra, geriye dönük endeksleme ortadan kaldırılmalı ve kamu sektörü tarafından yönetilen fiyatlar üretim ve bakım maliyetleriyle uyumlu hale getirilmelidir.

Hükümet IMF'yi dinlerse ne olur?

IMF’nin bu önerisini Türkiye’de çalışma hayatını yakından ilgilendiren asgari ücret üzerinden somutlaştırmak gerekirse önümüzde şöyle bir tablo olabilir…

Öncelikle Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) 2024 yıl sonu enflasyonunun yüzde 38-42 arasında gerçekleşeceğini öngörüyor.

Merkez Bankası Kasım ayında açıklayacağı 3. Enflasyon Raporu'nda bu beklentileri revize edebilir. Ancak bugün itibarıyla IMF'nin ücret artışları için baz alınmasını tavsiye ettiği 2025 sonu için TCMB’nin enflasyon tahmini yüzde 7-21 aralığında. Orta noktası ise yüzde 14.

Asgari ücret Ocak 2025'te ne kadar olur?

Asgari ücret en son Ocak 2024’te zam görmüştü. Temmuz 2023 itibarıyla 11 bin 402 lira olarak uygulanan asgari ücret Ocak 2024’te yüzde 49 oranında artışla brüt 20 bin 2 TL, net 17 bin 2 TL’ye çıkarılmıştı.

Enflasyonla mücadele kapsamında parasal sıkılaşma politikaları uygulayan ekonomi yönetimi, IMF’yi dinlerse asgari ücrete yüzde 14 bandında zam yapılması gündeme gelebilir.

Bu durumda ise Ocak 2025’te net asgari ücret olan 17 bin 2 TL’ye 2 bin 380 lira 20 kuruş zam gelir ve asgari ücret net 19 bin 382 lira 28 kuruşa yükselir.

Halkın beklentisi çok daha yukarıda

TCMB’nin enflasyon beklentisinin üst aralığı yüzde 42 olurken, halkın yıl sonu enflasyon beklentisi ise bu oranın iki katından fazla. Koç Üniversitesi ve Konda’nın gerçekleştirdiği Hanehalkı Enflasyon Beklenti Anketi’nin (TEBA) ağustos ayı sonuçlarına göre; 2024 yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 96 olarak tespit edildi.

Türkiye'de açlık ve yoksulluk sınırı ne durumda?

IMF'nin dün gece yayınlanan raporundaki bu öneri kıyameti koparırken Türkiye'de ağustos ayı açlık ve yoksluk sınırı da belli oldu. Ağustos ayında gelinen noktayı Türk-İş duyurdu.

Dört kişilik ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken gıda harcaması tutarını ifade eden 'açlık sınırı' 37 TL artarak 19 bin 234 liradan 19 bin 271 liraya yükseldi.

Gıda ile giyim, konut, ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer harcamaların toplam tutarına denk gelen 'yoksulluk sınırı' ise ağustos ayında 62 bin 653 liradan 62 bin 772 liraya çıktı.

Eylül, ekim, kasım ve aralık ayı enflayonları da hesaba katıldığında açlık sınırının 20 bin TL'nin üzerine çıkması yüksek ihtimal.

Asgari ücret nasıl belirleniyor?

Türkiye’de asgari ücret Asgari Ücret Komisyonu tarafından belirleniyor. Komisyon Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı başkanlığında toplanıyor.

Toplantıya işçi kesimini temsilen Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş), işveren kesimini temsilen Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) katılıyor.

Komisyonda beş hükümet, beş işveren ve beş işçi temsilcisi yer alıyor. Bu da asgari ücretin hükümetin belirlediği doğrultuda belirlenmesine yol açıyor.