Hayvancılıkta anasına değil danasına nakit destek geliyor!

Ali Ekber YILDIRIM  

İZMİR - Tarımsal desteklerde radikal bazı değişiklikler yapıldı. Bakanlar Kurulu’nun “2016 Yılında Yapılacak Tarımsal Desteklemelere İlişkin Karar’ına göre hem bitkisel üretim hem de hayvansal üretim yapan çiftçilere yönelik desteklerde önemli değişiklikler yapıldı. Buna göre, alan bazlı desteklerde toprak analiz desteği tamamen kaldırılırken, gübre ve mazot desteği birleştirildi. Hayvancılıkta ise hayvan başına yapılan anaç hayvan desteği kaldırılarak, buzağı desteği temel destek olarak benimsendi. Çiftçi sahip olduğu anaç hayvan başına destek yerine o hayvandan doğacak buzağıyı 4 aya kadar yaşatabilirse destek alabilecek. 

Gübre ve mazot desteği birleşti 

Daha önceki yıllarda ürün grupları bazında farklı oranlarda verilen gübre ve mazot desteği bu yıl birleştirilerek tek kalemde verilecek. Bu birleştirme sonucunda bazı ürünleri eken çiftçiler geçen yıla göre daha az destek alacak. Geçen yıl yağlı tohumlu bitkiler ve endüstri bitkileri eken çiftçiler dekar başına 7 lira 90 kuru mazot, 8 lira 25 kuruş gübre desteği ve ayrıca 2.5 lira toprak analizi desteği olmak üzere toplam 18 lira 70 kuruş destek alabiliyordu. 2016 yılında aynı çiftçi dekar başına sadece 11 lira alacak. 

Hububat, yem bitkileri, baklagiller, yumru bitkiler, sebze ve meyve üretenler için ise gübre ve mazot desteği 13 lira 95 kuruştan 11 liraya düştü. Peyzaj ve süs bitkileri, özel çayır, mera ve orman emvali alanlar için geçen yıl toplamda 10 lira 55 kuruş olan dekar başına mazot,gübre ve toprak analiz desteği 45 kuruş artışla 11 liraya yükselmiş oldu. 

10 üründe artış var 

Fark ödemesi (prim) desteği kapsamında desteklenen 17 üründen 10 ürünün destek miktarı artırılırken 6 ürünün desteğinde artış yok. Dane mısıra verilen destek kilogram başına 4 kuruştan 2 kuruşa düşürüldü. 2016 destekleri kapsamında buğday, arpa, çavdar, yulaf, tritikale için fark ödemesi desteği değişmedi. Geçen yıl olduğu gibi kilo başına 5 kuruş destek verilecek. Çeltik üreticilerine de yine kilo başına 10 kuruş prim desteği verilecek. 

Anaç yerine buzağı desteği 

Desteklerde en radikal değişiklik hayvancılık desteklerinde oldu. En yaygın destek kalemi olan ve üreticiler için temel destek kabul edilen anaç hayvan desteği kaldırıldı. Bunun yerine buzağı desteği temel destek olarak uygulanacak. Bu desteğin alınabilmesi için buzağıyı 4 aya kadar beslemek ve yaşatmak gerekiyor. 

2015'te sütçü ve kombine ırklar ve melezleri ile etçi ırkların melezleri anaç sığır için hayvan başına 225 lira, etçi ırklar ana sığır için hayvan başına 350 lira,anaç manda için hayvan başına 400 lira, sütçü ve kombine ırklar ve melezleri soy kütüğüne kayıtlı anaç sığırlar için ilave olarak hayvan başına 70 lira olan destek ödemesi bu yıl tamamen kaldırıldı. Bunun yerine programlı aşıları tamamlanmak kaydıyla 4 ay ve üzeri buzağı ve malak başına 350 lira, soy kütüğüne kayıtlı buzağı ve malak başına 500 lira ödenecek. Döl kontrolü kapsamında testlerini tamamlamış boğaların buzağılarına ek 50 lira ödenecek. 

Türkiye doğumluya destek 

Bu yılki destekleme kararnamesine göre, Bakanlık kayıt sistemlerine kayıtlı, yurtiçinde doğmuş, besi süresini tamamlamış erkek sığırlarını (manda dâhil), mevzuatına uygun kesimhanelerde kestiren, sözleşmeli besicilik yapan yetiştiricilere 1 -300 baş arası kestirdikleri hayvan başına 200 lira destek ödenecek. 

Desteği artan ürünler 

Yağlık ayçiçeği primi kilo başına 30 kuruştan 40 kuruşa, kütlü pamuk primi 65 kuruştan 75 kuruşa, soya fasulyesi 50 kuruştan 60 kuruşa, kanolada destekleme primi 40 kuruştan 50 kuruşa, aspirde 45 kuruştan 55 kuruşa çıkarıldı. Kuru fasulye,nohut ve mercimekte geçen yıl kilo başına 20 kuruş olan fark ödemesi bu yıl 30 kuruş oldu. Zeytinyağının litresine ise 80 kuruş destekleme primi verilecek. Geçen yıl 70 kuruştu. Çay destekleme primi ise 1 kuruşluk artışla 12 kuruştan 13 kuruşa yükseldi.

Çiğ sütte sözleşme yapmayana destek yok 

Geçmiş yıllardan farklı olarak bu yılki kararnamede, çiğ sütte sözleşmeli üretim yapmayan ve sözleşmesini Süt Kayıt Sistemine kayıt yaptırmayanlara çiğ süt desteklemesi yapılmayacağı hükmü var. Ayrıca ürettiği çiğ sütü, üretici örgütleri aracılığıyla çiğ süt olarak Et ve Süt Kurumu’na satan veya bu kurum ile yapılan sözleşme çerçevesinde süt tozuna çeviren üreticiler desteklemelerden yararlanacak. Süt regülasyonu olarak adlandırılan bu destek 2016’da başlamak üzere iki yıl uygulanacak.

Zeytin bahçelerinin rehabilitasyonuna destek 

Bu yıl ilk kez geleneksel zeytin bahçelerinin rehabilitasyonuna destek verilecek. Sertifi kalı fi dan kullanan üreticilere dekar başına 100 lira destek sunuluyor. 

Toprak analiz desteği kaldırıldı 

Gübre ve mazot desteğinin ön şartı olarak uygulanan toprak analizine artık destek verilmeyecek. 2015’e kadar toprak analizi yaptırmayan çiftçiye gübre ve mazot desteği verilmiyordu. 

Çoban desteğinde düzenleme 

Küçükbaş hayvancılık yapanlara, geçen yıl 300 başa kadar olan sürüler için işletme başına yıllık 5 bin liralık çoban desteği bu yıl da uygulanacak. Bu yıl 250 ve üzeri (koyun-keçi) anaç hayvan varlığına sahip işletmelere yılda bir kez 5 bin lira çoban desteği verilecek. 

Koyun-keçi desteğinde 3 lira artış 

Damızlık koyun ve keçi yetiştiricilerine, damızlık koyun ve keçi birliklerine üye, hayvanları kayıt sistemine kayıtlı üreticilere hayvan başına 25 lira destek ödenecek. Geçen yıl bu destek hayvan başına 22 liraydı. Geçen yıldan farklı olarak, tiftik keçisi yetiştiricilerine, elde ettikleri tiftiği Tiftik ve Yapağı Tarım Satış Kooperatifl erine, Damızlık Koyun ve Keçi Birliklerine satanlara kilo başına 22 lira destek ödemesi yapılacak.

Faruk ÇELİK: 

Mayıs sonuna kadar 1.3 milyar TL hibe desteği ödenecek 

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, bu yılki tarımsal destekleme ödemeleri kapsamında mayıs ayı sonuna kadar çiftçilere 1,3 milyar lira destek ödemesi yapacaklarını söyledi. Çelik, tarımsal destekleme ödemelerine ilişkin yazılı açıklamasında, şunları kaydetti: “2016 yılı tarımsal destekleme ödemeleri kapsamında mayıs ayı sonuna kadar çiftçilerimize 1 milyar 297 milyon liralık hibe desteği ödemesi gerçekleştireceğiz. Bu kapsamda yağlı tohumlu bitkiler için 450 milyon lira, ıslah amaçlı koyun keçi yetiştiriciliği için 520 milyon lira, kırsal kalkınma için 150 milyon lira, buzağı için 105 milyon lira, sürü yöneticisi için 20 milyon lira, hayvan hastalıkları tazminatı ve ari işletme desteği için 15 milyon lira, sertifi kalı tohum/fi dan kullanımı için 30 milyon lira, lisanslı depolarda ürün kiralama için 4 milyon lira ve organik tarım için 3 milyon liralık ödeme yapacağız.” Ocak ayından bu yana çiftçilere toplam 4 milyar 623 milyon liralık destekleme ödemesi yaptıklarını anımsatan Çelik, ay sonuna kadar üreticilere yapılacak ödemeyle 2016 yılı için planlanan toplam 11 milyar 644 milyon liralık tarımsal desteğin 5 milyar 920 milyon liralık kısmının ödenmiş olacağını ifade etti.

Yem bitkileri desteğinde artış 

Çiftçi kayıt sistemine kayıtlı arazileri üzerinde kaba yem üretmek amacıyla yem bitkileri eken üreticilere, yapay çayır mera için üretim yaptıkları ilk yıl, çok yıllık yem bitkilerinden yonca için 4 yıl ve korunga için 3 yıl süreyle, tek yıllık yem bitkileri ekilişlerinde ise üretim yaptıkları yıl için dekar başına destekleme ödemesi yapılacak. Yoncada (sulu) dekar başına 50 liradan 60 liraya, yonca(kuru) dekar başına 30 liradan 35 liraya çıkarıldı. Korungada dekar başına destek 40 liradan 45 liraya, tek yıllık yem bitkilerinde 35 liradan 40 liraya, silajlık tek yıllıklarda 50 liradan 55 liraya,silajlık mısırda(sulu) 75 liradan 90 liraya, silajlık mısırda(kuru) dekar başına 35 liradan 45 liraya çıkarıldı. Yapay çayır mera desteği ise dekar başına 100 liradan 150 liraya çıkarıldı.

Hastalıktan ari işletme desteği düştü

Bu yıl hastalıktan ari işletmelere daha az destek verilecek. Hastalıklardan ari işletmeler için sağlık sertifi kasına sahip olan süt sığırı işletmelerinde bulunan, damızlık boğalar dışındaki, altı ay yaşın üzerindeki erkek hayvanlar hariç, tüm sığırlar için hayvan sahiplerine hayvan başına 200 lira ödeme yapılacak. Ancak, ari sığır başına ödeme birim miktarları 500 başa kadar 200 lira olacak, 501 baş ve üzeri bölümü için hayvan başına 100 lira ödenecek.Onaylı Süt Çiftliği Sertifi kasına sahip olan işletmelerdeki ari işletme desteği alan tüm sığırlar için, ilave olarak hayvan başına 60 lira ödenecek. Geçen yıl hastalıktan ari işletmelerde hayvan başına destek 375 lira,onaylı süt çiftliği desteği ise ilave olarak 50 liraydı.