Hallere 'soğuk' teşviki geliyor

İbrahim EKİNCİ

Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci, sebze meyve fiyatlarındaki fire zararlarını düşürmek için içeride soğuk hava depoculuğuna, soğuk zincire teşvik vereceklerini, bu ürünlerin ihracatında da “kırmızı hat” uygulamalarını bir iki ay içinde minimize edeceklerini söyledi.

Malatya’da, İnönü Üniversitesi’nin akademik yıl açılış töreninde gazetecilerin sorularını cevaplayan Bakan Tüfenkci, bir süre önce gündeme gelen “enflasyonda gıda ağırlığının düşürülmesi” tartışmaları konusunda öncelikle gıda fiyatlarında, sebze meyve fiyatlarında neler yapılabileceği konusunu çalıştıklarını söyledi. “Enfl asyona etkisi var, oynaklığı önlemek istiyoruz. Mevsimsellik bizde çok etki ediyor” diyen Bakan Tüfenkci, yüzde 25’lere varan firenin fiyatlara etkisini minimize etmek için hallerde soğuk hava depoculuğuna ve soğuk zincire teşvik vereceklerini söyledi.

Bakan Tüfenkci bu konudaki çalışmalar hakkında şu bilgileri verdi:

“Hal Yasasına, sebze meyve fiyatlarında neler yapabiliriz bakıyoruz. Antalya gibi bazı illerde üreticilere gittik, hallere gittik, oradaki tüccarların, komisyoncuların beyanını aldık. Biz daha önceki Hal Yasası’nda ürünün kayıt altına alınması üzerine çalıştık. Burada yakalanan başarı yüzde 50’lerde oldu. Şimdi ikinci aşamada da tarladaki fiyatla perakendedeki fiyat arasında makas çok açık. Biz dedik ki bu zincirde kim ne kazanıyorsa vatandaş bunu görsün. Sebze ve meyvede fire oranları çok yüksek. 100 milyarlık sebze meyvenin yüzde 25’inin (25 milyar lira ediyor) fire olduğu düşünülürse üretici birliklerimizi güçlendirelim, tarlada doğru paketleme yapalım. Sebze meyve fiyatları enflasyona çok etki ediyor. Hallerde soğuk hava depoculuğu olmalı. Lisanslı depoculuğa, soğuk zincire teşvik vereceğiz. Üretici birlikleri güçlendirilmeli. Bunu başarırsak önemli iş olacak. Fransa’da doğrudan üreticiden ürün alamazsınız, birliklerden geçer.”

“Kırmızı hatta kontrolü çok azaltacağız”

Meyve-sebze ve narenciye ihracatında kırmızı hat uygulamalarının ürünlerde çürümeye ve zarara yolaçtığı şikayetlerinin hatırlatılması üzerine, Bakan Tüfenkci, “Nerenciyede, sebzede meyvede kırmızı hattı minimuma indireceğiz. Önümüzdeki 2 ay içinde önemli bir oran düşüşü sağlayacağız. Hava kargonun daha fazla kullanılması lazım” dedi.

“Etiketten şikayet edene kapım açık”

Tarla ve market fiyatları arasındaki farkın görülmesi için ürün üzerine alış satış fiyatını gösteren etiket konulması konusunda perakendecilerin şikayetleri olduğunun hatırlatılması üzerine Bakan Tüfenkci, “Perakendeciler bize hiç şikayette bulunmadı. Benim kapım herkese açık, gelsinler, konuşalım” dedi.

“Herkese göre rekolte açıklama yok”

Bakan Tüfenkci, Türkiye’de üretici, tüccar, ihracatçı ve sanayici kesimlerin aynı üründe fiyatları etkileme için farklı rekolte rakamları açıklayabildiklerini, bunun da oynaklığa etki ettiğini belirtti. Tüfenkci, “Artık rekolteleri Tarım Bakanlığı açıklayacak. Kasıtlı fiyat baskısı yapılıyordu. Artık her üründe rekolte ölçüsü bakanlıkta olacak” diye konuştu.

“En kısa zamanda bu gündemden çıkmalıyız''

Bakan Tüfenkci’ye, bir süre önce “zararın 300 milyar dolar olduğu” şeklindeki sözleri hatırlatılarak FETÖ operasyonlarının ekonomik etkisi de soruldu. Cevabı şöyle oldu: “Onlar ilk tahminlerdi. Maliye Bakanlığı çalışıyor. 500’e yakın şirketin TMSF’ye devredileceğini düşünüyoruz. İncelenen şirket sayısı ise 800’e yakın. Darbe girişiminin ekonomik zararı aşağı yukarı Rusya krizi ile aynı. Yüzde 1-1.5 gibi ekonomiye etkisi oldu milli gelire. İncelenen şirketler yüzde 100 bitti demek mümkün değil ama epey mesafe alındı. Yüzde 80’inin incelemelerinde belli bir mesafeye gelindi. Sayıları biliniyor. Bilinmeyen çok az şirket var. Büyük şirketler TMSF’de. TMSF daha önce de büyük şirketleri yönetti. İstedikleri profesyonelleri atama yetkisi var. O şirketler milletin malı, yaşamasını istiyoruz. Batıralım diye kayyuma devretmiyoruz. Aralarında borca batıklar var. Onları kapatmak lazım. Mahkeme kararıyla kayyum atanan şirketlerde harekete geçmek için mahkeme sonucunu beklememiz gerekiyor. Sonuçta mahkeme bitince bu adam temiz, şirket sahibine devredilebilir sonucu çıkabilir. Acil olarak satılan şirketlerin ise parasını bir bankada bloke etmemiz gerekiyor. Bazı şirketlerin de içi boşaltılmış. Mesela Antep’te Naksan’ın bilançoları çok kötüydü.” Hızlı hareket edilerek kısa zamanda bu gündemden çıkılması gerektiğini, piyasaların da artık bunun tedirginliğinden çıkması gerektiğini belirten Bakan Tüfenkçi, “Bu konuda bazı önlemler aldık. Şirketler, ben şununla ticaret yapıyorum, sorgulanır mıyım, paramı alır mıyım endişelerinden çıkmalı. Düzenlemelerle bunun önünü açtık, piyasaların da bunu görmesi lazım. Başlangıçta taşrada veya uygulamada paldır küldür bir giriş yapıldığı için bazı eksik veya yanlış işlemler yapılmış olabilir. Öfkeyle ilk günler bazı yanılmalar olmuş olabilir ama artık bunların çok azaldığını düşünüyorum. Epeyce şirketin incelemeleri bitti. Başbakanımızın bankacılarla yaptığı görüşme daha önce bizim çeşitli iş dernekleri, birliklerle yaptığımız toplantılar var. KHK’ya onların endişelerini giderecek hüküm koyduk. Bankaların bu tip şirketlere kredi verirken, kredi verenlerin şahsi mesuliyetleri olmayacak. Kayyuma devredilenlere kredi verilebilir dedik. Bakanlık olarak genelge çıkardık ticaret sicillerde işlem yapılabilmesi için. Yüzde 1 hissesi var. Adam FETÖ’den soruşturma geçirince bütün şirketin işlemlerine bloke konulmuş, bankalar kredi vermekte çekingen davranıyor. Biz bunu önlemek için dedik ki mahkemeler tarafından verilmiş bir kararı yoksa hisse devirlerini önlemeyin. İçeride de ciddi bir stres testinden başarıyla çıktık. Darbe girişiminden sonraki bir ayda 350 tane yüzde 100 yabancı sermayeli şirket kuruldu. Bu yabancıların güvenini gösteriyor. 250 milyon doların üzerinde yabancı sermaye girişi oldu” diye konuştu.