‘’Gıdada talep artışı yeni kapasite ihtiyacı doğuracak’’

Mehmet Hanifi GÜLEL

Bu yılın, Merkez Bankası’nın fiyat istikrarı ve finansal dengeyi sağlamasındaki başarıya bağlı olarak şekilleneceğini belirten TOBB Gıda Meclisi Başkanı Necdet Buzbaş, ‘’Küresel kaynaklı petrol ve doğalgaz şokları başımızı ağrıtmaz ve ihracattaki olumlu gelişmeler sürdürülebilir kılınırsa oluşan talep artışları, yeni kapasite ihtiyacı doğuracak ve bu da yeni yatırımları tetikleyecek.

Yeni yatırımlar üretim, istihdam ve ihracat döngüsü ile ekonomik büyümenin temel taşını oluşturacak’’ diye konuştu. Tarım, gıda ve alkolsüz içecekler sektörünün 2023 yılın ilk 11 ayında yüzde 5,38 artış ile 23,8 milyar dolarlık ihracata ulaştığını bildiren Buzbaş, ithalatın ise yüzde 5,75 artışla 19,7 milyar dolara yükseldiğini söyledi. Buzbaş, işlenmiş gıda ürünlerindeki ithalatın yaklaşık yüzde 30 oranındaki artışın ise önemli bir olumsuzluk olarak izlenmesi gerektiğini vurguladı.

2023 yılında inisiyatifimiz dışında bir dizi olayların yaşandığı bir yıl olduğuna dikkat çeken Buzbaş, 2022 yılının şubat ayında başlayan Rusya-Ukrayna savaşının Batı bloku ile Rusya arasındaki ekonomik restleşme giderek katılaştığını ifade etti. 2023 yılında 6 Şubat’ta Kahramanmaraş merkezli iki depremle 10 ilin etkilendiğini belirten Buzbaş, ‘’10 ilin oluşturduğu bu bölge GSYH’de yüzde 9, tarımda yüzde 14,3 ve sanayideki yüzde 11,2’lik payı ile ülke ekonomisinde önemli bir yer tutuyor.

Türkiye genelindeki 450 bin 723 gıda işletmesinin 54 bin 573’ü yine bu bölgede yer alıyor. Depremin ardından maddi kayıplar hızla giderilmeye çalışılırken, yaşamın devamlılığını sağlayacak bu işletmelerin faaliyete geçirilmesinde en büyük güçlük emek kaynağındaki yoksunluk oldu’’ açıklamasında bulundu.

Şirketler ürünlerde fiyat oluşturmada zorlandı

 Türkiye ekonomisinin üçüncü çeyrek itibariyle yüzde 5,93’lük bir büyüme gösterdiğini aktaran Buzbaş, yıl sonu büyümenin yüzde 4,31 olacağı tahmin edildiğini ifade etti.

Hanehalkı tüketiminin üçüncü çeyrekte biraz hız kesmiş gibi görünse de büyümeye yüzde 7,7 oranında katkı verdiğini işaret eden Buzbaş, ‘’Gıda Sanayi ortalama miktar olarak yüzde 13, değer olarak yüzde 90 civarında bir artış sağladı. Ülkemizde son iki yılda yaşanan yüksek enflasyon ve finansal istikrarsızlıklar, şirketlerin ürünlerinde fiyat oluşturmalarında epey zorlanmalarına yol açtı.

Yüksek cirolara ve fiktif karlara karşın işletme sermayeleri günbegün erimekten kurtulamadı’’ ifadelerini kullandı. COVID-19 salgını ile başlayan sonrasında da artarak devam eden ihracatın büyümeye olumlu katkıda bulunduğunu, verdiği dış ticaret fazlası ile de cari açığı azaltıcı rol oynadığını dile getiren Buzbaş, turizm sektöründeki olumlu gelişmelerle yıl sonu itibariyle 55 milyar dolara varacağı tahmin edilen gelirin yüzde 20 civarında gıda harcamalarına katkı vermesi beklendiğini aktardı.

‘’2024’te ihtiyatlı olmakta fayda var’’

Geçen yıl içinde gıda sanayi bakımından en önemli kazancın “tarımda planlı üretime geçiş” kararı olduğuna dikkat çeken Necdet Buzbaş, ‘’2024 yılında uygulamaya konacak proje, gıda sanayi hammadde tedariğinde zamanında tedarik ve aşırı fiyat dalgalanmalarını önleyici kolaylıklar getirecek. Merkez Bankası’nın 2024 yıl sonu için tüketici fiyat endeksini yüzde 33 olarak öngörüyor.

Bu hedefleri yakalamak adına uyguladığı faiz artış oranlarının yaratabileceği muhtemel finansal kırılganlıklar yatırımları geciktirebilir. Öte yandan, yakın coğrafyadaki Rusya-Ukrayna savaşı ve İsrail’in Filistin’i işgal etme gayretleri gibi küresel olumsuzlukların oluşturduğu belirsizliklerin ekonomimiz üzerindeki muhtemel olumsuz etkileri tam kestirilemediğinden, 2024 yılı için yapılacak öngörülerin ihtiyatlı olmak kaydıyla geçerli olacağını belirtmekte fayda var’’ dedi.