Gaz tedarikinde sıkışan AB için Güney Gaz Koridoru öne çıkıyor

Rusya-Ukrayna Savaşı ile baş­layan enerji krizi nedeniyle zor günler geçiren Avrupa ül­kelerinin uzun dönemde arz güvenli­ğini garanti altına almak amacıyla gi­riştiği kaynak arayışında Güney Gaz Koridoru ön plana çıkıyor.

Rusya'ya çeşitli yaptırımlar uy­gulayan Avrupa Birliği (AB) ülke­lerinin içinde bulundukları enerji krizi, Avrupa'ya doğal gaz akışı sağ­layan Kuzey Akım 1 ve henüz aktif olmayan Kuzey Akım 2 doğal gaz boru hatlarının devreden çıkmasıy­la daha da derinleşti.

Doğal gaz ihtiyacını en kısa sü­rede gidermek için sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ithalatına hız ve­ren Avrupa ülkeleri için Hazar De­nizi'ndeki gaz kaynaklarının Av­rupa'daki pazarlara ulaştırılma­sı amacıyla inşa edilen Güney Gaz Koridoru'nun kapasitesinin artırıl­ması ise olasılığı en yüksek alterna­tifler arasında bulunuyor.

Güney Gaz Koridoru'nun "bel­kemiği" niteliğindeki Azerbaycan gazını Türkiye'ye ve Türkiye üze­rinden Avrupa'ya ulaştıran Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı (TA­NAP) halihazırda 6 milyar metre­küpü Türkiye ve 10 milyar metrekü­pü Avrupa olmak üzere yıllık 16 mil­yar metreküp gaz taşıyor.

Gürcistan-Türkiye sınırında Po­sof'tan başlayan TANAP, 20 il, 67 il­çe ve 600 köyden geçerek Yunanis­tan sınırında Avrupa ülkelerine gaz iletimi yapan Trans Adriyatik Boru Hattı'na (TAP) bağlanıyor. Kapasi­tesi 32 milyar metreküpe kadar ar­tırılabilecek şekilde tasarlanan TA­NAP'ta söz konusu artışın gerçek­leştirilmesine ilişkin alınan karar doğrultusunda çalışmaların başla­ması bekleniyor.

Kayda değer bir ikame

Avrupa'nın Rusya'dan yılda yak­laşık 155 milyar metreküp doğal gaz satın aldığı hesaba katıldığında, ka­pasite artışının kayda değer bir ika­me olacağı öngörülüyor. Güney Gaz Koridoru'nda taşınacak gazın hac­minin artırılabilmesi için ise ek re­zervlere ve kaynak ülkelere ihtiyaç duyuluyor.

Danışmanlık şirketi Methinks Kıdemli Ortağı John Roberts, Gü­ney Gaz Koridoru'nda kapasite ar­tışı konusunda Avrupa Komisyo­nunun öncelikle gazın nereden te­darik edileceğini değerlendirmesi gerektiğini söyledi. Roberts, "Ka­pasitenin ikiye katlanmasından kasıt ekstra 10 milyar gaz tedariki ise şu an için bilinen tek şey Azer­baycan'ın 2027'ye kadar fazladan 5 milyar metreküp üretim yapabile­ceği. Bu miktarın üzerine çıkabile­ceğine dair bir işaret henüz bulun­muyor" dedi.

Toplam 1,3 trilyon metreküp ka­nıtlanmış doğal gaz rezervine sahip Azerbaycan'dan Avrupa'ya gönde­rilen gazın artırılması için ek bo­ru hattı ve kapasite genişletme ya­tırımlarına ihtiyaç duyuluyor. Ba­kü'nün doğal gaz üretimini de ciddi seviyede yükseltmesi gerekiyor.

IRAK MİLYARLARCA METREKÜP GAZ YAKIYOR

OPEC'in en büyük petrol üreticisi ülkelerinden olan Irak'ta, ticari bir zemin sağlanamadığı için petrolle birlikte çıkan büyük miktarlardaki doğal gaz yakılmak zorunda kalınıyor. Dünya Bankasının 2022 Küresel Gaz Flaring Takip Raporu'na göre Irak, geçen yıl 18 milyar metreküp gazı yaktı. Bu miktar yaklaşık olarak Güney Gaz Koridoru'nun planlanan kapasite artışına tekabül ediyor

YILLIK GAZ TÜKETIMIMIZ 60 MILYAR METREKÜP

Yıllık doğal gaz tüketimi 60 milyar metreküpü bulan Türkiye, enerji arz güvenliğini sağlayabilmek için kaynak ve güzergah çeşitliliğinin yanı sıra altyapı yatırımlarıyla da dikkati çekiyor. Türkiye, mevcut durumda toplamda 7 uluslararası doğal gaz boru hattı, 2'si yüzer de­polama ve gazlaştırma ünitesi ol­mak üzere 4 LNG tesisi ve 2 yer altı doğal gaz depolama tesisiyle güçlü bir altyapıya sahip bulunuyor.

Doğalgazın tedarikinde iki olasılık: Türkmenistan ve Irak

Güney Gaz Koridoru'nun temel­de üç bölümden oluştuğuna işaret eden Roberts, ilk iki bölümün yıl­lık 16 milyar metreküp, son bölü­mün ise 10 milyar metreküp kapa­siteye sahip olduğunu dile getirdi. Roberts, AB'nin işaret ettiği "kapa­sitenin iki katına çıkarılması" ko­nusunun birinci kısmın 32 milyar metreküpe, ikinci kısmın ise 20 mil­yar metreküpe çıkarılacağı şeklinde algılandığını belirtti.

Doğal gazın tedariki konusun­da Azerbaycan dışında iki olasılı­ğın bulunduğunu söyleyen Roberts, "Bunlardan ilki ve en bariz ola­nı Türkmenistan. Çünkü doğal gaz kaynaklarının çokluğu ve konum olarak Azerbaycan'a yakınlığı ne­deniyle Türkmenistan gazı çok hız­lı bir şekilde sisteme bağlanabilir." dedi. Roberts, ikinci olasılık olarak da Kuzey Irak'ı işaret ederek şöyle konuştu: "Bu iki unsurda da önem­li nokta Avrupa'ya kadar taşınmak zorunda olmamaları. Türkiye'ye ka­dar girebilirlerse ve Türkiye'nin gaz dengesini iyileştirebilirlerse, yani Türkiye'nin LNG ithalatına ihtiya­cını azaltabilirlerse yeter. Böylece, Türkiye daha az enerji ithal eder ve AB için de daha fazla LNG ithalatı imkanı doğar. Kuzey Irak bölgesinin 2 veya 3 yıl içinde Türkiye'nin gü­neyine belki de 5 milyar metreküp ihracata başlayabileceğine dair bir ihtimal var. Eğer gerçekleşebilse bu gazın Güney Gaz Koridoru'na git­mesine çok da gerek yok, diğer kay­naklardan gelen gazın yerini alır."