Enflasyon, eylülde 'gıda'sız kaldı!

Tüketici fiyatları, geçtiğimiz ay yüzde 0.18 artış gösterdi. Ekonomistlerin eylül ayı enflasyon beklentisi ortalama yüzde 0,64 düzeyindeydi. Yılsonu enflasyon ise yüzde 8.05'ten yüzde 7.28'e geriledi. 

Gıda ve çekirdek enflasyon etkisi

Eylül ayında enflasyondaki düşüşte gıda fiyatları önemli rol oynadı. Geçen ay gıda fiyatlarında yüzde 0.7'lik düşüş yaşandı. 

Çekirdek enflasyon ise yüzde 8,41'den 7,69'a geriledi. Özel kapsamlı TÜFE göstergelerinden "H" Eylül'de yıllık olarak yüzde 7.56, "I" yüzde 7.69 arttı. 

TÜİK, eylül ayı enflasyon verilerini açıkladı.

TÜFE’de (2003=100) 2016 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre yüzde 0,18, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 4,72, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 7,28 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 7,92 artış gerçekleşti.

Ana harcama grupları itibariyle 2016 yılı Eylül ayında endekste yer alan gruplardan eğitimde yüzde 1,98, lokanta ve otellerde yüzde 0,67, konutta yüzde 0,41 ve çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 0,28 artış gerçekleşti.

Ana harcama grupları itibariyle 2016 yılı Eylül ayında endekste yer alan gruplardan gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 0,70 ve eğlence ve kültürde yüzde 0,43 düşüş gerçekleşti.

Merkez Bankası için iyi haber

TÜFE’de, bir önceki yılın aynı ayına göre eğitim (yüzde 10,37), çeşitli mal ve hizmetler (yüzde 10,03), sağlık (yüzde 9,65), lokanta ve oteller (yüzde 8,31) artışın yüksek olduğu diğer ana harcama grupları oldu.

Yİ-ÜFE yüzde 0.3 arttı

Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE), 2016 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre yüzde 0,29 artış, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 3,79 artış, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 1,78 artış ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 4,07 artış gösterdi.

Sanayinin dört sektörünün bir önceki aya göre değişimleri; madencilik ve taşocakçılığı sektöründe yüzde 0,20 artış, imalat sanayi sektöründe yüzde 0,31 artış, elektrik ve gaz sektöründe yüzde 0,24 artış ve su sektöründe yüzde 0,10 düşüş olarak gerçekleşti.

Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler; kok ve rafine petrol ürünleri (yüzde 5,15), ağaç ve mantar ürünleri (mobilya hariç) (yüzde 1,29), bilgisayarlar ile elektronik ve optik ürünler (yüzde 1,17) alt sektörleridir. Buna karşılık ana metaller (yüzde -0,98), diğer metalik olmayan mineral ürünler (yüzde -0,12), mobilya (yüzde -0,11) bir ay önceye göre endekslerin en fazla düştüğü alt sektörler oldu.

Ana sanayi grupları sınıflamasına göre 2016 yılı Eylül ayında aylık en fazla artış enerji mallarında ve yıllık en fazla artış dayanıklı tüketim mallarında gerçekleşti.

Gıda fiyatları eylülde bir önceki aya göre yüzde 0,70 gerileyerek tarihinde ilk kez eylül döneminde negatif bölgede yer aldı.

Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, enflasyonun geçen yıla göre düşük gelmesinde özellikle işlenmemiş gıda (meyve-sebze) fiyatlarındaki aşağı yönlü sert bir düzeltme görülmesinin etkili olduğunu, et fiyatlarında artış gözlenmesinin iyileşmeyi sınırladığını söyledi.

Bürümcekçi, şöyle devam etti:

"Gıda enflasyonu ilk kez bir eylül ayında negatif olurken, işlenmemiş gıda fiyatları ve işlenmiş gıda fiyatlarında düşüş eğilimi devam etti. Hesaplamalarımıza göre geçen yıl eylül ayında işlenmemiş gıda fiyatları aylık yüzde 1,94 artarken bu yıl ise yüzde 1,7 düşüş gösterdi. Dolayısıyla işlenmemiş gıda yıllık enflasyonu sıfır seviyesine doğru gerilerken, işlenmiş gıda fiyatları yıllık artışı yüzde 7,30'a geriledi.

Önümüzdeki dönem seyri açısından ise, gıda fiyatlarının belirsizlik ve oynaklığı dışında, ham petrol ve diğer emtia fiyatlarının dalgalı seyri, döviz kuru hareketleri ve olası kamu fiyat/vergi ayarlamaları enflasyon üzerindeki yukarı yönlü riskleri canlı tutmaktadır. Ancak, enflasyonun kaderini büyük ölçüde döviz kurlarının belirleyeceği de ortadadır. "

"Önümüzdeki yıllar için yüzde 5 enflasyon hedefinin gerçekçiliği arttı"
Ziraat Bankası Ekonomisti Bora Tamer Yılmaz ise Gıda ve Tarımsal Ürün Piyasaları İzleme ve Değerlendirme Komitesinin kararlarının etkisini göstermeye başladığını ve gelecek dönemde kalıcı etkilerinin daha net görülmeye başlanacağını ifade etti.

Enflasyon kararı sonrası Merkez Bankasının alabileceği kararlara ilişki görüşlerini paylaşan Yılmaz, ilk aşamada sadeleşmenin başarı ile tamamlanmasını öngördüklerini söyledi.

Yılmaz, şunları kaydetti:

"Merkez Bankasının makroihtiyati uygulamalarla iç talebi desteklemeyi sürdürmesi muhtemeldir. Merkez Bankasının başarılı sadeleşme politikası, ilaveten ekonomi yönetiminin uyumlu ve koordine çalışmalarıyla artık Türkiye'de enflasyon nedeniyle faiz hadleri üzerindeki faiz arttırma baskısı iyice azalmakta. ABD Merkez Bankasının (Fed) da artık yeni sloganı 'daha da uzun süre daha da düşük' haline gelmekte. Bu nedenle Fed kaynaklı bir faiz arttırım baskısı da çok mümkün görünmüyor. Önümüzdeki yıllar için yüzde 5 enflasyon hedefinin gerçekçiliği arttı. Fiyat seviyelerinin istikrar kazanmasının ardından ikinci aşamada Merkez Bankası 2017 yılı içinde faiz indirimlerine başlama olasılığına sahip."

"Gıda fiyatlarındaki düşüşte yapısal iyileşme olabilir"

Turkey Macro View (TMV) Consulting Yönetici Direktörü İnanç Sözer de eylülde yıllık tüketici enflasyonunun gıda fiyatlarındaki olumlu seyrin sürmesi ve yüksek baz etkisiyle ağustostaki yüzde 8,05'ten beklentilerin oldukça ötesinde yüzde 7,28'e gerilediği anımsattı.

Gıda fiyatlarının eylülde ilk kez aylık bazda yüzde 0,7'ye gerilerken, gıda fiyatlarında son aylarda gözlenen olumlu trendin istikrar kazanmasının hükümetin aldığı kararlar ışığında yapısal bir iyileşme olmuş olabileceğini düşündürdüğünü ifade eden Sözer, bu trendin sürmesi halinde, orta vadeli enflasyon beklentilerinde ve dolayısıyla risk primlerinde anlamlı bir iyileşme görülebileceğine dikkati çekti.

"Yıl sonunda enflasyonun yüzde 8-8,50 aralığında gerçekleşebileceğini öngörüyoruz"
Odeabank Ekonomik Araştırma ve Stratejik Planlama Müdürü Şakir Turan, çekirdek enflasyonda iyileşme yaşandığını dikkati çekerek, "Bunda iç talepteki gerilemenin etkisi var. Önümüzdeki dönemde makro ihtiyati tedbirlerde gevşemeyle talepte canlanma olabilir. Böylece çekirdek enflasyonda iyileşme durabilir. Yıl sonunda enflasyonun yüzde 8-8,50 aralığında gerçekleşebileceğini öngörüyoruz." dedi.

"Çekirdek enflasyondaki düşüş eğilimi olumlu"

Halk Yatırım Araştırma Direktörü Banu Kıvcı Tokalı, gıda fiyatlarının devam eden katkısı ve mevsimsel fiyat ayarlamalarının zayıf iç talep koşulları nedeniyle ılımlı kalmasının düşük eylül enflasyonunda ana etkenler olarak görüldüğünü ifade etti.

Çekirdek enflasyonun düşüş eğilimini devam ettirmesinin de olumlu olduğuna dikkati çeken Tokalı, "Yıllık enflasyon bu yılı yüzde 8'in altında olabilir gibi görünüyor. Avrupa bankacılık sistemine ilişkin endişelerin daha da artmaması durumunda Merkez Bankası faiz indirimine devam edebilir." dedi.