Ekonomiye ilişkin düzenlemeleri içeriyor: TBMM'ye sunulan kanun teklifinin ayrıntıları

Ekonomiye ilişkin düzenlemeleri de içeren Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Başkanlığına sunuldu.

Teklifte emekli maaşları ve işverene verilecek asgari ücret desteğinin yanında, TMSF'yle ilgili konular da gündeme getiriliyor.

Buna göre TMSF, terör suçlamasıyla şirketlere veya malvarlığı değerlerine kayyım atanmasına karar verildiği takdirde 5 yıl süreyle kayyım olarak atanabilecek.

EÜAŞ, TETAŞ'ın taraf olduğu mevcut sözleşmeler kapsamında imzalanmış enerji alış ve satış anlaşmalarını yürütebilecek. Elektrik enerjisi mübadele, ithalat ve ihracat ile enerji alış ve satış anlaşmaları imzalayabilecek.

DDK, denetleme yapabilecek

Teklifle, Devlet Denetleme Kurulu Başkan ve Üyelerine İlişkin Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun'un adı "Devlet Denetleme Kuruluna İlişkin Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun" olarak değiştiriliyor, Anayasa Mahkemesinin iptal kararı doğrultusunda Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde yer alan denetçilerin görev ve yetkilerine ilişkin diğer hükümler Kanun'a ekleniyor.

Buna göre, Devlet Denetleme Kurulu (DDK), kamuya yararlı derneklerle vakıflarda, kooperatiflerde, birliklerde ve bu kurum ve kuruluşların her türlü ortaklık ve iştiraklerinde her türlü idari soruşturma, inceleme, araştırma ve denetleme yapabilecek.

Denetçiler, denetim ve soruşturma grupları içinde görev onayları ve/veya grup çalışma programlarıyla verilen konularda denetim, inceleme, araştırma ve soruşturma yapacak, denetlemelerde görevlendirildikleri konularla ilgili olarak kurum ve kuruluşlar ve bankalar dahil diğer gerçek ve tüzel kişilerle yazışma yapacak, bilgi ve belge ile açıklamalarda bulunulmasını isteyecek, raporlar hazırlayacak ve Kurul toplantılarında açıklamalarda bulunacak, mevzuatla verilen görevleri yapacak, Kurul başkanı ve ilgili Kurul üyesinin verdiği işleri yapacak.

Kurul üyeleri ve denetçiler denetim görevi gereğince denetim kapsamına dahil kurum ve kuruluşların teftiş, denetim veya bu maksatla kurulmuş birimlerinin görev, yetki ve sorumluluklarına sahip olacak.

İlgili Kurul üyesi veya denetçi, denetlemeler sırasında denetimi güçleştiren veya engelleyen davranışlarda bulunan, görevde kalması halinde kamu zararını artıracağı, suç delillerini karartacağı anlaşılan, kamu hizmetinin gerekleri yönünden görevi başında kalmasında sakınca görülen her kademe ve rütbedeki görevliler hakkında görevden uzaklaştırma tedbirinin uygulanmasını yetkili makamlara önerebilecek, memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında bu tedbiri uygulayabilecek. Görevden uzaklaştırma tedbirine ilişkin gerekçeli yazı, görevden uzaklaştırılanın atamaya yetkili amirine, Kurul Başkanına ve diğer ilgililere bildirilecek.

Denetlemeler sırasında görevden uzaklaştırma gerekçesinin ortadan kalkması, denetlemeler sonunda suç işlendiğinin belirlenememesi veya disiplin yönünden memurluktan çıkarma dışında bir ceza önerilmesi halinde ilgili denetim veya soruşturma grubunca hazırlanacak yazı veya rapor üzerine, görevden uzaklaştırılan, atamaya yetkili amir tarafından derhal görevine başlatılacak. Görevden uzaklaştırma tedbiri uygulamasına ilişkin iş ve işlemler öncelikle tamamlanacak.

En düşük emekli maaşının yükseltilmesi

Düzenlemeyle Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda değişiklik yapılıyor. Buna göre, yaşlılık, malullük, ölüm aylığı almakta olan emekliler ile hak sahiplerine dosya bazında 12 bin 500 lira olarak öngörülen aylık asgari ödeme tutarı, 2025 yılı Ocak ödeme döneminden geçerli olmak üzere 14 bin 469 liraya yükseltilecek.

İstihdamı desteklemek için işgücü maliyetlerini azaltmak üzere hüküm kapsamındaki işverenlere, 2025 yılı Ocak-Aralık döneminde ve finansmanı İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacak şekilde ödeyecekleri sigorta priminden mahsup edilerek günlük 33,33 lira, aylık 1000 TL asgari ücret desteği sağlanacak.

Belirtilen prime esas günlük kazanç tutarı, Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümleri uyarınca toplu iş sözleşmesine tabi özel sektör işverenlerine ait işyerleri için 2 bin TL olarak esas alınacak.

Bu kapsamda destekten yararlanılacak ayda/dönemde, 2024 yılı Ocak ila Aralık aylarında/döneminde aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile ilgili hüküm kapsamında uzun vadeli sigorta kollarından en az sigortalı bildirimi yapılan aydaki/dönemdeki sigortalı sayısının altında bildirimde bulunulması halinde bu madde hükümleri uygulanmayacak.

Sigortalı ve işveren hisselerine ait sigorta primlerinin devlet tarafından karşılandığı durumlarda işverenin ödeyeceği sigorta priminin İşsizlik Sigortası Fonunca karşılanacak tutardan az olması halinde sadece sigorta prim borcu kadar mahsup işlemi yapılacak.

Maden Kanunu uyarınca ücretleri asgari ücretin 2 katından az olamayacağı hükme bağlanan "linyit ve taş kömürü" çıkarılan iş yerlerinde yer altında çalışan sigortalılar için belirlenecek günlük kazanç 2 bin 667 Türk lirası olarak ve 2024 yılının aynı ayına ilişkin Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde bildirilen prim ödeme gün sayısının 1,5 katını geçmemek üzere, 2025 yılında cari aya ilişkin verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısı dikkate alınacak.

Kamu İhale Kanunu'nun ilgili hükmünde sayılan idarelerce yapılan ve sözleşmesinde fiyat farkı ödeneceği öngörülen hizmet alımlarında, ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılmasının öngörüldüğü işçilikler için İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanacak tutarlar bu idarelerce işverenlerin hak edişinden kesilerek Türkiye İş Kurumuna iade edilecek.

EÜAŞ'a yönelik düzenleme

Teklifle Elektrik Piyasası Kanunu'nda değişiklik yapılıyor. Buna göre, Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ), TETAŞ'ın taraf olduğu mevcut sözleşmeler kapsamında imzalanmış olan enerji alış ve satış anlaşmalarını yürütecek. Elektrik enerjisi mübadele, ithalat ve ihracat anlaşmaları ile mevcut imtiyaz ve uygulama sözleşmeleri kapsamında enerji alış ve satış anlaşmaları imzalayabilecek.

EÜAŞ, Kanun ve ilgili mevzuat kapsamında elektrik enerjisi ve kapasitesi alım ve satımına ilişkin ikili anlaşmalar yapacak ve yürütecek, organize toptan elektrik piyasalarında faaliyette bulunabilecek; görevli tedarik şirketlerine, tarifesi düzenlemeye tabi olan tüketiciler için toptan satış tarifesinden elektrik enerjisi satacak. EÜAŞ'ın tarifesi düzenlemeye tabi olmayan tüketiciler için görevli tedarik şirketlerine elektrik enerjisi satışına ilişkin fiyat, hüküm ve şartlar, taraflar arasında serbestçe belirlenecek.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından son kaynak tedarikçisi olarak yetkilendirilen tedarikçiler, son kaynak tedarikçisi kapsamındaki müşteriler için temin ettiği elektrik enerjisinin Kurul tarafından belirlenecek oranı kadarını, EÜAŞ'tan temin etmekle yükümlü olacak.

Dağıtım şirketleri, genel aydınlatma ile teknik ve teknik olmayan kayıplarından dolayı enerji ihtiyaçlarını EÜAŞ'tan temin edecek. EÜAŞ, ilgili hükümlerde belirtilen elektrik enerjisi miktarını mevcut sözleşmeler kapsamında karşılayamaması durumunda yerli kömür yakıtlı elektrik üretim santrallerini işleten şirketlerden temin edecek. Söz konusu teminle ilgili miktar, süre ve fiyat belirleme dahil diğer usul ve esaslar Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca belirlenecek.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, EÜAŞ'ın alım yükümlülüklerini tam olarak karşılayabilmesi ve bu yükümlülüklerden kaynaklanan herhangi bir mali yükün ortaya çıkmamasını teminen enerji piyasasında faaliyet gösteren diğer kamu iktisadi teşebbüslerinin mali yapılarını olumsuz etkilemeyecek şekilde, ilgili bakanlık ve kamu kurumlarının görüşlerini almak suretiyle her türlü önlemi almaya yetkili ve yükümlü olacak.

Bu hüküm, 1 Ocak 2025'ten itibaren uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

TMSF'nin yetkileri genişleyebilir

Teklifle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'a geçici madde ekleniyor.

Buna göre, Türk Ceza Kanunu'nun "Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama", "Silahlı örgüt", "Silah sağlama" başlıklı hükümleri veya Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun'un "Terörizmin finansmanı suçu" başlıklı hükmünde düzenlenen suçların işlendiği hususunda kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığı halinde Ceza Muhakemesi Kanunu gereğince şirketlere veya malvarlığı değerlerine kayyım atanmasına karar verildiği takdirde bu hükmün yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 5 yıl süreyle Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) kayyım olarak atanabilecek. Bu halde kayyımlık hak ve yetkileri bakımından Bankacılık Kanunu'nda TMSF'ye verilen hak ve yetkiler kıyasen uygulanacak.

Şirketlerin genel kurul yetkileri, Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın TMSF tarafından kullanılacak. Bu şirketler veya malvarlığı değerleri TMSF gözetiminde, TMSF'nin atadığı yöneticiler tarafından ticari teamüllere uygun olarak ve basiretli bir tacir gibi yönetilecek.

Bu şirketlerin veya malvarlığı değerlerinin mali durumu, ortaklık yapısı, piyasa koşulları veya diğer sorunları nedeniyle şirketin veya varlıklarının ya da malvarlığı değerlerinin kısmen veya tamamen satılmasına veya feshi ile tasfiyesine TMSF tarafından karar verilebilecek. Satış ve tasfiye işlemleri, ilgili şirketin yönetim/müdürler kurulu veya malvarlığı değerleri kayyım temsilcileri ya da TMSF tarafından yerine getirilecek. Satış ve tasfiye işlemlerinde azınlık hisselerinin sahiplerinin rızası aranmayacak. Satıştan elde edilen gelirden şirket veya malvarlığı değerlerinin borçları ödendikten sonra kalan tutar, şirket veya malvarlığı değerlerinin işlerinde kullanılabilecek.

Fesih ve tasfiye işlemleri sonunda borçlar ödendikten sonra kalan tutar, yargılamanın kesin hükümle sonuçlandırılmasına kadar açılan bir hesapta nemalandırılacak. Şirketlerin tasfiye işlemlerini yürütmek üzere TMSF Kurulu tarafından görevlendirilen tasfiye komisyonu, adli işlemler veya davalar bakımından taraf ehliyetine sahip olacak.

Kayyımlık görevi TMSF tarafından yürütülen şirketler, açtıkları davalarda harçtan muaf olacak. TMSF'nin kayyım olarak atanmasına karar verilen şirket, taşınmaz, hak, varlık ve alacaklar hakkında Ceza Muhakemesi Kanunu'nun ilgili maddesi uyarınca verilen el koyma ve tedbir kararları, kayyım yetkisinin TMSF'ye devriyle birlikte kendiliğinden kalkacak. TMSF'nin kayyım olarak atandığı şirketleri veya malvarlığı değerlerini yönetmek ve temsil etmek üzere atananlar veya görevlendirilenler ya da atananlar tarafından temsil yetkisini haiz olmak üzere görevlendirilenler ile bu kapsamda yapılan işlemler hakkında, Bankacılık Kanunu'nun "Fon Kurulu üyeleri, Fon personeli, Fonun atadığı veya Fonu temsilen seçilen yöneticilerin, iflas idare memurlarının ve Fon personelinin sorumlulukları" başlıklı hükmü uygulanacak.

Bu şirketlerin veya malvarlığı değerlerinin müsaderesine karar verilmesi halinde, müsadere kararı; şirketlerin veya malvarlığı değerlerinin, bunların yönetim/müdürler kurulları veya kayyım temsilcilikleri ya da TMSF tarafından satışı veya tasfiye edilmesi ile yerine getirilecek. Bu süreçte şirket ya da malvarlığı değerlerinin yönetimine ilgili hüküm kapsamında devam edilecek. Şirket veya malvarlığı değerlerinin satış veya tasfiyeleri veya ticari ve iktisadi bütünlük satışları Bankacılık Kanunu ile TMSF'ye verilen yetkiler çerçevesinde yapılacak. Satıştan elde edilen gelirden şirket veya malvarlığı değerlerinin borçları ödendikten sonra kalan tutar, şirket veya malvarlığı değerlerinin işlerinde kullanılabilecek.

Tasfiyeye karar verilmesi halinde işlemler tasfiye komisyonlarınca yerine getirilecek. Tasfiye sonunda bakiye kalması halinde Hazineye irat kaydedilecek. Fon'un kayyımlık görevi kapsamındaki karar ve işlemlerine karşı açılan davalar, TMSF'nin merkezinin bulunduğu yer idare mahkemelerinde görülecek.