Dünya faiz dengesinde kritik ay, gözler 4 büyükte

Birol BOZKURT

Dünya piyasalarında gözler büyük merkez bankalarında. Bek­lentilerin önemli bir kısmı sa­tın alınsa da Fed, BoJ, ECB, BoE, hatta Çin Merkez Ban­kası PBCB’nin atacağı adımlar bundan sonra küresel çapta fa­iz dengesinin nereye geleceği­ni belirleyecek ve bu hane hal­kından şirketlere kadar tüm borçlanma piyasalarını etki­leyecek. Fed’in faiz indireceği, BoJ’un faiz artıracağı bir dün­yada diğer likidite hamleleri de önemli. Bu arada iç piyasa­da ise TCMB’nin bu ay faizini değiştirmese de PPK metnin­de yatırımcılar gelecek döne­me ilişkin şifre arayacak.

Dünya merkez bankaları­nın atacağı adımların Tür­kiye’yi nasıl etkileyeceği ko­nusunda görüşlerine baş­vurduğumuz DÜNYA Yazarı Ekonomist Şevket Sayılgan, Türkiye’nin atacağı adımlar­la dünyada oluşabilecek bol para döneminden en iyi şe­kilde istifade etmesi gerekti­ğini söyledi. Sayılgan, “Yürü­tülen ekonomi politikalarına ek olarak yapısal reformlar ve maliye politikaları ile destek­lenen bir yol izlenmesi gere­kiyor. Fed ve ECB’nin faiz in­dirmeye başladığı bir dönem­de ucuz para gidecek yer arar. Doğal olarak Türkiye bu ad­reslerin başında geliyor. An­cak zamanından önce yapıla­cak bir faiz indirimi ve yanlış adımlar bu fırsatı kaçırma­mıza neden olabilir” diedi.

Eylül ayı merkez bankala­rının sınav ayı olacak. 18 Ey­lül’de Fed’in faiz indirimine kesin gözüyle bakılırken, indi­rim oranı hala tartışma konu­su olmaya devam ediyor. CME anketi üzerinden ihtimallerin dağılımına baktığımızda cu­ma günü 25 baz puanın ihtima­li yüzde 67 iken 50 baz puanın ihtimali yüzde 33 idi.

Dün öğ­len saatlerinde ise dağılım 25 baz puana doğru yoğunlaşma­ya başladı. yüzde 75 ihtimalle 25 baz puanlık bir indirim bek­lenmeye başladı. Uzmanlar 25 baz puanlık faiz indiriminin fi­yatlara girdiğini ve kararın pi­yasalarda bir etki yaratmaya­cağı görüşünde.

BofA, Fed’den her ay 25 baz puan indirim bekliyor

Bank of America’nın araştır­ma bölümü Fed’in Eylül top­lantısından başlayarak her toplantıda 25 baz puanlık fa­iz indirimi yapmasını bekliyor. BofA Research yayınladığı ra­pora göre Fed, Mart 2025’ten itibaren ise her çeyrek dönem­de 25 baz puanlık faiz indiri­mine yöneleceğini öngördü. Fed 17-18 Eylül’de yapılacak FOMC toplantısının ardından 6-7 Kasım’da ve 17-18 Aralık tarihlerinde toplanacak.

BoJ, bu yılsonuna kadar tekrar faiz artırabilir

Temmuz ayında sürpriz şe­kilde politika faizinin yüzde 0,25’e çıkaran Japonya Merkez Bankası’nın (BoJ), bu ayki faiz kararını 20 Eylül’de açıklaya­cak. Japonya Merkez Bankası, Başkanı Kazuo Ueda 17 yıl son­ra gelen faiz artırımının ardın­dan veriler tahminler doğrul­tusunda gerçekleşirse artışla­ra devam edeceklerini söyledi. Ueda, BOJ’un Temmuz ayı po­litika kararını ekonomi ve ma­liye politikası paneline açıkla­mak için Salı günü hükümetin belgeyi sundu. Belgeye gö­re Ueda temmuzdaki artıştan sonra reel faizlerin önemli öl­çüde negatif olmaya devam et­mesi nedeniyle ekonomik or­tamın genişleyici olduğunu be­lirtti. Notta fiyatlardaki yukarı yönlü risklere bağlı olarak faiz artırımına gidildiği kaydedildi.

Japonya’nın mali denetim kurumu Finansal Hizmetler Ajansı’nın eski yöneticisi To­moka Amaya, son dönemde piyasalarda yaşanan çalkan­tıların kalıcı bir etkisi olma­dığı için BOJ’un yıl sonuna kadar faiz oranlarını yeniden artırabilecek durumda oldu­ğunu söyledi. Amaya, “Piyasa son bir, iki ayda bir miktar tür­bülans yaşamış olsa da piyasa­larda bir güven kaybı olduğu­nu düşünmüyorum” dedi.

ECB’den faiz indirimi bekleniyor

Haziran’da 5 yıl aradan son­ra ilk faiz indirimine giderek üç temel politika faizini 25 baz puan düşürmesinin ardından temmuzda faiz oranlarını de­ğiştirmeyen Avrupa Merkez Bankası (ECB), para politika­sı kararını 12 Eylül’de vere­cek. Avrupa Merkez Bankası, Fed’in kararından önce yeni bir indirim daha yaparak bu yılki ikinci indirimini yapması bekleniyor. Uzmanlar ECB’nin faiz indirimlerine aynı sıklıkla devam etmesini bekliyor.

BoE indirime devam edecek mi?

Geçen ay politika faizini beklentiler dahilinde 25 baz puan indirerek yüzde 5’e düşü­ren ve Mart 2020’den beri ilk kez faiz indirimine giden İn­giltere Merkez Bankası (BoE), eylül ayı para politikası kara­rını 19 Eylül’de verecek. BoE, sıkılaşma döngüsüne Aralık 2021’de politika faizinde 15 baz puan artışla başlamış ve fa­izi yüzde 0,25’e yükseltmişti. Faizi 2022’de üst üste dört kez 25’şer baz puan yükselten BoE, 2022’nin ikinci yarısındaki ar­tışlarla politika faizini yıl so­nunda yüzde 3,50’ye çıkarmış­tı. BoE’nin sıkılaşma adımla­rı 2023’te de devam etmiş ve banka 2023’teki ilk 5 toplantı­sında da politika faizini yük­selterek yüzde 5,25’e taşımıştı.

TCMB’nin PPK metninde faiz indirim sinyali aranacak

Türkiye Cumhuriyet Mer­kez Bankası’nın (TCMB) Eylül ayı faiz kararı 19 Eylül 2024 tarihinde açıklana­cak. TCMB’nin son aylarda faiz oranlarını sabit tutma eğiliminde olduğu göz önüne alındığında, bu ayki kararın da benzer şekilde olması bekleniyor. Ancak, küresel piyasalardaki ge­lişmeler ve enflasyon veri­leri, TCMB’nin kararını et­kileyebilir. Merkez Banka­sı’nın faiz indirimlerine ne zaman başlayacağına yö­nelik bir sinyal verip ver­meyeceği ise merak edili­yor. Uzmanlar Merkez’in olası bir erken faiz indiri­mine karşı uyarırken, TC­MB’nin likiditeyi sıkılaştır­ma politikalarına devam etmesi ve piyasadaki fazla Türk Lirası’nı azaltmaya yönelik yeni adımlar gele­bileceğini söylüyor.