'Devletin markette ithal et satışı üretimi bitirir'

Ali Ekber YILDIRIM

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Ahmet Eşref Fakıbaba, kırmızı et fiyatını düşürmek için Et ve Süt Kurumu’nun (ESK) ülke genelinde yaygın market zincirlerinde reyon kiralayarak kıyma ve kuşbaşı et satacağını açıkladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu yönde talimat verdiğini anlatan Fakıbaba, et satışının en geç 2018’de başlayacağını söyledi.

DÜNYA’nın edindiği bilgilere göre, ESK karkas et ithal ederek özel sektöre fason olarak paketlemesini yaptıracak. Paketlenen kıymanın kilosu 24 liradan, kuşbaşı etin ise 27 liradan tüketiciye satılması planlanıyor.

“Ucuz için yerli maliyetler düşürülmeli”

Devletin karkas et ithal ederek, paketledikten sonra market zincirlerinde satacak olmasından büyük endişe duyduklarını belirten kırmızı et üreticileri, besiciler ve kasaplar bu uygulamanın Türkiye’de hayvancılığın sonu olacağını iddia etti. ESK’nın piyasayı düzenle görevini bırakarak ticarete atıldığını ve devletin gücüyle kasaplık yapacağını ifade eden kırmızı et üreticileri bu uygulama ile yerli üretimin tamamen biteceğini, bundan sonra daha çok ithalat yapılacağını ileri sürdü. Üreticiler, halkın ucuz et tüketmesi için maliyetlerin düşürülmesi ve üretimin artırılması gerektiğini dile getirdi.

Mağazalar kapatıldı

ESK’nın 2011’de kırmızı et fiyatını düşürmek amacıyla milyarlarca lira harcayarak, bayilik ve franchising ile 100’den fazla mağaza açtığını hatırlatan üreticiler: “Bu mağazalar açıldığında da tüketici ucuz et yiyecek denilmişti. Birileri zengin olurken tüketici ucuz et yiyemedi. Ama çok sayıda üretici sektörden çekilmek zorunda kaldı. Geçtiğimiz aylarda bu mağazaların hepsi kapatıldı. ESK’nın kendisine ait 12 mağazası kaldı. Şimdi ülke genelinde yaygın market zincirlerinde et satılacağı söyleniyor. Devlet, ESK ile karkas et ithal edecek bunu fason olarak paketlettirecek ve market zincirlerinde tüketiciye satacak. Bu yerli üreticinin sonu olur. Devlet, kasaplık ve marketçilik yapacak. Bizim devlet gücü ile rekabet şansımız yok” görüşünü dile getirdi.

“Üretici ithalata feda edilmesin”

Tüketicinin ucuz et tüketmesini istediklerini ve yıllardır bunun için çalıştıklarını belirten Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Birliği Başkanı Bülent Tunç şu değerlendirmeyi yaptı: “Bizde tüketicinin ucuza et tüketmesini istiyoruz. Bunun yolu karkas et ithalatı değildir. Üreticimi artırırsanız fiyat düşer. Üretimi artırmak için maliyetleri düşürmek gerekiyor. Yemi ucuzlatırsanız, mazotu ucuzlatırsanız maliyet düşer, et fiyatı da düşer. Üretici olarak biz önümüzü görmek istiyoruz. Karkas et ithal edilerek market zincirlerinde satılacak. İçerdeki besici için, üretici için planınız nedir? Bize bunu açıklasınlar. Biz 6 ay sonra,1 yıl sonra ne olacağını bilmek istiyoruz. Sayın Bakanımızın söylediğine göre 1 milyon 50 bin ton kırmızı et üretimimiz, 150 bin ton açığımız var. Bütün zorluklara, ithalat baskısına rağmen 1 milyon 50 bin ton üretim yapan besicimiz, üreticimiz ithal ete feda edilmemeli. Bize desinler ki, üretmeyin, üretmenizi istemiyoruz. Biz de o zaman başımızın çaresine bakarız.”

Besilik dana 5 ayda, et 10 günde ithal ediliyor

Et ve Süt Kurumu’na beşinci ayda besilik dana almak için başvurduklarını ancak hayvanların 9. ayın sonunda getirilebildiğini ve bu sürede ahırların boş kaldığını, büyük zarar gördüklerini iddia eden Ökçe: “Aynı ESK imalatçılara gelince donmuş karkas et ithalatını ve kesimlik hayvan ithalatını 10 gün içerisinde yapıyor. Üreticiye 5 ay da işlem yapan ESK’nın imalatçılar için bu acelesi ne? Birileri hem üreticileri hem vatanımızı hem de bakanımızı felakete sürüklüyor. Yarın bunun altından neler çıkacağı belli değildir. Ne kadar başarılı bürokratlar ve müdürler ki besilik danayı 5 ayda, donmuş et ve kesimlik hayvanı 10 günde getirebiliyorlar. Birileri bu durumdan vurgun vuruyor. Durum bunu gösteriyor” dedi.

Bakanlığa yazılı başvuru yapıldı

Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Birliği Başkanı Bülent Tunç, kırmızı et sektöründe yaşanan belirsizlik ve yaşanan sıkıntıları yazılı olarak Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Hayvancılık Genel Müdürlüğü’ne gönderdi. Birlik Başkanı Bülent Tunç imzasıyla gönderilen yazıda özetle şu görüşlere yer verildi: “Bakanlar Kurulu kararları ile kırmızı et ve kesimlik hayvan gümrük vergilerinin düşürülmesi ve en son Avrupa Birliği menşeili ette sıfırlanmasını müteakip, ülkemize miktarı bilinmeyen ve kimlere dağıtıldığı belli olmayan yoğun kırmızı et ithalatının gerçekleştiği malumunuzdur. Bu kararnameler çıkarıldığında tepki gösteren üreticiye gerektiğinde kullanılacağı, hatta kullanılmayacağı sözleri verilmişken son zamanlarda yoğun bir şekilde yapılan kırmızı et ithalatı üreticilerimizi endişelenmesi ve ümitsizliğe kapılmasına neden olmaktadır.

Ortada bir belirsizlik söz konusudur. Üretici ne yapacağını bilmez bir şekilde yetkili ağızlardan açıklama beklemektedir. Politika, plan veya program nedir? Ne kadar süre et ithalatı yapılacaktır? Kaç ton ithalat yapılması düşünülmektedir? İthal et kimlere neye göre verilmektedir? İthal et verilen kurum ve kişiler istihkaklarının bir bölümünü başkalarına nasıl verebilmektedir? Yurt içi maliyetler ortada iken ithal et getirilip fiyatların hangi seviyeler düşmesi hedeflenmektedir? Bu fiyat, yurt içi maliyetler göz önüne alındığında sabit kalabilecek midir? Kamuoyu ve üretici bunu bilmek istemektedir.”

Hayvan kesimi durdu

Kurban Bayramı’ndan sonra et tüketiminin zaten çok azaldığını ve karkas etin üreticide 27 liradan 23.5- 24 liraya düştüğünü, üretici zarar ederken tüketicinin ucuza et alamadığını belirten Kayseri Kırmızı Et Üreticileri Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ökçe, et ithalatıyla bugüne kadar fi yat düşürülemediğini kaydetti. Ökçe şunları söyledi: “Bu üreticilerin hali ne olacak? Bakan Ahmet Eşref Fakıbaba üreticilere üvey babalığını yaptı. Gelir gelmez 15 günde Türkiye’yi donmuş karkas et ve kesimlik hayvan ile doldurdu. Bu müdürler Tarım Bakanı’na ya tuzak kuruyorlar ya da biz üreticileri kendi çıkarları veya birilerinin çıkarları için satıyorlar. Kurban Bayramı’ndan önce 27 TL’ye kesilen hayvanlarımız şimdi 23.5-24 TL ‘ye düştü. Ödeme ise 2-3 aya çıktı. Zaten imalatçıya ESK donmuş karkas et satıyordu. Şimdi de sağ olsun Bakanımız market reyonların da satış yapılacağını duyurdu. Peki, bu durumda bizim yetişmiş danalarımız ne olacak? Onları da ihraç mı edecekler. Neden sürekli hayvan üreticisi mağdur ediliyor?”