Dericiler kromlu deri ihracatına ‘fon’ istiyor

Merve YİĞİTCAN

İSTANBUL - Ayakkabı ve saraciyeciler, kromlu deri ihracatının engellenmesi için ayaklandı. İşlenmeye hazır deri ağırlıklı rakip ülkelere satılırken, içerde deri bulamayan Türk firmaları ise düşük kalitede kromlu deriyi ithal etmek zorunda kalıyor. Söz konusu bu ürünün ihracatı 40 milyon dolarken, 38 milyon dolarlık ithalat yapılıyor. Üreticiler, “Bu ürün ihraç edilmese yerli üretici kullansa, dışarıya işleyip satarak 400 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirebiliriz” diyorlar. Türk kromlu derisinin en büyük müşterisi, Hindistan, İspanya, Portekiz ve Çin. Ekonomi Bakanlığı’na söz konusu sıkıntıyı taşıyan deri üreticisi dernekler, çözüm için fon kurulmasını, kromlu deri ihracatında her bir kilogram için 0,80 ila 1 dolar arasında değişen oranlarda bir meblağın fona aktarılmasını öneriyor. Kromlu deri üreticileri ise yurtiçi fiyatlarının uluslararası fiyatlardan daha düşük olması ve ihracatta peşin ödeme alırken, iç piyasada 18 aya varan vadelerden dolayı yurtdışına çalışma taraftarı.

Ham deride de fon var

İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMİB) Başkanı Mustafa Şenocak, sektörde yaşanan bu sıkıntının detaylarını DÜNYA’ya anlattı. Şenocak’ın verdiği bilgiye göre, işlemden geçen ham deriden cilt ve yarma denilen iki ürün elde ediliyor. Bu ürünlerden en değerli olanı cilt Türkiye’de yeteri kadar olmadığı için iç pazarda kullanılırken, yarma denilen diğer kısmı ise ihraç ediliyordu. Ancak son yıllarda ihraç edilen yarmaya cilt de karıştırılmaya başlanınca, İDMİB konuyu Ekonomi Bakanlığı’na taşıdı ve bakanlık 2 yıl önce İDMİB’e gözetim hakkı verdi. Bunun üzerine ihraç edilen her yarı mamulü inceleyen İDMİB gözetmenleri cildin payının yavaş yavaş artmaya başladığını tespit etti. Yaşanan artışı kayda alan İDMİB, verileri Ekonomi Bakanlığı ile paylaştı. Konuyla ilgili bakanlığın önlem almasını bekliyor. Mustafa Şenocak, şu an 40 milyon dolar seviyesinde olan kromlu deri ihracatının çok büyük bir rakam olmadığını ancak artış trendinde olduğu için önlem alınması gerektiğini savundu.

Türkiye’nin ham deride mutlak ithalatçı olduğunu söyleyen Şenocak, “Yurtiçindeki bütün deriyi kullansak, yine de yüzde 60- 70 oranlarında ithalata ihtiyaç duyuyoruz” dedi. Şenocak ayrıca, bu sorunun sığır derisiyle başladığını ancak şimdi küçükbaşa da sıçradığı, sırf bu işin ticaretini yapmak için son 3-4 ayda yeni tabakhaneler kurulduğu bilgisini verdi. Türkiye’nin mutlak ithalatçı konumundayken, elindeki kaliteli derinin yurtdışına yarı mamul olarak çıkmasının büyük sıkıntı olduğunu iddia eden Şenocak, “Oysa kromlu deriyi ülke dışına bu halde çıkarmak yerine katma değer katarak göndermeliyiz. Ayakkabı, çanta, ceket yaparak satmalıyız. Bu derinin üretimi çok zahmetli. Bunun bir bedeli var, üretim atığını ortadan kaldırmak için firmalar ve ülke olarak bedeller ödüyorken, kıymetli deriyi satıp tabiri caizse çöpünü burada bırakmaya hakkımız yok. Eğer bunu yabancı olacaksa o da bunun için bir bedel ödemeli” dedi.

Ham derinin ihracatında halihazırda bir fon olduğunu hatırlatan Şenocak, kromlu deri üretiminin de benzer özelliklere sahip olduğunu, doğal olarak bu üründe de fona ihtiyaç duyulduğuna dikkat çekti. Bu şekilde bu ürünü ithal eden ülkelerinde bedelini ödemiş olacağını savunan Şenocak, önerilerinin kilogram başına 0,80 dolar olduğunu kaydetti. Şu an ham deride fon bedeli kilogram başına 0,50 dolar.

‘Bizden alıp bize satıyorlar’

Ham deri ve kromlu deride engellemelerin dünyanın birçok ülkesinde olduğunu söyleyen Şenocak, Türk derisinin coğrafi özellikleri bakımından daha kaliteli olduğunu belirterek, “Kromlu deriyi ithal ediyoruz. İtalya’da, İspanya’da, Hindistan’da bitmiş ürün gönderdiğimiz firmalar bizi arayıp diyorlar ki, ‘Ürünlerde Türk derisi kullanın. Eğer bulamıyorsanız biz size Türk derisi satarız.’ Yani adamlar bir yıl önce almışlar, ellerinde tutmuşlar, bize satmaya çalışıyorlar. Bizim yarı mamulümüzü bize satmaları çok acı bir durum” ifadelerini kullandı.

İHRACATÇI PİYASA KOŞULLARINDAN DERTLİ

Deriden bitmiş ürün elde eden üreticilerin şikayetlerine maruz kalan kromlu deri üreticileri de piyasanın düşük fiyat vadeli yapısından dolayı ihracata yöneldiklerini söylüyorlar. Yerli üreticinin uluslararası piyasada daha düşük teklifler verdiğini iddia eden firmalar, yurtdışından ödemeleri peşin olarak aldıklarını, iç piyasada ise vadelerin 18 aya kadar uzamasının kendilerini de sıkıntıya soktuğunu belirtiyorlar.

“GİDİP BREZİLYA’DAN, AFRİKA’DAN TÜRK MALI DERİ ALIYORUZ”

Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) de kromlu derinin ihracatı için fon kurulması noktasında Ankara’da temaslarda bulunuyor. Ayakkabıcılar ise İDMİB’den farklı olarak fona kilogram başına 1 dolar aktarılmasını istiyor. Konuyla ilgili konuşan TASD Başkanı Süleyman Gürsoy, Türkiye’nin coğrafi konumu nedeniyle üretilen derinin kalitesinin yüksek olduğunu, bu deriden elde edilen kromlu derinin de Türkiye’nin ihracattaki rakipleri olan Hindistan, İspanya gibi ülkelere satılmasından dolayı sıkıntılı olduklarını ifade etti. Kromlu derinin şu anki ihracatının yaklaşık 40 milyon dolar civarında olduğunu kaydeden Gürsoy, “Eğer işleyip satsak 400 milyon dolarlık ihracat yapabiliriz” dedi.

Türkiye’deki kaliteli deriyi rakip ülkelere kaptırdıklarını söyleyen Gürsoy, bu nedenle Güney Afrika ve Brezilya’dan gelen daha düşük kalitede deriyi kullanmak zorunda kaldıklarını ifade etti. Ekonomi Bakanlığı yetkililerine fon kurulmasıyla ilgili talepte bulunduklarını ifade eden Gürsoy, ihraç edilen her bir kilogramlık kromlu deri için fona 1 dolar aktarılmasını istediklerini sözlerine ekledi