Dalgalara hazırlıklı olun

Sabancı Holding CEO’su Zafer Kurtul’a göre 2014, piyasalarda inişli çıkışlı bir yıl olacak. “2014’ün, enflasyon ve büyüme açısından 2013 gibi bir yıl olmasını bekliyorum” diyen Kurtul, Türkiye’nin 2014 büyüme oranını da bu paralelde, yüzde 3.5’lerde öngörüyor. “Kurlarda ve faizlerde önemli ölçülerde dalgalanmalar olacaktır. Faiz seviyelerinde artış görebiliriz. Bu dönemde Türkiye için önemli konu, kredi derecemizin yatırım yapılabilir seviyede korumamız” diyen Kurtul, bunun çok kritik olduğunun altını çiziyor. 2013’te İtalya devlet tahvili faizi oranlarında Türk özel sektör tahvil ihraçları yapıldığını vurgulayan Kurtul, yeni yabancı yatırımlar için ise politik ve ekonomik istikrarın teyit edilmesinin beklendiğini söylüyor. 

Emtia fiyatlarında düşüş beklentisi var

“Fed’in açıklamaları yabancı yatırımcının beklemeye geçmesine yol açtı” vurgusu yapan Kurtul, faizlerdeki belirsizliğin etkili olduğunu söylüyor. Doların güçlenme senaryosu, emtia fiyatlarının düşmesini beraberinde getirebilir. Kurtul 2014’te yöneticilerin dikkat etmesi gereken konuları şöyle sıralıyor: “2014, değişimi ve dalgalanmayı yöneteceğimiz bir yıl olacak. Emtia fiyatlarının 2014’te aşağı yönlü bir trend izleyeceğini tahmin ediyorum. Risk yönetimi 2014’te yöneticilerin dikkat etmesi gereken konulardan biri olacak. Likiditenin daraldığı ortamlarda yatırımların finansmanı eskisi gibi olmayacak. Önümüzdeki dönem yenilikçi olan, belirli bir büyüklüğe ulaşarak verimliliği yakalayan, personel kalitesini artıran, çalışanı motive edebilen şirketler ön plana çıkacak.” 
2013 yılını değerlendiren Zafer Kurtul, tamamlamak üzere olduğumuz yılı iki parçaya ayırarak ele alınması gerektiğini vurguluyor. İlk yarı ve ikinci yarı... “İlk yarı çok olumlu bir ortamdı. Büyüme yüzde 3.7 ile çok iyi bir oranda gerçekleşti. Faizler yüzde 5’e indi. İki kredi derecelendirme kuruluşu Türkiye’nin notunu yatırım yapılabilir seviyeye çıkardı. Beklediğimiz bir gelişmeydi bu. Bu olumlu tablo hisse senedi fiyatlarına da tabii ki yansıdı.”

Demokrasi ve istikrarın önemi

Ancak 2013’ün ikinci yarısında resim olduğu gibi değişti. Kurtul, bu değişimin baş aktörü olarak Fed’i işaret ediyor. “Özellikle Fed’in parasal genişlemeyi azaltmaya başlayacağı ile ilgili açıklamaları piyasaları etkiledi” diyen Kurtul, ayrıca ülkemizde yaşanan toplumsal ve politik olayların da daha farklı bir 6 ay görülmesinde etkili olduğunu belirtiyor: 

“Demokrasi, serbest piyasa ekonomisi ve politik istikrarın sağlıklı ekonomik gelişme için ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gördük. Kurlarda, faiz oranlarında yükselme oldu. Bu yükselmeler büyümede bir miktar yavaşlamaya neden olacağını tahmin ediyoruz. Enflasyon oranının da bir süre daha yüksek seyredeceğini tahmin ediyoruz..” 

Peki 2014 yılında nasıl gelişmeler izliyor olacağız? Kurtul’a göre 2014’te de gündemi FED ve ülkemizdeki seçimler belirleyecek. “Fed’in parasal genişlemeyi azaltması önümüzdeki yıl mutlaka başlayacak. Fed’in parasal genişleme politikasından en fazla yararlanan ülkelerden biri Türkiye oldu. Daralmaya gitmesinden de yapısal durumu itibariyle en fazla negatif etkilenecek ülkelerden biri Türkiye olarak görünüyor.” 

İkinci yarıda hızlı bir toparlanma olur 

Zafer Kurtul, resmi bu şekilde ortaya koyduktan sonra önemli bir öngörüsünü paylaşıyor: “Fed çok acele etmeyecek gibi görünüyor. Kademeli bir azaltma olacak. Politika faizini de uzun süre düşük tutacak. Amerikan faizlerinde, dolar faizlerinde bir miktar artış bekliyoruz. Bugün yüzde 2.8 olan Amerikan 10 yıllık tahvilin faizi önümüzdeki yıl sonuna kadar yıllık yüzde 3.5-4’lere çıkabilir ama bu geçmiş ortalamalara baktığımızda hala çok düşük seviyeler. 2015 yılında da yüzde 5 oranlarını görebiliriz. Tabiatıyla ülkemizdeki kurumların da dışarıdan daha yüksek oranlarla borçlanma durumu ortaya çıkabilir. Fed’in politika faizinin uzun süre düşük kalacak olması nedeniyle bu gelişmeler ülkemiz için beklendiği kadar olumsuz olmayabilir.”

Bu noktada Zafer Kurtul, Avrupa’nın yapısal sorunlarına işaret ediyor: “Artan işsizlik, problemli güney Avrupa ülkelerinde reformların yapılamaması gibi nedenlerle iyiye gidiş göremiyoruz. Avrupa Merkez Bankası gevşek para politikası izlemeye devam edecek. Japonya’da genişleyici para politikası devam edecek. Bunların gelişmekte olan ekonomilere olumlu katkısı olacak. Çin reformları sayesinde iç pazar odaklı büyüyecek.” Bunlara İran’daki gelişmelerle düşüş eğilimine giren petrol fiyatları da etkilenince Zafer Kurtul’un gelecek yıl için Türkiye’nin çok da negatif etkilenmeyeceğini neden düşündüğü ortaya çıkıyor. Kurtul, “Belki Fed‘in daraltma açıklamasıyla ilk aşamada piyasalar fazla kötümser bir tepki verebilir, örneğin; kurlarda ve faiz oranlarında yükseliş, hisse senedi fiyatlarında düşüş olacaktır. Yabancı yatırımcılar bu seviyeleri yatırım fırsatı olarak göreceklerdir.  Önümüzdeki yıl ikinci yarı Türkiye’nin hızla toparlanacağına inanıyorum. Türkiye’nin bu noktada en kritik konusu siyasi ve ekonomik istikrarını koruması ve reformların devam etmesi” diyor. Peki seçim süreci? Kurtul, “Bu sürecin sağlıklı geçilip tekrar daha istikrarlı bir döneme girmemizi bekliyoruz” diyor. 

Sabancı’nın ilk dokuz ayı çok pozitif geçti

Sabancı Holding’in 2013 yılının ilk 9 ayını çok olumlu sonuçlarla kapattığını hatırlatan Zafer Kurtul, gelirlerin yüzde 15 arttığını belirtiyor. İlk dokuz ayda gelir artışının yanı sıra yüzde 31’lik karlılık artışının altını çiziyor. Sabancı Grubu 2012 yılında da ciddi bir kârlılık artışı yakalamıştı. 2013 sonuçları, sürdürülebilir karlılık artışı stratejisinin sonuç verdiğini gösteriyor. Kurtul, topluluğun kârlılığının arka planını, şirket bazında şöyle anlatıyor:
“Akbank, konsolide net kârını 2013 ilk 9 ayında yüzde 27 artırarak  2.4 milyar TL’ye ulaştı. Aynı dönemde kredi büyümesi yüzde 23 olarak gerçekleşti. 2014 de sektörün kredi büyümesinin yüzde 15’in üzerinde olacağını tahmin ediyoruz. KOBİ kredilerinde bu oranın üzerinde tüketici kredilerinde ise bu oranın altında büyüme tahmin ediyoruz. Akbank ise bu oranın üzerinde bir kredi büyümesi hedefliyor.

Sigorta şirketlerimiz Aksigorta ve Avivasa çok başarılı gelişim kaydettiler. Perakendede Teknosa çok iyi bir yıl geçiriyor. Şirket eylül sonu itibariyle cirosunu yüzde 35 artırdı. İnternet kanalları Kliksa ve Teknosa.com toplam cironun yüzde 7’sine ulaştı. Çimentoda işler iyi gidiyor. Hem Akçansa, hem Çimsa’da yurtiçi talepte çok iyi bir artış var. Bu artışın 2014’te de süreceğini öngörüyoruz. Kârlılıklar gayet iyi. Çimento fabrikalarımız, çöp, eski lastik gibi atıkların enerjiye dönüştürülerek kullanılması ile maliyetlerini önemli ölçüde düşürüyor. Akçansa’da 2014 yılında alternatif yakıt kullanımını yüzde 11.5’e, Çimsa’da ise yüzde 30’a çıkarmayı hedefliyoruz.”

Enerjinin payı yüzde 20’yi aşıyor

Zafer Kurtul, şirketlerin performansını anlatırken enerjiyi farklı bir yerde tutuyor. Holding’in son yıllarda yatırımlarının önemli bir kısmını yönlendirdiği bu sektör, görünen o ki yapı içindeki payını hızla artıracak. Bugün Akbank’ın Sabancı Holding’in net aktif değeri içindeki payı yüzde 50’lerde. Kurtul, Enerjisa’nın payının 2017 sonuna kadar yüzde 20’yi aşacağını öngörüyor. Yıl sonunda 2 bin 400 megavatlık üretime ulaşılacak. Bu portföyün yüzde 44’ü yenilenebilir enerji. 2014’te ise yeni kapasitelerle 3 bin megavata ulaşılacak. 2017’de lisansı alınmış 5 bin megavat üretim hayata geçirilmiş olacak. Bu yıl alınan iki dağıtım bölgesi ile dağıtımda pazar paylarının yüzde 25’e yaklaştığı bilgisini veren Kurtul, Başkent, İstanbul Anadolu Yakası (AYEDAŞ) ve Toroslar’ın devralınması için 4.2 milyar dolar yatırım yapıldığını kaydedederek, “Yeni dağıtım bölgelerinin Enerjisa’ya entegrasyonu, yatırımların zamanında tamamlanması önümüzdeki önemli projeler” diyor. Enerjisa’da halka arz 2016’nın ikinci yarısında planlanıyor. 

Carrefoursa Süpermarket ile 3 yılda satışı katlayacak

“Carrefoursa yönetimini, hisse oranımızı %50.8’ e çıkararak devraldık. Öncelikli hedefimiz hissedarlarımıza değer yaratmak, karlılık ve büyümeyi yakalamak. Bu değişimi hayata geçirmek için Carrefoursa’da güçlü bir ekibimiz var. Arkadaşlarımız bir dönüşüm planı üzerinde çalıştı ve bunu hayata geçirecekler. Hedefimiz üç yılda satışları iki katına çıkarmak. Büyüme için doğru format olduğuna inandığımız süpermarketlerle hızla yaygınlaşmayı amaçlıyoruz. Gelecek sene süpermarketler açmayı programa aldık.”

Avivasa halka arzı 2014’te gerçekleşecek

Türkiye’nin en önemli sorunlarından birinin tasarruf oranlarının düşüklüğü olduğunu vurgulayan Zafer Kurtul, “Bireysel emeklilikte yüzde 25 devlet katkısının herkese sağlanması çok önemli bir reform oldu. Kıdem tazminatının da bireysel emeklilik sisteminde devreye sokulması gerçekleşirse bunun bireysel emekliliğe çok olumlu katkısı olur. Kıdem tazminatlarının bir fonda biriktirilmesi ve emeklilikte ödemenin bu fonlardan yapılması doğru bir yapı. Bunun tasarruf oranlarına önemli katkısı olacak” yorumu yapıyor. Kurtul, bireysel emeklilik şirketi Avivasa’nın 2014’te halka arzı için çalışmaların sürdüğünü açıklıyor. 

Brisa yatırımında Türkiye teşvik sayesinde öne çıktı

Brisa’da 300 milyon dolarlık ikinci fabrika yatırım kararı açıklandı. Bu yatırım Brisa’nın kapasitesini yüzde 30 artıracak. Kurtul, “Ticari segmentte, kış lastiğine yönelik yeni regulasyon, başarılı performansımıza katkıda bulundu. Dolayısıyla Japon ortağımızla ikinci fabrika yatırıma karar verdik. Son teşvikler bu yatırım kararının verilmesinde çok etkili oldu. Yabancı ortağımız yatırım kararlarında dünyanın her yerindeki rekabet gücünü inceleyip ona göre karar veriyor. Brisa yatırımında Türkiye’deki teşvik öne çıktı” bilgisini verdi. 

3. köprünün çimentosunu veriyoruz, yeni satın alma olabilir

Sabancı Holding bünyesindeki Akçansa, 3’üncü köprü projesinin çimento ve hazır betonunu veriyor. Bu projenin çimentosunun çok özel bir çimento olduğunu, Akçansa için çok prestijli bir iş olduğunu vurgulayan Zafer Kurtul, 1.2 milyon metreküp hazır betonun bu proje için üretildiğini söyledi. “Yüksek teknolojili bir çimento” diyen Kurtul, çimento talebi ve paralelinde fiyat artışının söz konusu olduğunu, 2014 yılında çimento sektöründe yeni şirket satın almalarına hazırlandıklarını belirtiyor. 

Kartta dengeli büyümek önemli yeni dönemde potansiyel ticari kredide 

Kredi kartı ile ilgili düzenlemeleri sorduğumuz Kurtul şu yanıtı veriyor: “Buradaki endişe cari açığı kontrol altına almak. Ülkemizin istikrarı için bunun yönetimini yaparken büyümeyi de belirli bir seviyede tutmaya çalışmalıyız. Büyüme ile istihdam yaratıyoruz. Kredi kartlı harcamaların ekonomiyi kayıt altına alması gibi çok önemli bir faydası da var. Kredilerdeki büyümenin dengeli olması önemli. 2014’te kredi büyümesinin daha çok başta KOBİ olmak üzere gerçekleşeceği, tüketici kredilerinin ise daha düşük oranlarda büyüyeceğini tahmin ediyoruz.” 

Sabancı Holding’in 2014 beklentileri...

- Bu yıl TÜFE’nin yüzde 8 seviyesinde olmasını bekliyoruz. 

- 2014 enflasyon tahminimiz ise yüzde 7.5. 

- Yılı yüzde 3.5 büyüme ile kapatacağımızı öngörüyoruz. 
2014 büyüme tahminimiz yine yüzde 3.5 seviyesinde. 

- Faiz oranlarında bir artış olabilir. Kurda hep yukarı yönlü bir baskı olacaktır. Merkez Bankası son dönemde daha rekabetçi bir para politikası izlemeye başladı. Dolayısıyla kuru da bu seviyelerde tutmak istiyor diye görüyoruz. Ancak kurdaki baskı Fed’deki gelişmeler paralelinde şekillenecek.

- Sabancı Holding’de 2014’te 1.8 milyar doların üzerinde yatırım öngörüyoruz. Buna satın almalar dahil değil. Satın almalarla bu rakamın üzerine çıkılabilir. Gelecek seneki yatırımların 1.3 milyar doları enerjiye ayrıldı. 

- İhracatta 2014 beklentimiz olumlu. Sabancı Holding olarak 1.2 milyar doların üzerinde bir ihracata imza atıyor olacağız. Türkiye’nin Avrupa’da rekabet gücü ve ihracat payı arttı. Reformlarla Çin’in de bir ithalat pazarı haline gelmesinin Türkiye için bir fırsat yaratacağını düşünüyorum.