CEO’ların ekonomiye güveni geriledi

DİDEM ERYAR ÜNLÜ 

PwC’nin 83 ülkede 1.400’ün üzerinde CEO ile görüşerek hazırladığı ve “Değişen dünyada başarının yeni tanımı” teması ile yayınlanan 19. Yıllık Küresel CEO Araştırması’na göre, 2016 yılında küresel ekonominin iyileşeceğine dair büyüme beklentileri, geçen yıla göre 10 puan düşerek yüzde 27’ye geriledi. 

Küresel ekonominin kötüye gideceğini söyleyen CEO’ların oranı yüzde 23. Bu oran 2015 yılında yüzde 17 seviyesindeydi. Beklentilerin azalmasında Çin’in ekonomide yaptığı yeniden düzenlemeler, ham petrol fiyatlarındaki düşüş ve jeopolitik güvenlik endişeleri öne çıkıyor. Raporun değerlendirmesini PWC Küresel Pazarlardan Sorumlu Başkan Yardımcısı Robert Swaak ve PWC Türkiye Başkanı Haluk Yalçın’dan dinledik. 

“Yavaşlayan ekonomik büyüme, artan jeopolitik riskler ve döviz kurlarında yaşanan dalgalanma, iş ortamını çok daha zorlaştırdı. CEO’lar öncelikle bu konularda ciddi şekilde endişe duyuyorlar” yorumunu yapan PWC Küresel Pazarlardan Sorumlu Başkan Yardımcısı Robert Swaak, iş yapış biçimlerinde önemli değişikliklerin gündeme geldiğine vurgu yaparken, her endüstrinin öncelikli olarak müşterilerinin beklentilerine odaklanmaya özen gösterdiğine dikkat çekiyor. Swaak’a göre bankalar ve sigorta şirketlerinin risk tanımları ve yönetimleri değişiyor; şirketler operasyonlarının sosyal ve çevresel etkilerini minimuma indirmeye öncelik veriyorlar. 

PWC Türkiye Başkanı Haluk Yalçın ise, Türkiye için rekabet koşullarının kızışacağını; İran’ın da önemli bir rakip haline geleceğini ifade ediyor . Yalçın, “Enerji denklemi dünya dengelerini farklı yönlerden test ediyor. Küresel ekonomideki karmaşık görünüme ve güvenlik konularının dikkatimizi fazlasıyla dağıttığı ortama rağmen yılın en temel trendlerinden biri olarak teknolojideki sıçrama ve onunla birlikte gelen dijital dönüşüm kendini gösteriyor. Türkiye açısından boşa geçirecek bir saniyemiz yok. Jeopolitik riskler ve dünya ekonomisindeki yavaşlığa rağmen büyüme, markalaşma ve endüstriyel yatırım hedefl erine yönelik çok sıkı çalışmalı büyük adımlar atmalıyız” yorumlarını yapıyor. 

19. Yıllık Küresel CEO Araştırması’nda öne çıkan sonuçlar şöyle: 

Ortadoğu iyimser, ABD karamsar 

2016 yılında küresel ekonominin iyileşeceğine dair en iyimser olan bölgeler yüzde 34 ile Ortadoğu ve yüzde 33 ile Batı Avrupa olurken, Kuzey Amerika’daki CEO’lar arasında iyimser düşünenlerin oranı yüzde 16’da kalıyor. Çin’deki CEO’ların yüzde 33’ü ise küresel ekonomik büyümenin 2016 yılında yavaşlayacağını düşünüyor. 

Teknoloji, inovasyon yetenek ön plana çıkıyor 

CEO’ların yüzde 90’ı belirsiz zamanlarda iş stratejisi geliştirirken en çok tüketici taleplerine önem verdiklerini söylüyor. Şirketlerinin hedefl erini daha geniş bir toplumsal etki yaratacak şekilde değiştirdiklerini belirten CEO’ların oranı yüzde 69. CEO’lar bu kapsamda “yükselen beklentileri anlamak ve karşılamak”, “bu beklentileri karşılayacak ve hayata geçirecek teknoloji, inovasyon ve yeteneğe odaklanmak” ile “başarının tanımını yeniden belirleyerek risk ve fırsatları daha iyi ölçümleyebilmek” üzere çalıştıklarını belirtiyorlar. 

Tehditler arttı 

CEO’ların yüzde 66’sı, 2016 yılında işletmelerini bekleyen tehditlerin üç yıl öncesine göre daha fazla olduğunu düşünüyor. CEO’ların yüzde 79’u “aşırı regülasyonları” büyüme beklentilerinin önündeki en büyük tehdit olarak görürken, geçtiğimiz yıl CEO’ların endişeleri arasında dördüncü sırada yer alan jeopolitik belirsizlik, bu yıl ikinci sırada yer alıyor. CEO’ların yüzde 74’ü bu endişeyi işaret ediyor. Döviz kurundaki dalgalanma ve kilit yeteneklerin bulunabilirliği konuları da bu yıl CEO’ları en çok endişelendiren sorunlar arasında yer alıyor. Ülke çıkarlarına ve ticari çıkarlara tehditleri temsil eden siber güvenlik konusu CEO’ların yüzde 61’inin endişeleri arasında yer alıyor. Endişe seviyesi en yüksek olan CEO’lar ülke olarak ABD, Avustralya ve İngiltere; sektör olarak ise bankacılık, teknoloji ve sigortacılık. 

Yatırımcıların gözdesi ABD 

Yatırım beklentileri açısından ABD, Çin, Almanya ve İngiltere, CEO’ların önümüzdeki 12 ay büyüme için en önemli gördüğü ülkeler arasında. Meksika ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) de, Endonezya ve Avustralya’nın yerini alarak bu yıl ilk 10’a girdi. Küresel yatırım pazarları arasında Hindistan, Brezilya, Japonya ve Rusya da yer alıyor. 

Teknolojik gelişmeler olumlu etkileyecek 

CEO’ların yüzde 90’ı artan müşteri ve paydaş beklentilerini değerlendirmek ve bu beklentileri karşılamak için teknoloji kullanımı şekillerini değiştirdiklerini belirtiyor. CEO’ların yüzde 77’si teknolojik gelişmelerin, işletmelerin iletişim, raporlama, yatırım ve planlamaya yönelik beklentilerini önümüzdeki beş yıl içinde değiştirmiş olacağına inanıyor. Yeni teknolojiler konusunda CEO’lar en yüksek faydayı veri ve analiz araçları ile CRM sistemlerinden beklerken, Ar-Ge ve yenilik ise yüzde 53 oranla ikinci sırada geliyor. 

Türk CEO’ların en büyük endişesi jeopolitik belirsizlikler 

Araştırmaya Türkiye’den katılan CEO’larda ise genel trendden hafif bir farklılık izleniyor. Türkiye’de CEO’ların en büyük endişesi yüzde 93 oranla jeopolitik belirsizlikler. İkinci sırada yüzde 90 oranla döviz kurundaki kırılganlık; üçüncü sırada ise yüzde 77 oranla sosyal istikrarsızlık konuları geliyor. Türkiye’deki CEO’ların yatırım yapmayı planladığı ülkeler arasında ise yüzde 27 oranla ilk sırada ABD geliyor.

Büyüme ve gelir artışına güven azaldı

Araştırmada önümüzdeki yıl şirketlerinin büyüyeceğinden oldukça emin olduğunu söyleyen CEO’ların oranı 2015’e göre dört puan düşüşle yüzde 35’e gerilemiş durumda. Bu karamsarlığa rağmen, Hindistan’daki CEO’ların yüzde 64’ü, İspanya’daki CEO’ların yüzde 54’ü, Romanya’daki CEO’ların ise yüzde 50’si daha iyimser olarak öne çıkıyor. Gelirlerin artışı konusunda güven, geçtiğimiz yıla göre dünyadaki büyük ekonomilerin neredeyse tümünde azaldı. Örneğin Çin’de CEO’ların gelir artış beklentisi yüzde 36’dan yüzde 24’e, ABD’de yüzde 46’dan yüzde 33’e, İngiltere’de yüzde 39’dan yüzde 33’e ve Almanya’da yüzde 35’ten yüzde 28’e düştü. Türkiye’de ise şirket büyümesi konusunda “çok emin” olduğunu söyleyen CEO’ların oranı yüzde 40.