Çağlayan, teşvik paketinin ayrıntılarını açıkladı

İSTANBUL - Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, "Yeni Teşvikler, Yeni Fırsatlar" konulu basın toplantısıyla, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından dün açıklanan Yeni Teşvik Sistemi'nin ayrıntılarını paylaştı.

Çağlayan, yeni teşvik sisteminin, çeşitli sektörlerden 800'e yakın talep dikkate alınarak hazırlandığını söyledi.

Mevcut teşvik sisteminin bölgesel ve sektörel ayrıma dayandığını, genel, bölgesel ve büyük ölçekli yatırımların teşviki uygulamalarından oluştuğunu hatırlatan Çağlayan, Türkiye'nin yeni hedeflerine ulaşmak için 3 temel ihtiyaç bulunduğunu kaydetti.

Çağlayan, bu ihtiyaçları, "Yatırım-Üretim-İstihdam-İhracat politikaları arasında bütünlüğün sağlanması, ithalata bağımlı olduğumuz ara mallarının ve hammaddelerinin Türkiye'de üretiminin sağlanması, ihracatta, emek-yoğun teknolojiden bilgi-yoğun teknolojiye doğru geçişin sağlanması" şeklinde sıraladı.

Türkiye'de üretimi hiç olmayan veya çok az olan mallar ile Türkiye'de üretilen ancak talebi tam olarak karşılayamayan malların ithalatının, toplam ithalatın yaklaşık yüzde 84'ünü, yani mal ithalatının yaklaşık 202 milyar dolarını oluşturduğunu anımsatan Çağlayan, 2011 yılı sonu itibariyle Türk sanayinin ithalata bağımlılık oranının yüzde 43 olduğuna işaret etti.
Türk sanayisinin 6 sektördeki temel ithalat bağımlılık oranlarına değinen Çağlayan, bir taraftan bu oranları düşürecek bir taraftan da Türkiye'nin orta ve yüksek teknolojili ürün ihracatını artıracak bir üretim sistemine geçilmesi gerekliliğinin altını çizdi.

Sistem 4 ana bileşenden oluşuyor

Yeni teşvik sistemini, Ekonomi Bakanlığının kurulması, kamu ve özel sektördeki paydaşların görüş ve taleplerinin alınması ve bu taleplerin değerlendirilmesi şeklinde 3 aşamada hazırladıklarını vurgulayan Çağlayan, bu çalışmalar doğrultusunda oluşturulan yeni teşvik sisteminin 4 ana bileşenden oluştuğuna dikkati çekti.

Bu aşamaları, "Genel, bölgesel, büyük ölçekli yatırımların teşviki ve stratejik yatırımların teşviki" şeklinde sıralayan Çağlayan, "Bu uygulamalar kapsamında yatırımcılara; KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi, asgari ücret üzerinden hesaplanan sigorta primi işçi ve işveren hissesi desteği, faiz desteği, yatırım yeri tahsisi, gelir vergisi stopajı desteği ve KDV İadesi destekleri verilecek. Söz konusu desteklerin tamamından veya bir bölümünden yatırımın büyüklüğüne, bölgesine ve konusuna göre değişen oran ve sürelerde yararlanma imkanı getirildi" diye konuştu.

Sigorta Primi İşçi Hissesi ile Gelir Vergisi Stopajı Desteği sadece 6. bölgede

Yeni getirilen, asgari ücret üzerinden hesaplanan Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği ve Gelir Vergisi Stopajı Desteği'nin sadece 6. bölgedeki bölgesel, büyük ve stratejik yatırımlar için geçerli olacağına dikkati çeken Çağlayan, şunları kaydetti:
"Genel teşvik uygulamaları kapsamında, ülke genelinde teşvik edilmeyecek yatırım konuları ile diğer teşvik uygulamaları dışında kalan ve asgari sabit yatırım tutarı ve kapasiteleri üzerindeki bütün yatırımlar, KDV İstisnası ve Gümrük Vergisi Muafiyeti destekleri ile desteklenmeye devam edilecek.
Bu yatırımların 6. bölgede yapılması halinde ayrıca, yatırımcıya yeni sistem ile getirilen asgari ücret üzerinden hesaplanan Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği ve Gelir Vergisi Stopajı Desteği sağlanacaktır.

Bölgesel teşvik uygulamalarının temel amacı, bölgeler arası gelişmişlik farklılıklarının azaltılması, yatırım havzalarının oluşturulması, sektörel işbirliklerinin ve kümelenmenin teşvik edilmesidir.
Bu çerçevede, yeni bir bölgesel harita oluşturduk, desteklerin sürelerinde ve oranlarında değişiklik yaptık, bölgesel sistem kapsamında desteklenecek sektörleri gözden geçirdik. 6. Bölgede yapılacak yatırımlar için yeni ve cazip destekler sağladık. Öncelik verdiğimiz bazı yatırım konularına daha yoğun destekler sağladık."

Amaç, emek yoğun sektörleri 6. bölgeye çekmek

Bölgesel Teşvik Uygulaması kapsamında yatırımcıların, KDV İstisnası, Gümrük Vergisi Muafiyeti, Vergi İndirimi, Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği, Faiz Desteği (1. ve 2. Bölgeler hariç) ve Yatırım Yeri Tahsisi desteklerinden yararlanacaklarını anlatan Çağlayan, "Yatırımın 6. bölgede yapılması halinde ise, bu desteklere ilave olarak yatırımcımıza çalışanların asgari ücretleri üzerinden hesaplanan Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği ve Gelir Vergisi Stopajı Desteği de sağlanacak" şeklinde konuştu.
Bakan Çağlayan, bu sistemle amaçlarının emek yoğun sektörlerin bu bölgedeki yatırımlarını artırmak olduğunu, Bölgesel Teşvik kapsamında getirilen en önemli yeniliğin ise, yeni bir bölgesel haritanın oluşturulması olduğunu da sözlerine ekledi.

Bölgesel ayrım

Bu çalışma ile illerin 6 bölgeye ayrıldığını anımsatan Çağlayan, "Yeni bölgesel ayrım, mevcut sistemdeki il gruplarını ve onların sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeylerini dikkate almak yerine, bizzat illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeylerini esas almak suretiyle oluşturuldu. İllerin bölgesel dağılımdaki yerlerinin, Kalkınma Bakanlığı tarafından yapılacak periyodik çalışmalar sonucunda elde edilecek veriler çerçevesinde yeniden değerlendirilmesi de mümkün" diye konuştu.

Bakan Çağlayan, yeni bölgesel ayrıma ilişkin şu bilgileri verdi:
"İl bazlı yeni bölgesel ayrımda 1. bölge, sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyi itibariyle ilk sıralarda olan Ankara, Antalya, Bursa, Eskişehir, İstanbul, İzmir, Kocaeli ve Muğla illerinden oluşuyor. 6. bölge ise, ekonomik ve sosyal olarak görece az gelişmiş 15 ilimizi kapsıyor. Bu bölgede Ağrı, Ardahan, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Hakkari, Iğdır, Kars, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak ve Van illeri yer alıyor.

Bölgesel Teşvik Uygulamaları kapsamında ayrıca, mevcut destek unsurlarının etkinliğini artıran ve uygulama kolaylığı sağlayan değişiklikler de yaptık. Bu kapsamda yeni sistemde; vergi indiriminin, sigorta primi işveren hissesi desteğinin ve faiz desteğinin sürelerinde ve oranlarında yatırımcılar lehine önemli değişiklikler yaptık."

"Babayiğitlerin er meydanına çıkacağı gün bugün"

Bölgesel Teşvik Uygulamaları kapsamında yatırıma katkı oranının yüzde 15 ila yüzde 50 arasında; Büyük Ölçekli Yatırımların Teşviki Uygulamaları kapsamında ise yüzde 25 ila yüzde 60 arasında kademelendirildiğini anlatan Çağlayan, şunları kaydetti:
"Yatırımların organize sanayi bölgelerinde yapılması halinde yatırımcılar, yatırımın bulunduğu bölgenin bir alt bölgesinde uygulanan oranlardan yararlanacaklar. 6. bölgede ise yatırıma katkı oranı, 5 puan artırımlı olarak (Bölgesel Teşvik Uygulamaları için yüzde 55, Büyük Ölçekli Yatırımların Teşviki için ise yüzde 65) uygulanacak.

Amacımız yatırımlara bir an önce başlanılması. 31 Aralık 2013 tarihine kadar başlayacak olan yatırımlara uygulanacak yatırıma katkı oranlarını, bu nedenle sonraki dönemlere kıyasla daha yüksek olarak belirledik. Şimdi sıra yatırımcılarda. Babayiğitlerin er meydanına çıkacağı gün bugün."
Yeni sistemde vergi indirimi desteğinin yatırım döneminde ve yatırımcıların diğer faaliyetlerinden elde edilen kazançlarına da uygulanacağına dikkati çeken Çağlayan, bu uygulamanın, 1. bölge dışındaki tüm bölgelerde geçerli olacağını dile getirdi.

Çağlayan, şöyle konuştu:
"'Yeni sistemde vergi indirimi, sadece işletme döneminde ve sadece teşvik belgesi kapsamındaki yatırımdan elde edilen kazanca uygulanmayacak. Ödenmesi gereken vergi hesaplanırken, yatırımcının yatırım dönemindeki tüm faaliyetlerinden elde ettiği kazanç dikkate alınacak.
Söz konusu oranı, bölgelere göre kademelendirdik. Bu çerçevede yatırımcılar, yatırım döneminde yatırıma katkı tutarının 2. bölgede yüzde 10'unu, 3. bölgede yüzde 20'sini, 4. bölgede yüzde 30'unu, 5. bölgede yüzde 50'sini ve 6. bölgede ise yüzde 80'ini, diğer faaliyetlerinden elde edilen kazançlarına da uygulayabilecekler.

Bu uygulama, büyük ölçekli yatırımların teşviki kapsamında da aynı esaslar çerçevesinde geçerli olacak. Buna göre vergi indirimi, toplam yatırıma katkı tutarına mahsuben, firmaların yatırım döneminde tüm faaliyetlerinden elde ettiği kazançlarına, bölgelere göre az önce saydığım oranlarda kademelendirilerek uygulanacak."

Bölgelere göre vergi indirimi oranları

Bakan Çağlayan, bölgelere göre uygulanacak vergi indirimi oranlarını bir örnekle şöyle açıkladı:
"Varsayalım ki; 3. bölgede 5 milyon lira büyüklüğünde bir yatırım gerçekleştiriyoruz. Yatırım tutarının yüzde 25'i olan 1,250 milyon lirayı, ödeyeceğimiz kurumlar veya gelir vergisinden indirebiliyoruz.
Yeni sisteme göre hak etmiş olduğumuz 1,250 Milyon liranın yüzde 20'sini yani 250 bin lirasını yatırım döneminde tüm kazançlarımızdan, kalan yüzde 80'ini yani 1 Milyon lirasını ise işletme döneminde belge konusu yatırımdan doğan kazançlarımızdan indirebileceğiz."

Bir diğer destek unsuru olan Sigorta Primi İşveren Hissesi desteğinin bölgelere göre kademeli olarak 2 ila 12 yıl arasında değişen sürelerde uygulanacağını ifade eden Çağlayan, "Yeni sistemde, bu desteğin süresi tüm bölgelerde artıyor. 6. Bölgede yapılacak yatırımlarda yatırımcılarımızın ödemeleri gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden tutarı 10 yıl süreyle, yatırımların organize sanayi bölgelerinde yapılması halinde ise 12 yıl süreyle devlet tarafından karşılanacak" şeklinde konuştu.

Çağlayan, 6. bölgede uygulanacak ve asgari ücret üzerinden hesaplanan Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği ve Gelir Vergisi Stopajı Desteği ile yatırımcıların üzerindeki işgücü maliyetini minimum düzeye düşürdüklerini belirten Çağlayan, "Bu desteklerle 6. bölgemizi işgücü maliyetleri bakımından ülkemizin en avantajlı havzasına dönüştürmeyi ve bölgedeki istihdam arttırmayı planlıyoruz" dedi.

6. bölge, faiz desteği ile en avantajlı bölgemiz olacak

Yatırımcıların 6. Bölgede yatırım yapmamaları için artık hiçbir bahanelerinin kalmadığını vurgulayan Çağlayan, şunları kaydetti:
"Doğu ve Güneydoğu illerimizde devletin, hükümetlerin, kurumların, sivil toplumun, sanayicinin, yatırımcının on yılların ihmali var. Bir taraftan biz bunu değiştirmeye çalışırken, terör örgütünün de sorunların çözülmemesi için çalıştığını biliyorsunuz. Yeni teşvik sistemi şimdiye kadarki en kapsamlı adımları atarak az gelişmiş bu illerimize özel sektör yatırımlarını çekmek için yenilikler getiriyor.
Özellikle bölge insanlarının, gelip kendi memleketlerine yatırım yapmalarını bekliyoruz. Ayın 21'inden sonra İnşallah burada yaptığımıza benzer bir tanıtım toplantısını da yakında 6. bölgedeki bir ilimizde yapacağız.

Yeni sistem kapsamında, faiz desteği tutarları da artırılıyor. Bu destek, 3., 4., 5., 6. bölgelerde yatırım yapacak yatırımcılarımızın kullandıkları TL cinsi kredilerin yıllık faiz oranının 3 ila 7 puanı, döviz cinsi kredilerin ise 1 veya 2 puanı, 500 bin lira ila 900 bin lira arasında değişen tutarlara kadar bakanlığımız bütçesinden karşılanacak.
Görüldüğü üzere 6. bölge, faiz desteği ile sağlanacak finansman katkısı açısından da en avantajlı bölgemiz olacak."

"İşgücü maliyetlerini azaltıyoruz"

Çağlayan, şunları kaydetti:
"İşgücü maliyetlerini azaltıyoruz, finansman imkanlarını artırıyoruz ve sektörlerin kapsamını genişletiyoruz. 6. bölgeye pozitif ayrımcılık yapıyoruz. Birinci yaklaşım kapsamında, ülke genelinde teşvik edilmeyecek yatırım konuları ile enerji ve kamu yatırımları hariç olmak üzere diğer yatırımların, Bölgesel Teşvik Uygulamaları kapsamında sağlanan desteklerden yararlanması sağlanacak. Buna göre, bu bölgelerde yatırımcılarımızı, hangi alanda yatırım yaparlarsa yapsınlar, en yüksek yardım yoğunluğu ile destekleyeceğiz.

İkinci yaklaşımımız, 6. bölgenin işsizlik ve göç sorununu çözüme kavuşturmak üzere, bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar kapsamında sağlanan istihdam yüklerinin en aza indirilmesidir. Bu çerçevede, belirttiğim üzere bu bölgede sigorta primi işveren hissesi desteğini, sistem kapsamındaki en uzun süreler olan 10 yıl, organize sanayi bölgelerinde ise 12 yıl olarak uygulayacağız. Bu desteğe ek olarak yeni sistem ile bu bölgeye özgü yeni destek unsurları olan asgari ücret üzerinden hesaplanan Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği ve Gelir Vergisi Stopajı Desteğini getiriyoruz."

Sigorta primi işçi işveren hissesi destekleri

Zafer Çağlayan, bu destek çerçevesinde yatırımcılara istihdam edecekleri işçilerin asgari ücretleri üzerinden ödenmesi gereken Sigorta Primi İşçi Hissesini ve gelir vergisi stopajını, 10 yıl süreyle terkin etme imkanına kavuşacaklarını belirterek, "Böylece, yatırımla sağlanan istihdam kapsamında ödenmesi gereken Sigorta Primi İşçi Hissesi ve gelir vergisi, işletme bünyesinde kalacak ve yatırımcının işgücü maliyeti azaltılacak" dedi.

Asgari ücretle ilgili yasal kesintileri incelediğinde 6. Bölgede yatırım yapan yatırımcıların, Sigorta Primi İşçi ve İşveren Hissesi Desteleri ile Gelir Vergisi Stopajı desteğinin birlikte uygulanması sonucunda elde edecekleri maddi karşılığın, brüt ücretin yaklaşık yüzde 38'ine karşılık geldiğini ifade eden Çağlayan, "Bu çerçevede 6. bölge, işgücü maliyeti açısından ülkemizin en avantajlı bölgesi haline geliyor. Bu uygulamalarımızla bölgenin, tarımsal sanayi,tekstil ve konfeksiyon gibi emek yoğun sektörler ile yeni yatırım yeri arayışında olan yatırımcılar için yatırım üssü haline gelmesini hedefliyoruz" diye konuştu.

"100 liralık yatırım 56 liraya mal olacak"

Çağlayan, 6. bölge destekleriyle ilgili olarak vurgulanması gereken bir başka husus, destek unsurlarının yüksek yoğunluklu uygulanması neticesinde, yatırımcılara finansman açısından önemli avantajlar sağlanması olduğunu söyledi.
Bölge yatırımcılarının, yatırımlarında kullanacakları krediler için 900 bin liraya kadar faiz desteğinden yararlanabilecekleri gibi, yatırım döneminde yatırıma katkı tutarının yüzde 80'ine kadar olan kısmını, diğer faaliyetlerden elde edilen kazançlarına da uygulama imkanına sahip olacaklarını dile getiren Çağlayan, 1. bölgede faaliyet gösteren bir firmanın, 6. bölgenin OSB'sinde 2 milyon lira tutarında bir yatırım yapması durumunda yatırıma katkı tutarının, toplam sabit yatırım tutarının yüzde 55'i olan 1,1 milyon lira olacağını, bu tutarın yüzde 80'i olan 880 bin lirayı yatırım döneminde diğer faaliyetlerinden elde ettiği kazançlara uygulanacak vergiden indirebileceğini kaydetti.
Çağlayan, kalan 220 bin liralık kısmın ise 6. Bölgede gerçekleştirilen yatırımdan elde edilen kazanca uygulanacak kurumlar ya da gelir vergisinden düşürülebileceğini ifade ederek, yatırımcı, yatırım döneminde yapılan harcamanın yüzde 44'ünü, vergi olarak ödemek yerine yapacağı yatırımda kullanma imkanı elde edeceğini söyledi.
Zafer Çağlayan, "Bu, 100 liralık yatırımın 56 liraya mal edilmesi anlamına geliyor. Bu sadece vergi indirimi boyutu olup, diğer desteklerle bu tutar daha da artacak" dedi.

Lokomotif sektörlerin desteklenmesi

Yeni sistemin getirdiği bir diğer yeniliğin de lokomotif sektörlerin desteklenmesi olduğunu dile getiren Çağlayan, bu kapsamda, madencilik, demiryolu ve denizyolu ile yük veya yolcu taşımacılığına yönelik yatırımlar, otomotiv, uzay veya savunma sanayine yönelik test merkezleri, rüzgar tüneli ve benzeri nitelikteki yatırımlar, kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgelerinde yapılacak turizm yatırımları, özel sektör tarafından gerçekleştirilecek ilkokul, ortaokul ve lise yatırımları, yatırım tutarı 20 milyon lira üzerinde olan biyoteknolojik ve onkolojik ilaçlar ile kan ürünlerinin üretimine yönelik ilaç yatırımları, savunma sanayi yatırımlarının, Türkiye'nin hangi ilinde yapılırsa yapılsın, 5. bölge desteklerinden yararlanacaklarını, yatırımın 6. bölgede yapılması halinde doğal olarak bu bölgenin desteklerine tabi olacaklarını kaydetti.

Türkiye'de 27 adet Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi bulunduğunu, bu bölgelere verecekleri turizm destekleriyle Türkiye'nin turizm gelirlerini artırmayı amaçladıklarını ifade eden Çağlayan, "Ülkemizdeki turizm algısını deniz turizminin dışına çıkaracak, Anzer Yaylası'nı, Kızılcahamam'ı, Van Gölü'nü, Şanlıurfa kent merkezini, Harputu birer cazibe merkezine dönüştürecek yatırımları destekleyeceğiz. Döviz kazandırıcı hizmetler bakımından çok yakında sağlık-eğitim-dizi film ve sinema ile yazılıma yönelik yeni bir destek paketini de açıklayacağız. 2011'de 40 milyar dolara ulaşan hizmet ihracatı, Türkiye ekonomisinin yeni bir yüzü olacak" dedi.

Madencilik faaliyetleri 5. bölge destekleri ile desteklenecek

Çağlayan, yeni teşvik sisteminde, enerji maliyetlerinin doğrudan karşılanmasına yönelik bir destek unsuruna yer vermediklerini, onun yerine linyit kömürü istihracı ve diğer madencilik faaliyetlerini, 5. bölge destekleri ile destekleyeceklerini belirtti.
 

Bölgesel Teşvik Uygulamalarının yatırım havzalarının ve kümelenmenin desteklenmesi hedefi çerçevesinde ayrıca, yatırımların organize sanayi bölgelerinde yoğunlaşmasına, yatırımcılar arasında stratejik işbirliklerinin tesis edilmesine ve yatırımcıların Ar-Ge faaliyetleri sonucunda bulunan veya geliştirilen ürünün ticarileştirilmesine yönelik girişimlerini destekleyeceklerini ifade eden Çağlayan, bu çerçevede yeni teşvik sisteminin, organize sanayi bölgelerinde yapılacak yatırımlara, aynı sektörde faaliyet gösteren en az 5 yatırımcının gerçekleştireceği ve ortak faaliyet gösterilen alanda dikey veya yatay entegrasyonu sağlayacak yatırımlara ve TÜBİTAK tarafından desteklenen Ar-Ge projeleri neticesinde geliştirilen ürünün üretimine yönelik yatırımlara, vergi indirimi ve sigorta primi işveren hissesi desteklerinden, bulundukları bölgenin bir alt bölgesinde uygulanan oran ve sürelerde yararlanma imkanı sağlayacaklarını bildirdi.
Çağlayan, yeni sistem çerçevesinde çelik endüstrisi tanımına göre demir cevheri ve linyit kömürü yatırımlarını bölgesel teşvik sistemi kapsamında destekleyeceklerini söyledi.

Deprem yatırımlarına destek

Yeni teşvik sistem kapsamında, 4-23 Ekim 2011 tarihlerinde Van'da meydana gelen deprem nedeniyle yatırımını tamamlayamayan yatırımcılara da bir imkan sağlayacaklarını belirten Çağlayan, "Bu çerçevede, bu ilde yatırım yapmak üzere teşvik belgesi almış yatırımcılarımızın mağduriyetlerini gidermek için, teşvik belgelerinin sürelerinin, yatırım süresi kadar uzatılmasını sağlayacağız" dedi.
Çağlayan, gemi inşa yatırımları kapsamında istihdam edilen işçiler için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmını Bakanlık olarak karşılayacaklarını bildirdi.

(AA)