Bursalı tekstilciler gözünü İran pazarına dikti

ÖMER FARUK ÇİFTÇİ

TAHRAN - Bursalı bebe ve çocuk giyimi üreticileri ile tekstilciler ambargoların sınırlı da olsa kaldırılmasıyla yabancı şirketlerin radarına giren İran’da pazar arıyor. Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) öncülüğünde bebe ve çocuk konfeksiyonu ile tekstil sektörü temsilcisi yaklaşık 130 iş insanı, Ekonomi Bakanlığı’nın Ur- Ge Projeleri kapsamında özel uçakla geldikleri başkent Tahran’da 2 gün boyunca ikili iş görüşmeleri gerçekleştirdi.

Tahran programında Bursalı işadamlarının ilk durağı Türk Ticaret Merkezi oldu. Temmuz ayında faaliyete başlayan Türk Ticaret Merkezi'nin Genel Müdürü Mehmet Ali Erkan, İran'da yakın dönemde yayımlanan tebliğ ile hazır giyim ve konfeksiyonda ithal edilen ürünlerin değer olarak yüzde 20’nin İran'da üretilmesi şartı getirildiği bilgisini verdi. Erkan, dini lider tarafından alınan tebliğin uygulamaya başladığını ve İran'da üretim yapması imkansız olan Amerikan markalarının alışveriş merkezlerindeki mağazalarına brandalar çekildiğini ve tabelalarının söküldüğünü belirti. Tebliğin Türk üreticiler için tehditten çok fırsat barındırdığını dile getiren Erkan, “İranlılar Türkiye'yi ve Türkleri çok seviyor. Zayıf oldukları bu sektörde birlikte yol almak niyetindeler. İran’da ithalatın büyük çoğunluğu kaçak yollarla Çin'den geliyor. Çin’i ve Çin mallarını sevmiyorlar. Çin’e karşı büyük bir tepki olduğu için onu engelleyerek Türk ürünleri ile burayı değiştirmenin derdindeler. Türk ürünleri ve Türklere burada çok iyi bir yaklaşım var. Kötü mal Çin'den, iyi mal Türkiye'den alınır diye söyleniyor. Halk nezdinde de çok sevilen bir ülkeyiz. Nüfusun yüzde 35’i Azeri kökenli, yüzde 10-15’de Türkmen’ler eklenince yüzde 55 oranında Türkçe konuşan bir nüfus var. Bu fırsatları değerlendirmek lazım. Eğer İran her şey normale döner, uluslararası sistemle tam entegre olursa ve biz hala bekliyor olursak ondan sonra bu ülke ile bir şeyler yapmamız zor olacak" diye konuştu.

Şu ana kadar İran'da üretim yapmak için 18 firmanın başvuruda bulunduğunu ve bunun 11’nin Türk firması olduğunu aktaran Erkan, İran'da üretim yapmak isteyenlere gümrük muafiyeti getirildiğini, ayrıca serbest bölgede üretim yapanların iç piyasaya ve diğer ülkelere gümrüksüz satış yapabilmelerini olanak sağlandığını kaydetti.

İkili görüşmelerde ürün sergileme krizi

Bursalı tekstil ve bebek çocuk giyim üreticilerinin izinler alınarak gerçekleştirmek istedikleri ikili görüşmelere, İranlı yerel üreticilerin şikayeti ile getirilen yasak damga vurdu. Başbakan Yardımcısı Hakan Çavuşoğlu'nun devreye girerek krizi aşılması sanayicilerin yüzünü güldürdü. Yaklaşık 130 üretici bir otelin 2 katında hazırlanan bölümlerinde açtıkları stantlarda İranlı alıcılarla buluştu. Görüşmelere yoğun ilgi vardı. Ülke genelinden 640 firmadan yaklaşık 1.500 alıcı Bursalı işadamları ile görüşmelerde bulundu.

Bursa'nın İran’a ihracatı

150 milyon dolar seviyesinde BTSO Başkan Yardımcısı İsmail Kuş yaptığı değerlendirmede görüşmelerin son derece olumlu geçtiğini söyledi. İran'ın 80 milyonluk nüfusu ile büyük bir pazar olduğunu vurgulayan Kuş, Türk tekstilcileri olarak bu büyük pazardan daha fazla pay almak istediklerini söyledi. Görüşmeler öncesi yaşanan yasak krizine de değinen Kuş, "Böyle bir uygulamayı anlamak mümkün değil. Çok önceden alınan izinlerimizle buraya geldik. Ama İranlı yerel üreticilerin itirazı ile ürün sergilememiz engellenmek istendi" diye konuştu. Türkiye'nin İran'a 2016 yılında 9 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdiğini belirten Kuş, Bursa'nın ihracatının da 150 milyon dolar seviyesinde olduğunu bildirdi.

“Sektörümüz deneyim kazandı”

Bebe Çocuk Konfeksiyonu Sanayici ve İşadamları Derneği (BEKSİAD) Başkanı Halil Atalay, bebe ve çocuk konfeksiyonu sektöründe lider bir şehir olan Bursa’nın İran pazarında var olabileceğine inandığını kaydederek, şöyle konuştu: “Firmalarımız İran’da önemli bir deneyim kazandı ve iş bağlantıları kurdu. İkili iş görüşmelerinin iki ülke arasındaki ticarete daha büyük katkılar sağlayacağına inanıyorum.”

"Çin’den mal almak istemiyoruz”

İranlı tüccarlar, ucuz Çin mallarının kalitesinden memnun olmadıklarını belirtirken, Türk tekstil ürünlerine ise övgüler dizdi. İran’da toptancılık yapan firma temsilcisi Abbas Karimpour, satılan ürünlerin büyük bir çoğunluğunun Türk ürünleri olduğunu söyledi. Artık Çin’den mal getirmek istemediklerini belirten Karimpour, ilk tercihlerinin Türk ürünleri olduğunu vurguladı. İranlı firma temsilcisi Kudret Askeryan, 6 yıldır Türk firmalarından ürün aldığını ve hiçbir şikayet almadığını söyledi. Çin, İtalya ve Brezilya gibi ülkelerin de İran pazarında var olmak istediğini, fakat Türkiye’nin kalitesi ile en çok tercih edilen ülkeler arasında olduğunu kaydeden Askeryan, Türkiye ile İran arasında ticaretin daha da gelişeceğine inandığını ifade etti.

660 Bursalı firma ticaret yapıyor

BTSO Başkan Yardımcısı İsmail Kuş, İran ile ticaret yapan Bursalı firma sayısının ise 660’ın üzerinde olduğunu vurguladı. İş dünyası temsilcilerini alternatif pazarlardaki kabiliyetini artırmayı hedeflediklerini belirten İsmail Kuş, İran pazarının Bursalı tekstilciler için avantajlarla dolu olduğunu dile getirdi. Türkiye ile İran’ın benzer özellikler taşıdığını söyleyen İsmail Kuş, “Türk iş adamlarının İran’da iş yapma şansı daha yüksek. İran’da geçmiş dönemlerde ciddi bir ambargo vardı. Şu an İran’da önemli gelişmeler yaşanıyor. İran ile Türkiye arasındaki devletler düzeyinde yapılan ziyaretler ve atılan ekonomik işbirliği adımları, yeni iş bağlantıları kurmamıza büyük katkı sağlayabilir. İran’da nüfusun yarısına yakınının Türkçe konuşuyor olması da büyük avantaj. Sektörlerimizin İran pazarında kalıcı bir oyuncu olması için adımlarımızı sürdüreceğiz” şeklinde konuştu.

Türk ürünlerine kadın ilgisi

Organizasyona katılan firma temsilcilerinden Sümeyye Aslani ise, “Türk ürünlerine İranlı kadınlar özel ilgi gösteriyor, yeni modellerini ve tasarımlarını yakından takip ediyorlar. İran’da eskiden sadece Türk pantolonları tercih edilirdi. Şimdi ise bebe ve çocuk konfeksiyonu başta olmak üzere tekstil alanındaki birçok ürün tercih ediliyor” dedi.