Bursa, ‘sanayinin tuzu bor’ ile kanser ilacı üretmek için atakta

Zehra ORUÇ

BURSA - Bursa, dünyada cam, seramik, yapı kimyasalları, elektronik ve savunma sanayii  sektörlerinde, Türkiye’de ise ağırlıklı cam sanayiinde kullanılan bor madeninden ilaç yapmaya hazırlanıyor. Son zamanlarda yapılan yoğun Ar-Ge çalışmaları neticesinde; bor, işlenilerek tekstilden kozmetiğe, kimyadan ilaç sanayiiye kadar pek çok alanda kullanılabilecek hale getiriliyor. Bursa  Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) 22. Komite ve Kimya, Maden ve Malzeme Konseyi; Uludağ Üniversitesi ve bor madeninin yoğunlukta çıkarıldığı Mustafakemalpaşa OSB işbirliğiyle Bursa özelinde çalışmalar yürütecek bir bor araştırma komisyonu kuracak. Komisyon, boru katma değerli hale getirmenin yollarını ararken, öte yandan da Bursa’da ağırlıkta olan sektörlerin boru hangi alanlarda kullanabileceği raporlanacak. Komisyon ilk olarak, Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü’nün de (BOREN) üstünde çalıştığı kanser ilacı üretiminde ‘boru’ kullanma alanına katmaya yoğunlaşacak. Türkiye, 2,5 milyar dolarlık dünya bor pazarının yüzde 40’ına hakim. Dünya bor rezervlerinin ise yüzde 72,5’i Türkiye sınırları içinde yer alıyor.

BTSO Yönetim Kurulu Üyesi ve BTSO 22. Komite Başkanı İlker Duran, dünyada hiçbir bor madeni sahibi ülkenin, Türkiye gibi büyük maliyet avantajı sağlayan açık madencilikle üretim gerçekleştiremediğini ve bunun ülke için önemli bir avantaj olduğunu vurguladı. Geçtiğimiz günlerde BTSO 22. Komite olarak BOREN Araştırma Enstitüsü’nü ziyaret ederek, çalışmaları hakkında işbirliği teklifinde bulunduklarını aktaran Duran, “BOREN’in bordan kanser ilacı üretilmesi yönünde Türkiye’de birkaç lokasyonda araştırma yaptığını öğrendik.Biz de bu projeye dahil olmak istediğimiz söyledik. Çünkü geçtiğimiz aylarda yaptığımız çalışmalar neticesinde Bursa’da yerli ilaç üretilebilirliğini araştıracak bir komisyon kurma projemiz vardı. Bu iki projeyi birleştirerek ortak bir çalışma yapmayı planladık. Bu işbirliğiyle önce bordan kanser ilacı üretimi, ardından da bordan yerli ilaç üretimini geliştireceğiz” dedi.

Türkiye’de madenin katma değerli hale getirilmesi hususunda büyük eksikliklerin olduğunu ifade eden Duran, “Bursa’nın yerel kabiliyetlerinin ön plana çıkarılmasını amaçlayan bir araştırmamızda borun önemli bir değer olduğunu farkettik. Bu kapsamda Mustafakemalpaşa’daki bor tesislerini gezdik. En büyük eksiğimizin, hemen hemen her sektörde önemli bir kaynak olan bor madenini işleyememek olduğunu farkettik. Bursa’nın değeri olan bu madeni, nasıl değerlendireceğimizi araştırıp, sanayicilerin faydasına sunacağız” diye konuştu.

İlker Duran; BTSO, Uludağ Üniversitesi ve Mustafakemalpaşa OSB işbirliğiyle Bursa özelinde çalışmalar yürütecek bir bor araştırma komisyonu kuracaklarını ifade ederek, “Bursalı sanayicinin boru kullanarak ürünlerini nasıl daha katma değerli hale getirebilecekleri yönünde araştırmalar yaparak, raporlar hazırlanacak. Önümüzdeki aylarda düzenlenecek bir organizasyonla üçlü protokol imzalayacağız” dedi.

Sanayiciye bor eğitimi

BTSO olarak bor madeninin katkıları üzerinde özellikle duracaklarının bilgisini veren Duran, bu kapsamda borun sanayiciye anlatılması amacıyla bir panel düzenleyeceklerini söyledi. Duran, “Boru üreten Eti Maden yetkilileri, boru araştıran BOREN Enstitüsü Başkanı, araştıracak olan Uludağ Üniversitesi ve uygulayacak olan sanayiciyi bu organizasyonda buluşturacağız. Hangi sektörün hangi ürünü için hangi aşamada ne kadar miktarda bor kullanacağını inceleyeceğiz. Firma, hammadde olarak öğütülmüş bor madenini kendi Ar-Ge biriminde veya üretim prosesinde kullanarak, hem ürününü katma değerli hale getirecek hem de rekabet gücünü artıracak. Bor madeni öyle özellikli ki; ürünün kalitesini, dayanıklılığını, etkinliğini artırıyor. Elbette, farklı alanlarda farklı türevleri söz konusu olacak. Bu imkan firmaya herhangi bir yatırım gerektirmeden sunulacak” şeklinde konuştu.

KOSGEB’den destek almanın planları yapılıyor

Türkiye’de birkaç üniversitenin bor madenini araştırdığını; ancak çalışmanın çok cılız kaldığını ileri süren Duran, “Öncelikle farkındalık oluşturmak istiyoruz. Amacımız bor ile sanayiciyi tanıştırmak. Çünkü ön araştırmalarımızda gördük ki; sanayici hangi alanda üretim yapıyorsa yapsın boru mutlaka bir aşamada kullanacak. Bor, kozmetikten sağlık sektörüne, tekstilden makineye her sektöre ilaç olacak bir element. Çok az miktarda kullanılsa bile ürüne ciddi anlamda katma değer oluşturuyor, firmanın rekabet gücünü artırıyor.Mesela alüminyum ile bor karıştırılınca kurşun geçirmez hale geliyor. Öte yandan Uludağ Üniversitesi ve BTSO’nun yanı sıra KOSGEB, Ekonomi Bakanlığı gibi kurumları da destek ve altyapı çalışmaları hususunda harekete geçirmek istiyoruz” diye konuştu.

‘Kozmetikte hijyen artırabilirliğini araştırıyoruz’

İlker Duran, kendisinin kozmetik sektöründe faaliyet gösteren bir sanayici olduğunu hatırlatarak, bor madeninin kozmetik alanında sağladığı faydaları araştırdığını söyledi. Duran, “Üretiğimiz hijyen ürünlerine katkısının olup olmadığını inceliyoruz. Hijyeni artırabilirliği söz konusu ise bana önemli rekabet gücü kazandıracak. Öte yandan sıvı sabunda köpüğü artırıcı, temizlik özelliğini güçlendirici yönlerde de araştırmalarımız sürüyor” dedi.

BOREN bugüne kadar 172 projeyi destekledi

BOREN Araştırma Enstitüsü, bugüne kadar 342 projenin 172’sini destekledi. Bunların 120’si tamamlanmış ve 22 de patent başvurusu yapılmış durumda. Enstitüde gelen projelerin değerlendirilmesinde; herhangi bir teknolojik çözümde yaygın ve etkin bir bor kullanımını içerip içermediği ve bora dayalı rekabet alanı oluşturma kriterlerine dikkat ediliyor.