"Bugün bitmiş konut almak temelden almaktan ucuz"

Akfen Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Akın’ın gayrimenkul sektörü ile ilgili bir tespiti var. Akın, gayrimenkul sektörü için artık ‘maketten’ konut satma devrinin kapanma işaretleri verdiğini söylüyor. Hamdi Akın, konut fiyatlarının her ay yüzde 1 düştüğüne işaret ederek “Konut piyasasında geldiğimiz noktada ‘temel’den girmek, ‘maket’ten almak kaybettirir hale geldi. Şimdi bitmiş konut almak kazandırıyor. Maketten ‘sat-yap’ dönemi bitti, ‘yap-sat’ dönemine geldik. Konut üreticileri için iş, ‘temelden para verme bana, bitince gel, al ucuza’ noktasına geldi” dedi.

Akfen Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Akın’ın tespitleri ve piyasa öngörüleri farklıdır. Bir çok öngörüsü ve tahminin tuttuğunu gördük… Global yatırımcıları, sermaye piyasalarını aktif kullanır. Uluslararası finans çevreleri ile sıcak temasını hiç kaybetmez. Yatırımlarında belli noktalara geldiğinde ‘çıkış’ stratejilerini de harekete geçirir. Bazen klasik bir patron değil, bir portföy yöneticisi gibi analiz yapar. Hal böyle olunca konu ekonomi ile sınırlı kalmaz. İşin içine siyaset de girer, risk ve fırsat da. Bu defa Hamdi Akın ile konuşurken ‘aman dikkat’ dediği konular siyasetten ve yatırımdan geldi. Çok heyecanlı ve dinamik bir yıl olmasını beklediği 2018 için satın alma ve birleşmelerden, halka arzlara, hatta konut alırken bile fiyat dengesizlikleriyle bolca karşılaşacağımızı öngördü.

Büyüme tahmini yüzde 4'ün üstü

Hamdi Akın’a önce 2018’i sorduk. Akın, “Her şeye rağmen çok heyecanlı bir sene... Hem siyasi hem ekonomik anlamda çok farklı bir yıl olmasını bekliyorum. 2018 fiyat hassasiyeti olan bir yıl olacak” dedi. KGF kredilerine atıfta bulunarak “Sürprizlere açık büyümelere hazır olmalıyız” vurgusu yapan Hamdi Akın, “2018 büyümesinin de düşük çıkmayacağı kesin. Aynı geçen yıl olduğu gibi yeni bir paket gelir, +yüzde 2 daha hızlı büyürüz. Yüzde 4’ün altını hiç beklemem” diye konuştu. Her büyümenin yatırımcının yüzünü güldürdüğünü ve daha cesur kararlar almasına neden olduğuna da işaret eden Akın, “Yüksek büyüme ile yatırım için motive oluruz” ifadesini kullandı.

Bu yıl varlık fiyatlarının dengelenmesinde alıcı-satıcı arasındaki makasın kapanmasını beklemeyen ve bu nedenle de Akfen için bir halka arz, ekstra bir yurtdışı borçlanma ya da ortaklığı gündemine almadığını anlatan Akın, “Biz bu tür hamlelerde 2018’e değil 2019’a hazırlanırız” bilgisini verdi.

Satılamayan konut miktarı arttı

Hamdi Akın ile varlık fiyatlarını konuşurken söz, gayrimenkul sektörüne de geldi ve şunları söyledi: “Herkesin elinde bitmiş konut birikti. Dolayısıyla bitmiş konut, temelden girmekten daha ucuz hale geldi. Satılamayan konut miktarı eskiden bir proje bittiğinde yüzde 5-7 aralığında olurdu. Şimdi yüzde 40-50’ler mertebesine yükseldi. Yani müteahhit yüzde 60’ını satıyorsa yüzde 40’ı elinde kalıyor. Karı yüzde 40 değil ki… Belki yüzde 5. Hal böyle olunca, 1000 daire yaptıysa 400 daire elinde kaldıysa o 400 daireyi daha ucuza satmaya başlıyor. ‘100 daireden 100 bin TL gelecekti ama 80 milyon TL gelsin’ demeye başlıyor. İnsanlar da konutu ‘temelden alıp para kazanacağız’ diye düşünüyorlardı. Şimdi maketten 100 bin TL’ye aldığı konutun, 200 bin TL olacağını varsayanlar, proje bittiğinde dairesinin fiyatının ancak 110 bin TL olduğunu görüyor. Temelden girenler istedikleri primi alamayınca yeni talep yaratması beklenen kesim, harekete geçmez. Stok daha da büyür. Batan olmaz ama piyasa dengesini daha aşağıdaki bir fiyat seviyesinde bulur.”

Hayalden değil, gerçekten satış yapmak lazım

Gelinen bu durumun yeni başlayan projeler açısından bakıldığında maket üzerinden satışı etkileyeceğine de değinen Akfen Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Akın “Konuttaki ‘sat-yap’ dönemi, ‘yap-sat’ dönemine dönüşür. Şimdi kimsenin maketten proje almasına gerek kalmayacak. Konutlar önce yapılacak, bittikten sonra satılmaya başlayacak. Artık hayalden değil gerçekten satış yapmak lazım. Alan da ucuza almış olacak. Bundan sonra projelerde bitme sorunları görmeye başlayacağız. Bitemeyen, uzayan her proje güven sorunu ortaya çıkaracak. Bazı projeler şu anda zamanında bitirilemediği için, gayrimenkul firmaları sözleşmelerinde yazan cezaları ödemek zorunda kalıyorlar. Çok önemli projelerde ‘kiranızı bir sene daha ödeyelim’ konuşmaları başladı” değerlendirmesini yaptı.

Şehir hastanelerinde sıhhatli bir süreç işliyor

Şehir hastaneleri yatırımlarını sorduğumuzda ise Hamdi Akın, Akfen Holding’in Eskişehir ve Tekirdağ Şehir Hastaneleri’ni yaptığını hatırlatarak “Sağlık Bakanlığı ile yatırımcılar arasında görüşmeler devam ediyor. Bunlar yaşayan projeler. Adana, Isparta Mersin ve Yozgat’taki şehir hastaneleri açıldı. Buralardaki gelişmeleri, aksaklıkları görüyoruz. Bu projeler hem yatırımcı için hem de Sağlık Bakanlığı için yeni projeler. Dolayısıyla karşılıklı bir öğrenme süreci yaşanıyor. Sık sık ve faydalı toplantılar oluyor. Daha da sıhhatli bir yöne gidiyor. Şu ana kadar açılanların en büyüğü 1.300 yataklı oldu. Bir tane 3.000 yataklı bir proje açıldığında durumu daha net değerlendirebileceğiz. Ama gidişat küçük hastanelerde bir sorun olmayacağını gösteriyor. Büyük ölçekli hastanelerde de sorun olmadan devam edebilirse, bu model diğer ihalelerin arkasının gelebileceğini düşünüyorum” değerlendirmesini yaptı.

Bu büyümeler enerjiye moral verir

Türkiye ekonomisinde büyüme trendinin bu ivmeyle sürmesi halinde enerji piyasasının da canlanacağını düşünen Hamdi Akın, “Bu büyümeler, hem enerji üreticisine hem de elektrik dağıtım şirketlerine yarar. Enerji piyasasına bir moral düzelmesi getirir. Enerji fi yatlarının biraz yükselmesi piyasanın gerçek anlamda ihtiyacıdır” ifadelerini kullandı. Enerji Bakanlığı’nın enerji ve maden konusundaki çalışmalarının son halini görmek gerektiğini ama yapılması planlanan düzenlemelerin de pozitif karşılandığına işaret eden Akın, “Bu çalışmaların her biri piyasaya canlılık getirebilecek düzenlemeler. Sektörün düşen enerjisini yeniden yükseltecek kararlar alınacağına inanıyoruz” dedi.

‘Ayağını yorganına göre uzat’ işareti geldi

Ekonomi yönetiminin döviz riskini kontrol altına almak için aldığı önlemleri konuşurken de Hamdi Akın “Bu reel sektöre ‘ayağını yorganına göre uzat’ işaretidir. Bu konuda bankaların da dikkat etmesi lazım. Döviz geliri olmayanı dövizle borçlandırmamak lazım. Döviz ile borçlanıldığı dönemlerde doların bu kadar yükselebileceği ya da dalgalanabileceği öngörüsü yoktu. Piyasa da bu işe alıştı biraz. Şimdi artık bu riskler ya var ya da yükselecek ki hükümet tedbir almaya çalışıyor. Bir sosyal facia olmamalı. Büyük sıkıntılar ortaya çıkabilir” ifadelerini kullandı.

"Aman dikkat tahriklere kapılmayalım, aman dikkat yatırıma devam edelim!"

Hamdi Akın’ın bu sene ‘aman dikkat’ dediği konu ise Afrin’de başlayan operasyon. Akın, şöyle konuştu: “Bu sene en büyük korkum sınırdaki askeri harekatın karşı taraftan bir tahrikle karşılaşarak savaşa dönme ihtimalidir. Bölge tahrike çok açık hale geldi. Aman dikkat, tahriklere kapılmayalım. Her yönüyle tahrik ve provokasyonun çalıştığı bir döneme giriyoruz. Onun için bu konuda çok dikkatli olmamız lazım. Gidişatımızı ve sürekliliği ve istikrarı bozacak hareket, bu tahriklere kapılmak olur. Ama iş adamları açısından da yatırımlara tam gaz devam etmemiz gerektiğine inanıyorum. Sanki hiç askeri bir harekat yokmuş gibi davranmamız lazım. Aksi takdirde hiçbir şey yapamayız. Gerek ülke içinde, gerek ülke dışında yatırımlarımıza devam ediyor olmamız lazım. Uluslararası piyasalarda edindiğimiz konumu bırakmamız lazım.”

"Sınır ötesi bir yatırım gelebilir"

Hamdi Akın, Akfen Holding’in TAV’dan çıkışının ardından uluslararası piyasalarda yeni bir yatırım yapmayı planlarının arasına almaya hazırlandıklarını da söyledi. Hamdi Akın, “TAV’ın ardından yeni bir yatırıma bakmak gerekir diye düşünüyoruz. Faaliyet gösterdiğimiz bir sektör de olabilir, yeni bir sektör de... Mısır, Ukrayna, Gürcistan ve Kırgızistan gibi ülkeler yakın ilgi alanımızda bulunuyor, ancak bu noktalarda henüz ciddi bir yatırım planımız yok. Bölgesel riski küresel riskin önünde değerlendirmek gerek. Ortadoğu ya da Afrika da yeni bir pazar olabilir bizim için. Bence Çin’in Afrika’daki hem gücünden hem de parasından istifade etmek lazım. Çin ile işbirliği sadece Türkiye’de değil, üçüncü ülkelerde de olabilir. Bizim iş geliştirme gücümüzden, onların finans modellerinden istifade etmek gerek” dedi.

Yüksek büyüme rakamları her zaman yatırımcının yüzünü güldürür. Güçlü büyüme rakamları hedefl erin tutmasını ve yatırımcıların önlerindeki 2-3 yıllık dönemin yatırım kararlarını daha cesur vermesini sağlar.

 5.3 milyar lira düzeyinde olan yatırım projeleri 6 milyar liraya yükselebilir

Akfen Holding, 2.9 milyar TL’si bu yıl olmak üzere, 2019 sonuna kadar 5.3 milyar TL değerinde yatırım projelerini hayata geçirmeye hazırlanıyor. 2018’de tamamlanacak yatırımlar karşılığında en az 1.530 kişilik yeni istihdam sağlanacak. Bu yılın payına düşen yatırımlar arasında en büyüğü yaklaşık 1.7 milyar TL olan Eskişehir Şehir Hastanesi. Hamdi Akın, 5.3 milyar TL’lik yatırım büyüklüğünü artıracaklarının da sinyalini verirken “Türkiye’de projelerde hep varız. Bu yılın ilk yarısında konuşacağımız yeni projelerimiz olacak. 5.3 milyar TL’lik yatırımı 6 milyar TL ve üzerine taşıyacak işleri takip ediyoruz” dedi. 2017'de 1,2 milyar lira yatırım değerine sahip Isparta Şehir Hastanesi'ni açan, Giresun'da 35 milyon dolarlık yatırımla Çalıkobası hidroelektrik santrali (HES) projesinin ilk iki ünitesini devreye alan Akfen Holding, geçen sene 4 güneş enerjisi santralini (GES) üretime geçirirken, 4 rüzgar enerjisi santralinin (RES) de inşaat hazırlığına başladı. Akın, gayrimenkul sektöründe ise Ankara'da İncek Loft projesini tamamladıklarını, Bulvar Loft ve Bodrum Loft konut projelerinin temellerini attıklarını, Kütahya ve Isparta'da öğrenci yurdu inşaatlarına devam ettiklerini söyledi.