Beklentiler ve istekler faiz indiriminden yana

RECEP ERÇİN

Merkez Banka­sı (TCMB) Para Politikası Kuru­lu bugün 14’te kararını du­yuracak. Piyasanın beklen­tisi, enflasyonla mücadele­de yüksek faiz yerine ölçülü faizle yola devam edileceği­ne dair ilk sinyalin verilme­si açısından, indirim yönün­de.

Esasen ilk sinyal kasım ayı başında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan geldi. Cumhurbaşkanı Erdo­ğan, Kırgızistan ve Macaris­tan ziyaretlerinin ardından medya mensuplarına yaptı­ğı açıklamada, “İnşallah fa­izle birlikte enflasyon da dü­şecek. Bundan hiç endişeniz olmasın. Benim ekonomide­ki mantığım bu. Bir ekono­mist olarak aldığım, öğrendi­ğim bilgi bu. Bundan kimse­nin şüphesi olmasın. Son iki ay içerisinde enflasyonda bu inişleri hep beraber görece­ğiz. Benim yaklaşım tarzımı biliyorsunuz. Şu an itibariyle bu iniş emaresi kendini gös­termektedir. Hiç tereddüte mahal bırakmadan inşallah enflasyondaki bu düşüşü gö­receğiz” ifadelerini kullandı.

Reel sektör sinyal olarak görecek

Türk reel sektörü içinde faize yönelik beklentisini en net ifade eden Müstakil Sa­nayici ve İşadamları Derne­ği (MÜSİAD) Genel Başkanı Mahmut Asmalı oldu. Asma­lı, geçen hafta yaptığı açıkla­mada, “Yılın son ayında po­litika faizinde öngörülecek bir indirimin, firmalarımı­zın 2025 yılına ilişkin moti­vasyonunda olumlu bir etki­sinin olacağına inanıyoruz” mesajı verdi.

Başkan Asma­lı’ya asgari ücret kararı son­rası beklentilerinin ne yönde olduğunu sorduğumuzda gö­rüşlerinin değişmediğini ifa­de etti. İş dünyasının da tale­bi olan asgari ücretin “makul” yani beklenen enflasyon çer­çevesinde artırılması sonrası faiz indirimine kesin gözüyle bakılıyor. TCMB’nin faiz ka­rarı öncesi Türk reel sektör temsilcilerine beklentilerini sorduğumuzda ağırlıklı bek­lenti indirim yönünde oldu.

İndirim beklentisini dile ge­tiren sektör temsilcilerinin açıklamaları tahminden zi­yade bir talebi ifade ediyor. DÜNYA’ya konuşan Türk İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) Başkanı Sü­leyman Sönmez, “Ekonomi yönetimi piyasada oluşan at­mosferi çok iyi biliyor. Bizim kadar reel sektörü bildikle­ri için atacakları adımı bunu bilerek atacaklar. 2-3 puan piyasadaki sıkıntıyı, psikolo­jik gerginliği alır ama bir ay sonraya da bırakılabilir de. KOBİ’ler için bir moral indi­rimi olabilir. Ama bu kadar maliyeti de heba etmemek lazım. Dişimizi sıktık, yüz­dük yüzdük kuyruğa geldik noktasında ekonomi yöneti­minin atacağı adımda piya­sayı iyi yokladığını, adımını buna göre atacağını düşünüyorum” dedi.

“Çok uzun süre bu program yapılamaz”

Anadolu Aslanları İşadam­ları Derneği (ASKON) Baş­kanı Orhan Aydın, 150 pu­an indirim beklediğini ifade ederken, Türkiye Giyim Sa­nayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Ramazan Kaya ise indirimin bu ay değil ocakta başlamasını beklediğini söy­ledi. Birleşmiş Markalar Der­neği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, “Sanki inecek gibi ge­liyor. İnerse niyet gösterilir. İnerse piyasada da büyük oy­nama olmaz çünkü alterna­tif araçlarda yüzde 45-46 ge­tiri yok” yorumu yaptı.

Tür­kiye Makina Federasyonu Başkanı Adnan Dalgakıran, “Mesele enflasyonun tek ha­neye inmesi, faizin de tek ha­nelere inmesi. Bu yolda gidi­liyor mu gidilmiyor mu? Gi­dişatı göstermesi açısından genel yol haritasına bakınca bilançolar zararda. Çok uzun süre bu program yapılamaz. Bir hafta antibiyotik verilir, bir yıl veremezsin. Çalışan memnun değil işveren zarar ediyor. İhracatçı bu parayı koyamıyor. İthalle işi olma­yan, peynir satanın enflasyon hoşuna da gider. Zararı glo­bal şirketler görüyor. Kim­le konuşsam ‘Alacak biri ol­sa şirketi satacağım’ diyor” ifadelerini kullandı.

İstanbul Sanayi Odası (İSO) Meclis Üyesi İsmail Gülle de, “İndi­receği kanaatindeyim çünkü son veriler bu yönde. Avru­pa ve ABD de faizlerde indi­rime gitti. Enflasyondaki iyi­leşmeye paralel hareket edilir ve 2-2,5 puanla başlatılması lazım. Kaçırılırsa daha sonra zorlanılır. Eğer önümüzdeki sene hedefler tutturmak isti­yorlarsa şimdiden başlama­ları gerekiyor. Bunun da laf olsun diye bir puan 1,5 puan gibi değil de 2,5 puan gibi ol­masını bekliyorum. Piyasa da zaten bunu satın aldı gibi hem moral açısından hem de hedefler açısından kesinlikle bir indirime ihtiyaç var” yo­rumu yaptı.

Genel kanı 2,5 puan indirim

İstanbul Ticaret Borsa­sı (İTB) Başkanı ve Türki­ye Odalar ve Borsalar Birli­ği (TOBB) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Ali Ko­puz, TCMB’nin sembolik de olsa bir indirim yapacağını düşünüyor. Ege İhracatçı Bir­likleri Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, “Sınırlı oran­da da olsa sembolik bir indi­rim bekliyorum” derken, İSO Meclis Üyesi Ali Sami Aydın, “2,5 puan indirim bekliyo­rum” ifadelerini kullandı.

İs­tanbul Tekstil ve Hammad­deleri İhracatçıları Birliği Başkan Yardımcısı Fatih Bili­ci, “2,5 puan indirir” tahmwi­ni yaptı. İstanbul Hububat Bakliyat ve Yağlı Tohumlar İhracatçıları Birliği Başkanı Kazım Taycı da “İnşallah in­dirim olur” temennisini dile getirdi.

İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Bir­liği Başkanı Güven Karaca ise farklı bir görüş belirterek, “İndirim olmasını istesek de indirmemesi gerektiğini dü­şünüyorum” dedi ve ekledi:

* Sanayici, ihracatçı olarak el­bette yatırım ve üretim orta­mının iyileşmesini istiyoruz. Bu faiz oranlarını aşırı yüksek buluyoruz. Acilen finansma­na ulaşım maliyetlerinin ge­riye çekilmesi gerektiğini dü­şünüyoruz. Bu bağlamda fa­iz indiriminin başlaması ve dengeli şekilde düşmesi tale­bimizdir. Bu noktada bir şeyi dikkate almak gerekir.

* Biz bu faiz yükseltme ve uzun süre yüzde 50’li seviyelerde kalma politikasına neden ulaştık? Yüksek enflasyon sebebiyle. Faiz indirmek için enflasyo­nun düşmüş olması veya dü­şüş eğiliminde olması gerekti­ğini düşünüyorum. Ekonomi yönetimimizin karar vermesi gereken şey bu noktada doğru zaman olup olmadığı. Muhte­melen faiz indirimi bu ay gele­cektir ama doğru zaman bu ay mı emin değilim. Yüksek enf­lasyondan sanayici yeterin­ce negatif etkilendi.

* Ardından çok hızlı yükselen faiz oranla­rından sanayici negatif etki­lendi. Dolayısıyla bu kadar çi­le çekilmişken hızlı hamleler, piyasa baskılarıyla hareket etmemek gerektiğini düşü­nüyorum. Amaç faizi ve enf­lasyonu koordineli bir şekilde düşürmek. Bu hedef doğrultu­sunda ekonomi yönetimimiz bütün parametreleri incele­yerek doğru karar verecektir diye düşünüyorum.

Piyasa anketleri indirim diyor

Kasım ayı sonunda Antalya’daki etkinlikte konuşan İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran, TCMB'nin aralık ayında 2,5 puanlık faiz indirimini hâlâ masada ve ihtimal dahilinde gördüğünü açıkladı. TCMB’nin düzenlediği piyasa katılımcıları anketinin aralık ayı sonuçlarında bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı cari ay sonu beklentisi bir önceki anket döneminde yüzde 50,00 iken, bu anket döneminde yüzde 48,51 oldu.

Piyasa katılımcılarının beklentisine bakılırsa aralıkta 150 baz puanlık bir indirim olası. Foreks Haber anketine katılan 25 ekonomistin 7’si de gösterge faizin 150 baz puan, 7’si 250 baz puan, 4’ü 200 baz puan, 4’ü ise 100 baz puan indirileceğini öngördü. 3 ekonomist ise haftalık repo faizinin yüzde 50 seviyesinde sabit bırakılacağı görüşünde. Bloomberg HT’nin aralık ayı faiz kararına ilişkin anket sonuçlarına göre TCMB’den 150 baz puan faiz indirim bekleniyor.

Yabancılar indirime temkinli yaklaşıyor

Yurtiçi finans piyasalarındaki beklenti indirim yönünde olsa da Goldman Sachs, piyasadaki genel beklentinin aksine aralık toplantısında politika faizinin yüzde 50’de tutulacağını tahmin etti. Banka ekonomistleri Clemens Grafe ve Başak Edizgil imzalı 20 Aralık tarihli raporda, aralık ayında olası bir faiz indiriminin erken bir indirim olabileceğine işaret edildi.

Aralık ayı başında açıklanan kasım enflasyonu sonrası yayınladığı notta, Türkiye’de bu ay faiz oranlarında bir indirime gidilmesinin olası görünmediğini yazan Capital Economics’ten Nicholas Farr da, “Faiz indirimlerinin 2025 yılının ilk çeyreğinde başlayacağı yönündeki tahminimizi koruyoruz” dedi. HSBC Global Research, enflasyon verilerini yorumladığı raporunda, mevcut veriler ışığında TCMB’nin bu yıl faiz oranlarını değiştirmeyeceğini bildirdi.

Aksi yönde beklentide olan yabancı kuruluşlar da var. Kasım enflasyonu sonrası bir not yayınlayan Morgan Stanley, “TCMB’nin son iletişimi ışığında, bugünkü verinin aralık ayında ölçülü bir faiz indirimi ile uyumlu olduğunu düşünüyoruz” açıklaması yaptı. Kurum geçen haftaki notunda ise “TCMB’nin son iletişimini göz önünde bulundurarak, faiz indirimlerinin 200 baz puanlık bir indirimle başlamasını bekliyoruz” dedi. Kurum indirim beklese de, “Daha yüksek reel faizler dövizi desteklemeye devam edecektir” notunu düşmeyi ihmal etmedi.

Deutsche Bank raporunda, TCMB’nin faiz indirimine gitmesinin beklediği, “Reel faiz tamponunun mevcut seviyesi, TCMB’ye gevşeme döngüsünü ölçülü bir hızda başlatması için alan sunmakta” ifadeleri ile belirtildi. Banka daha önce 250 baz olarak ortaya koyduğu tahmini geçen hafta 150 baz puana revize etti.

“Art arda beş ay süren yukarı yönlü enflasyon sürprizlerinin ardından, TCMB’nin bu ay ölçülü bir faiz indirimi yapması muhtemel” diyen JPMorgan da, 2025 ilk çeyrekte TCMB’den üç adet 150 baz puanlık indirim beklediğini duyurdu.