Almanya, Fransa ve İngiltere "Instex"i resmen kurdu

Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, Almanya, Fransa ve İngiltere'nin, İran'a yönelik ABD yaptırımlarını bertaraf etmeyi öngören özel amaçlı ticari mekanizma kurmasını memnuniyetle karşıladığını söyledi.

Mogherini, AB üyesi ve adayı ülkelerin dışişleri bakanlarının katılımıyla Romanya'nın başkenti Bükreş'te düzenlenen Gymnich Toplantısı'nın ardından basına açıklamalarda bulundu. 

ABD'nin İran yaptırımlarını bertaraf etmeyi öngören özel amaçlı ticari mekanizmanın bugün kurulduğuna dikkati çeken Mogherini, "Almanya, Fransa ve İngiltere, Instex adında özel amaçlı bir araç kurdu. Bu benim açımdan güzel bir haber. Bunu kurmaları olumlu bir adım." değerlendirmesinde bulundu.

Instex'in ekonomik aktörlere İran'la meşru biçimde ticaret yapmak için gerekli çerçeveyi sağlayacağına işaret eden Mogherini, "Bu mekanizmanın İran nükleer anlaşmasının uygulanması için gerekli olduğunu düşünüyorum." diye konuştu.

Mogherini, mekanizmanın en kısa sürede faal hale gelmesi için çalışmalara devam edeceklerini belirtti.

Öte yandan, Instex'in Paris merkezli olması, Alman bir bankacı tarafından yönetilmesi, İngiliz bir diplomatın ise kurumun denetim kurulunun başında yer alması dikkat çekiyor.

ABD yönetimi, 2015 nükleer anlaşması kapsamında kaldırılan tüm İran yaptırımlarının yeniden hayata geçirileceğini duyurmuştu. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve Hazine Bakanı Steven Mnuchin, İran yaptırımlarını, 5 Kasım’dan itibaren yeniden uygulamaya koymuştu.

Almanya, Fransa ve İngiltere "Instex"i resmen kurdu

Almanya, Fransa ve İngiltere’nin, İran ile ticaret yapmak amacıyla ortaklaşa "Instex" adlı bir ödeme mekanizması kurduğu bildirildi.

Fransa, İngiltere ve Almanya dışişleri bakanları Romanya'nın başkenti Bükreş'te Inxtex mekanizmasının kurulduğunu yaptıkları ortak açıklamayla duyurdu.

Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yve Le Drian, İngiltere ve Almanya ile "ticari faaliyetlere özel araç desteği" (Instex) adlı mekanizmayı kurduklarını, böylece özellikle sağlık ve gıda sektöründe İran’la ticaret yapmak isteyen Avrupalı şirketlerin bunu meşru şekilde yapabileceğini belirtti. 

Bunun İran için önemli bir jest olduğunu ve nükleer anlaşmaya bağlılıklarını gösterdiğini ifade eden Le Drian, "İran nükleer anlaşmasına riayet ettiği sürece bu ülkeyle ticari ve mali faaliyetlere devam edeceğiz." dedi. 

Le Drian, bölgenin güvenliği için İran’ın anlaşmalarına riayet etmesi gerektiğini vurguladı.

Atılan adımla aynı zamanda Avrupa’nın çıkarlarını koruduklarını belirten Le Drian, kurdukları bu mekanizmanın başka ülkeler tarafından da desteklenmesini istedi. 

Le Drian, bu mekanizmanın tam anlamıyla operasyonel olması için bazı çalışmaların yapılması gerektiğini de kaydetti.

İngiltere Dışişleri Bakanı Jeremy Hunt da İran nükleer anlaşması kapsamında bugün önemli bir adım atıldığını vurgulayarak, devreye alınacak söz konusu mekanizmayla AB ve İran arasında meşru ticarete izin verileceğini bildirdi.

“Bu, 2015’teki tarihi nükleer anlaşmaya, İran da onu tam olarak uyguladığı sürece bağlılığımızın açık, pratik bir kanıtıdır.” ifadesini kullanan Hunt, devreye giren mekanizmayla özellikle İran halkının öncelikli ihtiyaç maddelerindeki ticaretin destekleneceğini kaydetti. 

Hunt, bu maddeleri gıda, tıbbi malzeme ve ilaç ile tüketici malları olarak sıraladı. 

Bölgesel güvenliği önemli bir unsuru olarak İran ile nükleer anlaşmaya bağlılıklarının altını bir kez daha çizen Hunt, “Bununla birlikte bu bağlılık İran’ın düşmanca ve istikrarı bozucu faaliyetlerine karşı koymaktan bizi hiçbir şekilde alıkoymaz.” diye konuştu.

Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas ise Instex’i önemine değinerek, Fransa, İngiltere ve Almanya olarak İran ile yapılan nükleer anlaşmayı korumak için önemli bir adım atıldığını belirtti.

Maas, “Bu mekanizmayla eylem kabiliyetine sahip olduğumuzu gösteriyoruz. Nükleer anlaşmaya inandığımızı gösteriyoruz. Çünkü bunun Avrupa’nın güvenlik çıkarlarını doğrudan etkilediğini düşünüyoruz.” dedi.

İran’ın askeri uranyum zenginleştirmesini istemediklerini ifade eden Maas, “Bizim katkıda bulunduğumuz bölüm, İran ile ekonomik faaliyetleri sürdürmeye olanak sağlamamız ve şimdi bunun için ödeme kanalı oluşturmamızdır.” değerlendirmesini yaptı.

Maas, İran’ın da kendi taahhütlerini yerine getirmesini beklediklerini vurgulayarak, İran’ın nükleer anlaşmasından çıkmamasını buna uygun davranmasını istediklerini kaydetti.

Maas ayrıca, İran ile Suriye ve balistik füzeler konularında görüşmeler yapmayı sürdüreceklerini bildirdi.