AKİB, Kuzey Irak'ta depolama alanı inşa edecek

Belma BAĞRIK

ADANA - Türkiye genelinde su ürünleri ve hayvansal mamuller sektöründe en çok ihracat Kuzey Irak'a yapılıyor. Ancak ihracatçılar depolama alanları olmadığı için özellikle yumurta, balık gibi çabuk bozulan ürünlerin dağıtımında sorunlar yaşıyor. Akdeniz İhracatçı Birlikleri (AKİB) ihracatın artırılabilmesi için Kuzey Irak'ta gümrüklü bir sahada depolama alanı yapılması için bir proje başlattı. 

Akdeniz Su Ürünleri ve Hayvansal Mamüller İhracatçılar Birliği Başkanı Ali Can Yamanyılmaz, Türkiye'de 2013'te sektör ihracatının 2012'ye oranla yüzde 19,66'lık bir artışla yaklaşık 2 milyar dolar olarak gerçekleştiğini söylerken, sektörün 2013 yılı Türkiye'nin toplam ihracatındaki payının yüzde 1,31 olduğunu aktardı. 

AKİB'den ise sektörde 323 milyon dolarlık ihracat yapıldığının bilgisini veren Yamanyılmaz, bir önceki yıla göre yüzde 27'lik bir artış yaşandığını kaydetti. Yamanyılmaz, ülkeler bazında ise hem Türkiye genelinde hem AKİB bünyesinde en çok Irak'a ihracat yapıldığının altını çizerken, bu ülkeyi Almanya, Hollanda ve Suriye'nin takip ettiğini belirtti. 

Yamanyılmaz, ürün bazında ise en çok piliç eti, balık ve yumurta ihracatının yapıldığını dile getirirken, ihracatın çok daha fazla artabileceğini ancak ihracatçıların bazı sıkıntıları olduğunu anlattı. Yamanyılmaz şöyle devam etti: 

"AKİB olarak geçtiğimiz aylarda ‘Irak Agro- Food 2013'- 5. Erbil Uluslararası Tarım ve Gıda Fuarı'na eş zamanlı olarak Erbil'e Genel Nitelikli İnceleme Heyeti düzenledik. İncelemelerde Irak'ta ihracatçılar için depolama ve gümrükleme alanı eksikliği görüldü. Hem bozulabilir ürünler için soğuk hava deposu ve kuru gıdalar için de depolama alanı yapılması için bir projemiz var. Gümrüklü bir sahada komplike bir tesis oluşturabilmek için girişimlerde bulunacağız. Konuyu Ekonomi Bakanlığı yetkilileriyle görüşüyoruz. Olumlu bakıyorlar. Sevkiyatın ilk ayağı Kuzey Irak olduğu için burada yapılmasını planlıyoruz. Bunu gerçekleştirebilirsek piyasadaki rakip ülkelerin bir adım daha önüne geçmiş oluruz. İhracatçılar ürünlerini buraya getirip dağıtımını kendi de yapabilir" 

Bu projeyi Ekonomi Bakanlığı ve TİM işbirliği ile hayata geçirmek istediklerini anlatan Yamanyılmaz, AKİB'e bağlı iller olan Mersin, Adana, Kayseri, Karaman Ticaret ve Sanayi Odaları'nın da katılım sağlayabileceğini vurguladı. Çabuk bozulacak ürünler için soğuk hava deposunun çok önemli olduğunu kaydeden Yamanyılmaz, "Oraya da dünya çapında bir hizmet götürmüş olacağız. Kuzey Irak hükümeti ve sanayi, ticaret odaları da bu projeyi destekliyor ve arsa tahsisi yapmak istiyorlar. Karar çıktığı takdirde 2014 yılında bu projenin yapımına başlanmasını hedefliyoruz. Çok kısa bir sürede de tamamlanabilir. 2014'te Irak'a yüzde 20-25 civarında bir ihracatı artışı bekliyoruz. Eğer bu proje gerçekleşirse ihracat 2 katına çıkar" diye konuştu. 

Yeni sınır kapılarının açılması çok önemli

Irak'ta Türk ürünlerinin üst segment olarak yer bulduğunu söyleyen Yamanyılmaz, diğer ülkelerden gelen ürünlerin genellikle GDO'lu olduğunu dile getirirken bu avantajın daha da geliştirilmesi gerektiğini anlattı. İhracatta Irak dışındaki pazarlarda da sıkıntı yaşadıklarına dikkat çeken Yamanyılmaz, Ortadoğu'daki ülkelere ulaşım sorunu yaşadıklarına vurgu yaptı. 

Kuzey Afrika ülkelerindeki serbest ticaret anlaşmasından kaynaklanan yüksek gümrük bedelleri nedeniyle de bu ülkelerde rekabet etme şanslarının çok az olduğunu ifade eden Yamanyılmaz, sınır kapısında yaşanan kuyruklar nedeniyle de ihracatçıların zorlandığını belirtti. Yamanyılmaz, "Sevkiyatın tek kapıdan yapılması büyük sıkıntı yaratıyor. Habur sınır kapısında ciddi oranda yığılmalar oluyor. Ürünlerin maliyetini yükseltiyor ve fiyatlar yüzde 50'nin üzerinde artıyor. Bu rekabet şansımızı düşürüyor. Süt, yumurta gibi uzun süre dayanmayan ürünlerin bozulmasına neden olabiliyor. Hükümetimizin ve Irak hükümetinin yaptığı anlaşma gereğince 3-4 kapı daha açılınca ihracatımız daha fazla artacak. AKİB olarak Irak'ı ziyaret ederek ve oradaki yetkilileri ve ithalatçı firmaları burada ağırlayarak ilişkilerimizi güçlendiriyoruz. Bu sene bu sorunların bir kısmını aşabilirsek ihracatımız daha da artacak" dedi. 

Türkiye genelinde sektörde 2014 yılında 2,4 milyar dolarlık bir ihracat beklentisi olduğunun altını çizen Yamanyılmaz, AKİB olarak 2014 yılında sektördeki ihracatı 400 milyon dolara çıkarmayı hedeflediklerini belirtti.

Adana, sektörde ilk 5 arasında yer alıyor 

Türkiye su ürünleri ve hayvansal mamulleri sektörünün iller bazında incelendiğinde ise İstanbul'un 353 milyon 638 bin dolarlık ihracat ile ilk sırada yer aldığını söyleyen Akdeniz Su Ürünleri ve Hayvansal Mamüller İhracatçılar Birliği Başkanı Ali Can Yamanyılmaz, İstanbul'u sırasıyla İzmir, Muğla, Balıkesir ve Adana'nın takip ettiğini kaydetti. AKİB'in rakamlarına göre 2013 yılında 137 milyon 161 bin dolar ile Adana'nın ihracatta ilk sırada yer aldığının altını çizen Yamanyılmaz, Adana'yı Kayseri ve Mersin'in takip ettiğini belirtti. Yamanyılmaz sözlerini şöyle sürdürdü: "Adana sektörde çok iyi bir noktada yer alıyor. Adana, Türkiye'deki su ürünleri ihracatının hemen hemen yüzde 8'ini gerçekleştiriyor. Adana'da 6 tane su ürünleri işleme tesisi, 7 tavuk eti kesimhanesi, 6 bağırsak işleme tesisi bulunuyor. Türkiye'de 10 bağırsak işleme tesisinin 6'sı Adana'da. Bunun dışında yumurta ve süt ürünleri alanında da birçok firma faaliyet gösteriyor"