Açlık sınırı 1.893 TL'ye çıktı

Türk-İş'in araştırmasına göre, eylül ayında Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken asgari harcama tutarı bir önceki göre yüzde 4,45, son oniki ay itibariyle yüzde 24,34 arttı.

TÜRK-İŞ (Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu) tarafından yapılan açıklamaya göre, dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 1.893,21 TL, yoksulluk sınırı ise 6.166,81 TL oldu.

Türk-İş çalışmasının ayrıntıları şu şekilde:
"2018 yılının ilk altı aylık döneminin ardından gıda fiyatları son sürat yükselmeye devam ediyor. Etiketler neredeyse her gün değişmeye başladı. Mevsim etkileri nedeniyle yaz mevsiminde genellikle gerileme gösteren sebze-meyve fiyatı bile arttı. Ücretli çalışanlar başta olmak üzere dar ve sabit gelirli kesimlerin geçim şartları dayanılmaz boyutlara ulaştı. Gerçekleşen enflasyon oranında, ücret gelirlerine sonradan yapılan zam tutarı zorunlu harcamaları karşılamada yetersiz kaldı. Açıklanan enflasyon ile çarşı-pazardaki fiyatlar arasında oluşan fark, beraberinde tartışmaları getirdi. Halkın enflasyonu bu ay, son on iki ay itibariyle yüzde 24,34 oranında oldu. Asgari ücret ile değil bir ailenin, bir çalışanın bile harcamaları karşılanamaz duruma geldi.

TÜRK-İŞ, çalışanların geçim şartlarını otuz bir yıldan bu yana aralıksız olarak her ay düzenli olarak yaptığı “açlık ve yoksulluk sınırı” araştırması ile ortaya koymaktadır.

TÜRK-İŞ Araştırmasının 2018 Eylül ayı sonucuna göre:
- Dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 1.893,21 TL,

- Gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 6.166,81 TL,

- Bir çalışanın -sadece kendisinin- yapması gereken yaşama maliyeti ise aylık 2.312,86 TL olarak hesaplandı.

TÜRK-İŞ hesaplamasına göre dört kişilik bir ailenin sağlıklı ve dengeli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı geçtiğimiz aya göre 81 TL, yoksulluk sınırı tutarı ise 231 TL artmıştır. Yılbaşına göre artış tutarı sırasıyla 285 TL ve 929 TL oldu. Son bir yılda mutfağa gelen ek yük 371 TL ve aile bütçesine gelen ek yük 1.207 TL arttı. Bilindiği üzere, yılbaşında 199 TL artan net aylık asgari ücret 1.603 TL olarak belirlenmişti. Asgari ücretin yürürlüğe girdiği Ocak 2018 ayında tek bir işçinin geçimi için yapması gereken aylık harcama 1.989,20 TL’ydi. Fiyat artışları nedeniyle günümüzde bu tutar 324 TL daha fazla oldu. Böylece işveren-hükümet temsilcilerinin oy çoğunluğuyla bekar bir işçi için belirlenen mevcut asgari ücretle aradaki fark 710 TL’ye yükseldi. Oysa bu fark asgari ücretin belirlendiği tarihte 386 TL olarak hesaplanmıştı. Asgari ücretli açısından bir günlük emeğin karşılığı bir kilogram kuşbaşı et bile değildir.

Bugün ele geçen asgari ücret dört kişilik bir ailenin sadece 21 günlük gıda harcamasını karşılayabilmektedir. Yoksulluk sınırı tutarına ise ancak 8 gün yetmektedir. Milyonlarca işçinin ailesiyle birlikte geçim ücreti olan asgari ücretin bir an önce artırılması, düşük ücretle çalışanların satın alma gücünde -bir nebze de olsa- iyileşme sağlayacaktır. TÜRK-İŞ’in verileri temel alındığında “mutfak enflasyonu”ndaki değişim 2018 Eylül ayında şu şekilde gerçekleşmiştir:

- Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken asgari harcama tutarı bir önceki aya göre yüzde 4,45 oranında arttı.

- Yılın ilk dokuz ayında fiyatlardaki artış yüzde 17,73 oranına ulaştı.

- Gıda enflasyonunda son oniki ay itibariyle artış oranı yüzde 24,34 oldu.

- Yıllık ortalama artış oranı ise yüzde 13,28 olarak hesaplandı.

Gıda harcaması çalışmasına temel alınan beslenme kalıbında yer alan ürünlerin fiyatları Eylül 2018 itibariyle şu şekilde değişim gösterdi:
Süt, yoğurt, peynir grubunda geçtiğimiz ay bu kapsamdaki tüm ürünlerde yapılan fiyat artışının ardından bu ay düşük oranlı fiyat ayarlamaları dikkati çekti. Fiyat artışının genel olarak görüldüğü grupta bazı markaların fiyat indirimi ile dikkat çektiği görüldü.

Et, tavuk, balık, sakatat, bakliyat ürünlerinin bulunduğu grupta şarbon tartışmaları kırmızı et fiyatlarını pek etkilemedi ve kıyma et ile kuşbaşı etin kilogram fiyatı 3’er TL arttı. Tavuk fiyatı da bu artışa eşlik etti. Et ve tavuk fiyatındaki artış mutfak harcamasına olumsuz yansırken, av mevsiminin başlamasıyla tezgahlarda boy gösteren balık gerek çeşit gerek fiyat olarak iyi bir alternatif oldu. Palamut yanı sıra hamsi ile istavrit fiyatı mutfak harcamasına olumlu yansıdı.

Sakatat fiyatında beklenen artış -henüz- gerçekleşmedi. Yumurta fiyatı bu ay ciddi oranda yükseldi ve tanesi 83 kuruş oldu. Bakliyat ürünlerinde (kuru fasulye, kırmızı-yeşil mercimek, nohut, barbunya vb.) fiyat artışları devreye girdi ve bu ay kuru fasulye, yeşil ve kırmızı mercimek, kuru fasulye ve bulgur fiyatı değişti. Sadece nohut fiyatında önemli bir değişiklik tespit edilmedi.

Yaş sebze-meyve fiyatları bu ay yükseldi. Özellikle sebze fiyatları yükselirken meyve fiyatı ortalamada biraz geriledi. Domates fiyatındaki artışın nedeni “mal bulamıyoruz” diye açıklandı.

Hesaplama yapılırken -her zaman olduğu gibi- pazarda yaygın bulunan mevsim ürünleri esas alındı. Bu ay ağırlıklı olarak 16 sebze ve 11 meyve fiyatı kapsandı. Araştırmada ürünlerin tek tek ağırlığı yerine harcama sepetindeki meyve-sebze tüketiminin toplam miktarından hareket edildi.

Geçtiğimiz ay biraz gerileyerek 4,63 TL olan ortalama sebze-meyve fiyatı bu ay ortalamada yüzde 8,42 oranındaki artışla 5,02 TL’ye yükseldi. Ortalama kilogram fiyatı 4,43 TL olan sebze bu ay yüzde 19,19 oranındaki artışla 5,28 TL olurken, ortalama kilogram fiyatı geçen ay 4,91 TL olan meyve bu ay 4,64 TL oldu.

Ekmek, pirinç, un, makarna, bulgur, irmik gibi ürünlerin bulunduğu grupta ekmekte fiyat artışı uygulamasının gelecek aya bırakıldığı belirtilirken un fiyatı bu ay arttı. Pirinç ve irmik fiyatı aynı kalırken makarna ile bulgur fiyatı yükseldi.

Son grup içinde yer alan gıda maddelerinden geçen fiyatı yüksek oranda artırılan tereyağında bu ay biraz indirim yapıldı, margarin ise zamlandı. Zeytinyağı fiyatı aynı kalırken ayçiçeği yağı fiyatı bu ay yine arttı. Geçtiğimiz ay artan siyah ve yeşil zeytin ortalama fiyatı değişmedi. Yağlı tohum (ceviz, fındık, fıstık, ayçekirdeği vb.) ürünlerinden -fıstık hariç- hepsinin fiyatında artış belirlendi. Geçen ay dikkat çektiğimiz üzere, yeni mahsulün devreye girmesiyle baharat (kimyon, nane, karabiber, vb.) ürünleri -nane hariç- fiyatı arttı.

Şeker fiyatıyla birlikte bal, reçel fiyatı değişmedi ve fakat pekmez ve tuz fiyatı arttı. Çayın kilogram fiyatı 1 TL artarken, ıhlamur fiyatı değişmedi. Salçada bu ay fiyat yüksek oranda gerçekleşti."