52 projede 10 milyar dolarlık fırsat

İBRAHİM EKİNCİ

Başlangıç Eğitim Uçağı (BEU) için 8 firmanın cevapları değerlendiriliyor, teklife çağrı dosyası hazırlanıyor. Çok Maksatlı Sahil Güvenlik Helikopter Tedarik Projesi’nde teklife çağrı dosyası (TÇD) çıktı, 5 şirket (Airbus Helicopters, NH Industries, AgustaWestland, Sikorsky ve Bell) dosya aldı. Bu şirketlerin teklifl erini 16 Haziran’a kadar vermeleri gerekiyor. 

Bir yılda 52 patent tescili yapıldı Sektör, SSM’nin projelerine büyük yatırım ve Ar-Ge ile cevap vermeye çalışıyor. Bu gelişme patent tescillerine de yansımış durumda. Türk Patent Enstitüsü (TPE) verilerine göre, Ar-Ge harcamaları 1 milyar dolara giden savunma sanayii, patent tescili sayısını oransal olarak en çok artıran ikinci sektör. 2000 yılında sektörde bir yılda alınan patent sayısı sadece ‘silah ve mühimmat imalatı’nda 2’yken, şimdi 52’ye ulaşmış durumda. 

Büyük atağa karşın eski Savunma Sanayi Müsteşarı Murad Bayar’ın performansını yine de yeterli görmediği sektörde, yeniden yapılanma da gündemde. Bu konuda model çalışması var. Bir yandan da projeler yürüyor. Şu sıralar işlemleri devam eden projelerin değeri tahmini olarak 10 milyar doları geçiyor. 

4 milyar dolarlık fırkateyn projesinde fizibilite tamam 

MİLGEM kapsamında ilk 2 gemi (Heybeliada ve Büyükada) Gölcük’te üretildi. 2’sinin üretimini İstanbul Tersanesi yapıyor. Kalan 4 gemi için ihale kararı alındı. 2 adet Lojistik Destek Gemisi (LDG) projesinde teklifl er değerlendiriliyor. Uçak gemisi de denilen havuzlu çıkarma gemisini (LPD) Metin Kalkavan’ın Sedef Tersanesi üretecek. (Bu proje daha önce Koç şirketi RMK’ya verilmiş, sonradan iptal edilmişti.) Gemi grubundaki en büyük iş ise TF 2000 Projesi... Gemilerden, uçaklardan ve diğer hava araçlarından yapılan saldırılara karşı savunma sağlayacak hava savunma harbi fırkateynleri alınacak. 

Fizibilite çalışmaları tamamlandı. Proje modeli belirleme çalışmaları sürüyor. SSM bir rakam açıklamadı ancak proje bedeli için 4 milyar doları rakamı telaff uz ediliyor. Destek gemisi alt grubunda da Yelkenli Okul Gemisi projesi gündemde. Şu sıralar teklifl eri alınan 4+2 adet Çok Maksatlı Helikopter, yine ayrıca iki grup helikopter alımı, hava yastıklı çıkarma aracı, fizibilite çalışmaları tamamlanan özel maksatlı taktik tekerlekli zırhlı, ayrıca zırhlı amfibi hücum aracı... Bu projelerin içinde sadece helikopter projeleri ‘doğrudan tedarik’ şeklinde alınacak. Diğerleri yerli sanayi tarafından üretilecek. Uzun Menzilli Bölge Hava ve Savunma Sistemleri Projesi’nde de Çinli CPMIEC ile sözleşme görüşmeleri yapılıyor. 

Bu projeye NATO’nun ve bazı üyelerinin itirazları da değerlendiriliyor. Milli piyade tüfeği projesinin yüklenicisi Kale Kalıp yetkilileri, “Makina Kimya işbirliğinde ilerleyen Milli Piyade Tüfeği Projesi’nde şu aşamada üretim hattı kalifikasyonları devam ediyor; 2014’ün ikinci yarısında seri üretimin başlayabileceğini öngörüyoruz” açıklaması yaptı. 

Hedef, 8 milyar dolar ciro 2 milyar dolar ihracat 

Müsteşarlığın henüz sözleşme imzalamadığı, fizibilitesi devam eden veya henüz biten, sözleşme görüşmeleri yaptığı 52 proje hava, kara, deniz, silah ve radar sistemleri gibi 9 başlık altında toplanıyor. Savunma sektörünü 2016 yılı için hedeflediği 8 milyar dolar ciroya, 2 milyar dolar ihracata taşıması beklenen projeler bunlar. Savunma sanayisinin (dolaylı/dolaysız) cirosu 2012 itibariyle 4 milyar 756 milyon dolar. (2013 rakamı henüz açıklanmadı.) Savunma ve havacılık ihracatı 1 milyar 262 milyon dolar, toplam Ar-Ge harcaması 772.7 milyon dolar. 

Sahil güvenlik helikopteri için 5 firma dosya aldı 

Savunma Sanayi Müsteşarlığı'nın (SSM) helikopter geliştirme, ayrıca ortak üretim projeleri de yürüyor. Doğrudan tedarik kapsamında ise üç ayrı proje var. Bunlar, EGM Orta Sınıf, Çok Maksatlı Sahil Güvenlik ile Genel Maksat Deniz helikopteri projeleri. Çok Maksatlı Sahil Güvenlik Helikopter Tedarik Projesi için şu sıralar şirketler teklife çağrı dosyası alıyor. Dosya alan 5 şirket şunlar: Airbus Helicopters-Airbus Helicopters Deutschland GmbH, NH Industries, AgustaWestland S.p.A-AgustaWestland Ltd., Sikorsky ve Bell Helicopter Textron Inc. 

Yerli tedarik politikası sektörü büyütüyor 

2000’li yılların başında Türkiye’de savunma, havacılık ve güvenlik ihtiyaçlarının sadece yüzde 20’si yerli kaynaklardan karşılanabiliyordu. Bu oran şimdi yüzde 54’e dayandı. SSM, projeleri mümkün olduğunda yerli şirketlere veriyor. 

Türkiye’nin görece yüksek savunma harcaması yapan ülkeler grubunda olması da sektörün önünü açıyor. Sektör dökümanlarında, “SSM’nin uygulamaya başladığı özgün ürün geliştirme programlarına öncelik tanıma yaklaşımı sektörün gelişmesinde önemli bir dönüm noktasını oluşturmuştur. Bu yaklaşım ile savunma sanayimiz yeni ürünleri, ürün gamına almaya başlamış ve ihraç edebileceği ürünlerde bir çeşitliliğe kavuşmuştur. TSK’nın envanterine bu ürünlerin girmiş ve harekat alanında performansı kanıtlanmış ürünler olması diğer ülkeler açısından ayrı bir ilgi konusu olduğu da herkes tarafından teslim edilen bir gerçektir. Off -set uygulamaları havacılık sektöründe askeri ürün ihracını artırdığı gibi; sanayicilerimizin bu alandaki performansı ile birleşip, sivil havacılığın da kapısını aralamıştır” deniliyor. 

SSM'nin gündemindeki 52 proje 

• Hava Yastıklı Çıkarma Aracı 
• Lojistik Destek Gemisi (2 adet) 
• Yelkenli Okul Gemisi 
• TF 2000 
• Harp Gemisi Grubu (4 adet) 
• MİLGEM/ Prototip ve 2. Gemi Dizayn Hiz. 
• 600 sınıfı Sahil Güvenlik Botu 
• Acil Müdahale ve Dalış Eğitim Botu 
• Türk Tipi Hücumbot 
• SAT botu 
• Koruma Güvenlik Grubu 
• EGM Orta Sınıf Helikopter 
• Tedariki 
• Çok Maksatlı Sahil Güvenlik Helikopteri 
• Genel Maksat Deniz Helikopteri 
• Özel Maksatlı Taktik Tekerlekli Zırhlı 
• Zırhlı Amfibi Hücum Aracı 
• Uzun Menzilli Hava ve Füze Sav. Sis. 
• Başlangıç Eğitim Uçağı (BEU) 
• Yeni Nesil Temel Eğitim Uçağı Tedariki 
• GİHA 
• Taarruzi İHA 
• Hedef Uçak 
• Araca Monte Multi-Spektral Sis Cihazı 
• Aktif Koruma Sistemi Geliştirilmesi 
• Güç Grubu Geliştirilmesi Projesi 
• Mayın Temizleme Sistemi 
• Muharebe Sahası Tanıma Tanıtma Sis. 
• Silah Taşıyıcı Araç 
• ATAK Helikopter Simülatörü 
• Denizaltı Dalış Simülatörü 
• Görüntü Yoğ. Tüp Projesi 
• Telsiz Network (gündemde) 
• Helikopter Engel Tespit Sistemi 
• LİNK-16 Terminal Tedariki 
• Taktik Data Link Yönetim Mer. 
• ÇAVLİS 
• GENESİS 
• MİLGEM Savaş Sistemi Tedariki 
• Deniz Üsleri Su Altı Üstü Gözetleme 
• Balistik Test Merkezi Projesi 
• Özgün Yerli Tabanca Geliştirme Projesi 
• TSK Tabanca Hazır Alımı 
• Uzaktan Komutalı Göz. ve Atış Platformu 
• CN-235 Aviyonik Modernizasyonu 
• NEFES Projesi 
• PT-6 Serisi Mot. DSB Kab.Kazanımı 
• Hücumbotlara Uydu Muhabere Sistemi 
• TSK KU Bant Uydu Muhabere Sistemi 
• Elektro Opit KÖ Keşif Podu Sen. 
• SSM Ar - Ge Restekleri 
• Mobil/Sabit TACAN Projesi 
• TKRS Modernizaysonu