50 yılı deviren TKYB, fon kaynağını çeşitlendirecek

Ece CEYHUN

Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası, Türk bankacılık sektörün­de 1975 yılında Devlet Sanayi İşçi ve Yatırım Bankası adıyla başladığı yolculuğunda, 50 yı­lı devirdi. 2018 yılında merke­zini Ankara’dan İstanbul’a ta­şıyan ve geçen 6 yıllık süreçte dolar bazında yüzde 90 büyü­me kaydeden banka, pandemi döneminde işletme sermaye­si, depremde destek kredisi ile işletmelere kaynak sağlarken, ağırlıklı olarak sürdürülebilir­lik temalı kredileri ile ön plana çıkıyor.

TKYB Genel Müdürü İbra­him Öztop, uluslararası kal­kınma finansmanı kuruluşla­rı ile kurdukları ilişkilerle bu­güne kadar kaynak çeşitliliğini artırdıklarını, global merkez bankalarının faiz indirim dön­güsüne başladığı, Türkiye’nin de kredi notunun yükseldiği bir dönemde uluslararası borç­lanma piyasalarını yakından takip ederek maliyetlerin düş­tüğü uygun bir zeminde yeşil temalı bir eurobond ihracı ve sendikasyon için çalışmalar yaptıklarını anlattı. İhraçlar için zamanlama veremeyece­ğini ama piyasaları yakından izlediklerini anlatan Öztop, “Fonlama tarafını çeşitlendir­memiz gerekiyor” dedi.

Öztop, kaynaklarını ağır­lıklı olarak yurt dışı kalkınma finansmanı kuruluşlarından temin ettiklerini anlattığı ko­nuşmasında, “2024 Eylül so­nu itibarıyla kaynak hacmi­miz yaklaşık 105 milyar TL’ye ulaştı. Kaynaklarımızın yak­laşık yüzde 56’sını 2018-2024 döneminde temin ettik. Kay­nak çeşitliliğimizi artırmak ve ülkemize daha fazla orta ve uzun vadeli fon kaynağı getir­mek için aralıksız çalışıyoruz” diye konuştu.

Öztop, ne kadar çok kaynak getirirlerse özel sektöre des­teklerinin bir o kadar daha yük­seleceğine işaret ederek “Bu yıl bankalar, özel şirketler 27 mil­yar dolar kaynak getirdi Tür­kiye’ye. Bu olağanüstü bir ra­kam. Yabancı şu anda bu piya­saya geliyor, iyi fonlama imkanı sağladık. Biz burayı kolluyoruz eurobond ihracı için. Bunun teması mutlaka yeşil olacak ve tatminkar bir rakam olacak. Uygun zamanda çıkacağız, ya­tırım bankalarıyla konuşuyo­ruz” ifadelerini kullandı.

Sorunlu kredi oranı yüzde 1’in altında

Bankanın son 6 yıldır önemli bir değişimden geçtiğini anla­tan İbrahim Öztop, 2018’deki yeniden yapılanma sürecinde Ankara’dan İstanbul’a 60 ki­şiyle geldiklerini kalan 600 ki­şinin başka kamu kurumlarına geçtiğini, özel sektörden 290 kişiyi bünyelerine katarak şu an 350 kişilik kadroyla hizmet verdiklerine işaret ederek “350 kişilik kadroyla 6 yılda büyük­lüğümüzü dolar bazında yüz­de 90 arttırdık, kredilerde de dolar bazında yüzde 42 artışla bugüne geldik. 154 milyar lira aktif büyüklüğümüz var.

Kre­dilerin payı da 97 milyar TL’ye ulaştı. Sorunlu kredilerin ora­nı da yüzde 1’in altında yüzde 0,7 olarak gerçekleşti” diye ko­nuştu. 6 yılda kullandırdıkları finansmanda hiç sorunlu kredi oluşmadığını vurgulayan Öz­top, “Aktif büyüdükçe geçmiş­ten gelen sorunlu kredilerde de tahsilatları yaparak takipteki alacak oranı yüzde 1’in altına geldi. Son 6 yılda sorunlu kre­di oluşmadı. Kredilerimiz ucuz ama işletmeler açısından alım sürecimiz oldukça meşakkat­li. İhtiyatlı kredi inceleme sü­recimiz var.

Kredilerin sade­ce iktisadi tarafına bakmıyo­ruz sosyal ve çevresel anlamda da etkisini değerlendiriyoruz” dedi. Özkaynak karlılıklarının yüzde 40 civarında olduğunu, sermaye yeterlilik oranlarının da yüzde 20,9 olduğunu ifade eden Öztop, Varlık Fonu’nun 3 milyar lira sermaye enjeksiyo­nu sonrasında ciddi bir serma­ye artışı gerçekleştirdiklerini artık ona bağımlılıklarının kal­madığını vurguladı.

Kaynakların yüzde 58’i yenilenebilir enerjiye

Öztop, yenilenebilir enerji­nin kendileri açısından önem­li kredilendirme alanlarından biri olduğunu, kredilerinin yüzde 58’ini kapsadığını dile getirerek, fosil yakıtlarda kre­dilendirme yapmadıklarını an­lattı. TKYB Genel Müdürü Öz­top şu bilgileri verdi: “Ülkemi­zin imzacısı olduğu Paris İklim Anlaşması çerçevesindeki net sıfır emisyon hedefleri kapsa­mında, yenilenebilir enerji bi­zim de öncelikli alanlarımız arasında bulunuyor ve temin ettiğimiz kaynakların yüzde 58’ini yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği temalı kay­naklar oluşturuyor. Bugün kre­di portföyümüzün yaklaşık ya­rısını oluşturan enerji projele­ri ile Türkiye’nin yenilenebilir enerji kapasitesinin yaklaşık yüzde 6’sının oluşturulmasını sağladık.

Kredi portföyümü­zün yüzde 93’ünü sürdürülebi­lirlik temalı kredilerin oluştur­ması sürdürülebilir kalkınma misyonumuza verdiğimiz öne­min en somut göstergesidir. Birleşmiş Milletler Sürdürü­lebilir Kalkınma Amaçları’nın 15’ine doğrudan ve dolaylı kat­kı sağlamanın yanı sıra, bu amaçlarla bağlantılı kredileri­mizin toplamını 2,8 milyar do­lara ulaştırdık. Ülkemizde et­ki yatırım ekosisteminin geliş­mesinde ve etki yatırımlarının artırılmasında üstlendiğimiz öncü rolümüzü, Türkiye Kal­kınma Fonu (TKF) nezdinde Etki Fonu kurarak devam ettir­mek istiyoruz.”

5 yılda 26 şirkete doğrudan yatırım yaptı

2024’te 5. yılını kutlayan Türkiye Kalkınma Fonu’nun bünyesinde yer alan 8 fon ile kamu ve özel sektörden 140’tan fazla yatırımcının yaklaşık 125 milyon dolarlık kaynağı yönettiklerini söyle­yen Öztop, “Farklı alt fonlar aracılığıyla imalat sanayiin­den finteke, biyoteknolojiden siber güvenliğe, mobiliteden sürdürülebilirliğe kadar bir­çok dikeyde faaliyet göste­ren 26 şirkete doğrudan yatı­rım gerçekleştirdik ve Türki­ye girişimcilik ekosisteminin öncülerinden olan 5 girişim sermayesi fonuna taahhütte bulunduk.

Girişimcilik eko­sistemindeki diğer fonlara destek olmak amacıyla, bu yıl Hazine ve Maliye Bakanlığı ve katkılarımızla ülkemizin ilk fonların fonu yapısı olan ve 50 milyon dolarlık ilk kapa­nış büyüklüğüne sahip TKYB Üst Fonu’nu kurduk. Bu fon, yalnızca özel sermaye ve giri­şim sermayesi fonlarına yatı­rım yapmak ve kaldıraç etki­siyle önemli bir çarpan etkisi oluşturmak üzere ekosiste­min merkezinde konumlan­dı. Yüksek teknoloji üreten girişimleri destekleyerek ül­kemizde küresel ölçekli şir­ketler yaratmayı ana hedef­lerimizden birisi olarak görü­yoruz” açıklamasını yaptı.

2025’te yabancının ilgisinin artmasını bekliyor

Kamu yatırım bankası ola­rak halka arzlarda ve satın alma birleşme işlemlerin­de çalıştıklarını belirten Öz­top, daha önce Özelleştirme İdaresi ve Türkiye Varlık Fo­nu’na da danışmanlıklar yap­tıklarını kaydetti. Öztop, 9 halka arz yaptıklarını seçici davrandıklarını kaydederek yabancı sermayenin 2025’te geleceğini ümit ettiklerini ve bu alanlarda aktif olmaya devam ettiklerini dile getir­di. şunları söyledi: “Yabancı sermayenin 2025’te gelece­ğini ümit ediyoruz. Özelleş­tirmelerde şu anda planlanan büyük bir özelleştirme yok ancak, satın alma birleşme­lerde, teknoloji, servis sektö­rü, enerji, sağlık önemli kri­tik sektörlerden... Yatırım bankacılığında, halka arzlar­da momentum düştü. Elimiz­de bazı güzel işler var. Bunla­rın ölçeği biraz büyük ancak yabancı yatırımcı ile başarılı olabilecek halka arzlar bun­lar. Biz de bekliyoruz şu anda yabancıyı.”

NATO savunma fonu ile temas halindeyiz

TKYB Genel Müdürü İbrahim Öztop, savunma sanayine destek için çalıştıklarını kaydetti. NATO’nun bu konuda kurulmuş 1 milyar dolarlık fonu ile iletişim içinde olduklarını belirten ve onlara aday şirket tanıtımları yaptıklarını söyleyen Öztop, “Amacımız işbirliği yapmak, günün sonunda yatırım yaptırırken iyi şirketleri bulmak istiyoruz. Onlardan da kaynak talep ediyoruz. NATO fonu yetkilileri 3 kere geldiler, onları firma ve fonları tanıştırdık. Daha Türkiye’ye yatırım yapmadılar ama yatırım yapmalarını bekliyoruz” diye konuştu.