300 milyon $ meyve ihracatı tehdit altında

Hüseyin GÖKÇE / Derya EĞRİCAN GÜLEÇ

ANKARA/MERSİN - Yaş meyve sebzede en önemli pazar Rusya’ya ihracatın, kapatılan hal nedeniyle adeta durma noktasına gelmesi, Türkiye’nin 300 milyon dolarlık ihracatını tehlikeye soktu. Rusya’ya satılan meyve sebzenin yüzde 80’i Pokrovsky Hali’ne iniyordu. 6 gün önce alınan bir kararla bu hal kapatıldı. Henüz Türk ihracatçısına bu hale yollanan malların indirilebileceği bir nokta gösterilmedi. Geçtiğimiz sene Rusya Federasyonu’na 1 milyon 72 bin ton yaş meyve sebze ihracatı yapan Türkiye, bu dış satımdan ülkeye 800 milyon dolarlık döviz girdisi sağlamıştı. Edinilen bilgiye göre halin 90 gün kapatılması söz konusu. Bu üç ayın Türkiye ihracatının 300 milyon dolarını tehdit ettiği belirtiliyor. Pazarın üç ay durması ise en çok sezonu açılan narenciyeyi vuracak. Geçen sene Rusya’ya 275 milyon dolar narenciye ihraç eden üreticinin bu yıl ihracatın yüzde 60’ını yapamayacağından endişe ediliyor.

Akdeniz Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Kavak, sorunun üç ay içinde sonlandırılacağı duyumlarının alındığını anımsatarak, “Sorunun üç ay içinde biteceğine inanmıyorum. Kanaatim bunun süresiz bir sıkıntı haline geleceği yönünde. Sıkıntı 3 ay sürerse, en çok narenciye ihracatı olumsuz etkilenecek. Çünkü 3 ayda narenciye sezonu bitiyor. Rusya Federasyonu’na 1 milyon 72 bin ton yaş meyve sebze ihracatı yaptık. Bu da 800 milyon dolarlık döviz girdisine denk geliyor. Bu toplam yaş meyve sebze ihracatının 371 bin tonu narenciye.  Bu da 275 milyon dolarlık döviz girdisine denk geliyor. 3 ay kapanması halinde bu 275 milyonun yaklaşık yüzde 60’ını kaybederiz” diye konuştu. Toplam ihracatta yaşanacak kaybı da değerlendiren Başkan Kavak, “Aynı şekilde 800 milyon dolarlık ihracatımızın da yaklaşık 300 milyon doları tehlikede. Çünkü süpermarketlere satılanlarda sorun yok. Yaptığımız toplam ihracatın yüzde 80’i hallerde satılıyor. Konuyla ilgili bir B planımız yok.  Arkadaşlar geçici çözüm üretmeye çalışıyorlar. Ama yetkililerin resmi olarak bize gösterdiği bir satış noktası yok. Bize alternatif bir yer gösterilmesini istiyoruz” açıklamalarını yaptı. 

Ekonomi Bakanlığı çalışma yapıyor

Daha önce Türkiye’den yaş sebze-meyve ithalatını birkaç kez durduran Rusya’nın bu kez üretim yöntemi ve ilaç kalıntılarını gerekçe göstermemesi sebebiyle, konuyla Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı yerine Ekonomi Bakanlığı ilgileniyor. Bakanlık bürokratları, hal kapandığı andan itibaren Rusya’daki muhataplarıyla alternatif yer temini için görüşmeler yürütüyorlar.

Türkiye’nin dış ticarette en çok açık verdiği ülkelerden olmasına rağmen, Rusya yaş meyve sebze de en büyük pazar konumunda.

Rusya’da halin kapanmasında miliyetçilerin baskısı iddiası

DÜNYA’nın edindiği bilgilere göre, Türk ihracatçısının ürünlerinin yaklaşık yüzde 80’inin gönderildiği Pokrovsky Hali’nde çok sayıda yasadışı göçmen ucuz işçi olarak çalıştırılıyor. Bu durumdan rahatsız olan bazı Rus milliyetçi gruplar ise uzun süredir, buranın kapatılması yönünde eylem yapıyor. Her ne kadar resmi olarak deklare edilmese ve kapatmanın ilk gerekçesi hijyen olarak bildirilse de gerçek sebebin milliyetçi grupların yaptığı eylemler olduğu ifade ediliyor. Alınan bilgilere göre Pokrovsky Hali’ni 90 günlüğüne kapatan Rusya, malların başka bir hale indirilmesi yönünde karar almakla birlikte, henüz alternatif yerin neresi olacağı ve burada işlemlerin ne zaman yapılacağı yönünde net bir karar almadı.

İhracatçı yeni yer gösterilene kadar halin açık kalmasını istiyor

Antalya İhracatçılar Birliği Başkanı Mustafa Satıcı yaptığı açıklamada, Rusya’nın yeni bir hal yeri gösterilene kadar mevcut faaliyetlerin devam etmesini istediklerini söyledi. Pokrovsky Hali’nin standartlara uymadığı gerekçesiyle kapatıldığını dile getiren Satıcı, birçok firmanın ürününün yolda bulunduğunu, bu durumun ihracatçılar için adeta yıkım olduğunu bildirdi. İhracatçıların Ekonomi Bakanlığı ve Moskova’daki makamlar nezdinde girişimlerine devam ettiğini bildiren Satıcı, Rusya’yı yılda 1 milyon 100 bin ton meyve-sebze gönderildiğini, bunun da önemli bir kısmının Antalya’dan gittiğini aktardı. Satıcı, Rusya’nın hali kapatırken standartları bahane ettiğini de anımsatarak, “Hal, Rusya’nın standartlarına uymuyorsa bu onların takdiridir ama ihracatçılarımıza bir çözüm getirilsin. Yeni bir yer gösterilinceye kadar mevcut faaliyetin devam etmesini arzu ediyoruz. Ticaretin kesintiye uğraması, yaş meyve-sebze ihracatçılarımız gibi Rusya’daki tüketicileri de mağdur eder” şeklinde konuştu.