2,5 trilyon TL’yi geçen KKM'ye prim 'freni'

Birol BOZKURT

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre 2 Haziran haftasında kur korumalı mevduatlar 35 milyar TL artışla 2,5 trilyon TL oldu. 35 milyar TL’lik artış son 2 ayda kur korumalı mevduatlarda görülen en yavaş artış. Sınırlı yaşanan artışta Kur Korumalı Mevduatlarda prim düzenlemesi mevduatların artış hızı üzerinde etkili olduğu belirtiliyor.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) geçen hafta bankalara gönderdiği yazıda “KKM’de önden ödemeli prim” uygulamasına son verilmesini istemişti. 1 Haziran’dan itibaren açılacak KKM hesaplarında prim ödemesi vade sonunda yapılabilecek. Prim ödemeleri TL olarak yapılacak.

Sektörün kredi hacmi 9,3 trilyon TL oldu

 Bankacılık sektörünün kredi hacmi, geçen hafta 132 milyar 631 milyon lira artarak 9 trilyon 261 milyar 513 milyon liraya yükseldi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından yayımlanan haftalık bültene göre, sektörün kredi hacmi 2 Haziran itibarıyla 132 milyar 631 milyon lira arttı.

Söz konusu dönemde toplam kredi hacmi 9 trilyon 128 milyar 882 milyon liradan 9 trilyon 261 milyar 513 milyon liraya yükseldi. Bankacılık sektöründeki toplam mevduat (bankalararası dahil), geçen hafta 122 milyar 25 milyon lira arttı. Söz konusu haftada yüzde 1,2 artan bankacılık sektörü toplam mevduatı, 10 trilyon 421 milyar 94 milyon lira oldu.

Tüketici kredileri düşüşe geçti

İhtiyaç kredilerinde bir süredir yaşanan durgunluk yerini düşüşe bıraktı. Verilere göre, tüketici kredileri tutarı, 2 Haziran itibarıyla 2 milyar 615 milyon lira azalışla 1 trilyon 366 milyar 261 milyon liraya geriledi. Söz konusu kredilerin 434 milyar 175 milyon lirası konut, 80 milyar 87 milyon lirası taşıt ve 851 milyar 999 milyon lirası ihtiyaç kredilerinden oluştu.

Ticari kredilerde dikkat çeken toparlanma

Son dönemde bankaların en çok eleştirildiği konuların başında gelen tüketici kredilerinde rahatlama yaşanmış gibi görünüyor. 2 Haziran ile biten haftada taksitli ticari kredilerin tutarı 14 milyar 565 milyon lira artarak 1 trilyon 118 milyar 546 milyon liraya yükseldi. Bankaların bireysel kredi kartı alacakları da 22 milyar 11 milyon lira artarak 721 milyar 423 milyon lira oldu. Bireysel kredi kartı alacaklarının 376 milyar 588 milyon lirası taksitli, 344 milyar 835 milyon lirası taksitsiz oldu.

Yasal öz kaynaklar arttı

BDDK haftalık verilerine göre, bankacılık sektöründe takipteki alacaklar, 2 Haziran itibarıyla bir önceki haftaya göre 2 milyar 138 milyon lira azalarak 166 milyar 139 milyon liraya geriledi. Söz konusu takipteki alacakların 144 milyar 609 milyon lirasına özel karşılık ayrıldı. Aynı dönemde bankacılık sistemindeki yasal öz kaynaklar 386 milyon lira artışla 1 trilyon 911 milyar 371 milyon lira oldu.

Bankacılık sektörünün mevduatında artış

Bankacılık sektörünün toplam mevduatı, 2 Haziran ile biten haftada 139,6 milyar lira artarak 10 trilyon 719,5 milyar liraya yükseldi.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından haftalık para ve banka istatistikleri yayımlandı. Buna göre, bankacılık sektöründeki toplam mevduat, 2 Haziran ile biten haftada 139 milyar 562 milyon 507 bin lira artarak 10 trilyon 719 milyar 460 milyon 904 bin liraya yükseldi. Aynı dönemde bankalardaki TL cinsi mevduat yüzde 0,9 azalışla 6 trilyon 136 milyar 325 milyon 381 bin lira, yabancı para (YP) cinsinden mevduat ise yüzde 4,1 artarak 4 trilyon 124 milyar 276 milyon lira oldu.

Bankalarda bulunan toplam Yabancı Para mevduatı, geçen hafta 210 milyar 134 milyon dolar düzeyinde gerçekleşirken, bu tutarın 175,5 milyar doları yurt içinde yerleşik kişilerin hesaplarında toplandı. Yurt içi yerleşiklerin toplam YP mevduatındaki değişime bakıldığında, parite etkisinden arındırılmış verilerle 2 Haziran itibarıyla 1 milyar 50 milyon dolarlık azalış görüldü.

TCMB’nin toplam rezervlerinde artış

Bir süredir düşüş eğiliminde olan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) brüt rezervleri 2 Haziran ile biten haftada 2 milyar 28 milyon dolar artış gösterdi.

Döviz rezervleri geçen hafta bir önceki haftaya göre 1 milyar 721 milyon dolar, altın rezervleri 307 milyon dolar artış gösterdi. TCMB verilerine göre, geçtiğimiz hafta 56 milyar 519 milyon dolar olan döviz rezervleri, 2 Haziran ile sona eren haftada 58 milyar 240 milyon dolara yükseldi. Söz konusu dönemde altın rezervleri de 307 milyon dolar artarak 41 milyar 939 milyon dolardan 42 milyar 246 milyon dolara yükseldi.

Böylece TCMB rezervleri bir önceki hafta 98 milyar 458 milyon dolar seviyesindeyken, yaklaşık 22 Temmuz 2022 tarihinden bu yana ilk 100 milyar 486 milyon dolar seviyesine geldi. Ayrıca geçtiğimiz hafta -4 milyar 404,6 milyon dolar olan net uluslararası rezervler 2 Haziran ile sona eren haftada -5 milyar 697 milyon dolara indi.

KKM'de dolar bazlı düşüş 3.5 milyar $ oldu

Dolar cinsinden bakıldığında kur korumalı mevduatların gerilediği izlendi. 2 Haziran haftasında kur korumalı mevduatlar 3,5 milyar dolar düşüşle 122,1 milyar dolar oldu. Son 3 gündür dolarda yaşanan hızlı yükselişin önümüzdeki hafta rakamlarında dolar bazında düşüşü hızlandırması bekleniyor.

Rezervlerde 3 milyar dolar detayı

Reuters’ın haberine göre bankacılar, Merkez Bankası tarafından açıklanan haftalık verilerin yurtdışından geçen hafta 3 milyar dolar değerinde mevduat/depo girişine işaret ettiğini söylüyor. Habere göre beş bankacı 3 ile 3.1 milyar dolar arasında yeni bir depo girişinin olduğunu hesapladılar. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan bu ve benzeri girişler için TCMB rezervlerinde zaman zaman Körfez başta olmak üzere “dost ülkenin destekleri”ni gördüklerini söylemişti.

Döviz mevduatlarında gerileme devam ediyor

Yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatı bir haftada 541,3 milyon dolar düşüş gösterdi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası(TCMB) tarafından açıklanan verilere göre, bir önceki hafta 176 milyar 4 milyon dolar olan yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatı 2 Haziran ile sona eren haftada 175 milyar 462,60 milyon dolara geldi.

Gerçek kişilerin döviz mevduatları bir önceki haftaya göre 296,20 milyon dolar azalarak 105 milyar 451,40 milyon dolar, tüzel kişilerin döviz mevduatı 245 milyon dolar düşüşle 70 milyar dolar oldu. Yurt içi yerleşiklerin parite etkisinden arındırılmış toplam yabancı para mevduatı 1. 050 milyar dolar azaldı. Tüzel kişilerin mevduatları 310 milyon dolar düştü.

Türkiye'nin risk primini gösteren 5 yıllık CDS’leri yeniden yükselişe geçti

Reuters’in haberine göre TL’nin bir önceki günkü %7.2 değer kaybı işlemciler tarafından serbest piyasaya geçiş döneminin sinyali olarak yorumlanırken, bugün kamunun tekrar devreye girmesinin yarattığı endişe ile CDS yükselişe geçti. İşlemciler kamunun yön belirleyici olduğu bir yapıdan daha serbest bir yapıya geçiş olarak algıladıkları dünkü hareketin ardından bugün kamuyu tekrar döviz piyasasında görmenin “soru işaretleri” oluşturduğunu belirtti.

CDS'ler 34 baz puan artışla 516 baz puana çıktı. İşlemciler dün “TL’nin rezervler ile savunulması gerekmeyecek seviyeler”e doğru gittiğini belirtirken, dün benzer bir hareket ise görülmedi. TL dün dolar karşısında %1’in altında değer kaybetti.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ise bir önceki gün yayınladığı mesajında öngörülebilirliği artırmak için kurallar temelinde politika yapıcılığına bağlılığımızı teyit ediyoruz, ekibimizi güçlendirmek ve güvenilir bir program tasarlamak olarak ifade etti. Şimşek, hedeflere herkesin desteğini alarak ulaşmak istediğini biraz “sabır ve zamana” ihtiyaç olduğunu söyledi.