'Hazine'de para yok dendi fuara katılım yarıya düştü
Şirketler destek alamayınca bazı yurtdışı fuarlara katılım yüzde 50 azaldı
GAMZE ŞENER
İSTANBUL - İhracatçılar, son dönemde, Ekonomi Bakanlığı tarafından verilen yurtdışı fuar desteklerini alırken yaşanan aksaklıktan şikayetçi. Ekonomi Bakanlığı desteğin türüne göre, maliyetin yüzde 50 ya da yüzde 75’ini karşılıyor. İşte bu ödemelerde sorun olduğunu vurgulayan ihracatçılar, yetkililere, “Paramız neden ödenmiyor?” diye sorduklarında kendilerine Maliye Bakanlığı ve Merkez Bankası’nın işaret edildiğini, hatta “Hazine’de para yok” yanıtını aldıklarını belirtiyor. İstanbul Kimyevi Madde ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Murat Akyüz, “Etkilerini şimdiden görmeye başladık. Bu yıl kozmetikte en önemli fuarlarımızdan birine katılım, geçen yıla oranla yüzde 50 düşüş gösteriyor” dedi. İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Lemi Tolunay da, “Bu destekleri kesmek ya da parayı geri ödememek, bindiğimiz dalı kesmek olur” değerlendirmesini yaptı.
Yurtdışı fuarlara katılım desteğini alamayan ihracatçılar, Maliye Bakanlığı muhatap olarak görse de bakanlıktan yapılan açıklamada, “Kesinlikle bizimle alakası yok. Teknik olarak yanlış bir yönlendirme” denildi. Ekonomi Bakanlığı’nın verdiği fuar destekleri, katılım şartlarına göre yüzde 50 ila 75 oranında değişiyor. Katılımcılar “bireysel” ya da “milli katılım” gibi başlıklarda fuarda yer alabiliyor. Ekonomi Bakanlığı’nın kayıtlarına göre, 2013 yılında 3 bin 208, 2012 yılında ise 3 bin 409 fuar desteklendi. İhracatçı birliklerinin himayesinde yani milli düzeyde katılımın olduğu fuarların sayısı ise 2013 yılında 243, 2012 yılında ise 268’di. Desteğin yıllık toplamı 1 milyar dolara ulaşıyor. İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Lemi Tolunay, “Ne kadar alacağın olduğunu hesaplamak o kadar zor ki bir hafta sadece bununla uğraşmamız gerekebilir” diyerek fuar desteklerinde ödenemeyen rakamın hesaplanmasının çok zor olduğunu ifade etti.
İşadamlarının geçen yıldan alacağı bulunuyor
Muhatapların bir diğeri Merkez Bankası’na “Neden ödeme yapılmıyor?” sorusunu yönelttiklerinde, “Maliye Bakanlığı’ndan onay gelmedi, ödeyemeyiz” yanıtını aldıklarını belirten Tolunay, “Geçen yıldan biriken parayı alamadık. Bir başka fuara katılmaya gücümüz yetmiyor zaten. Şu ortamda fuarlara para yatırmaktansa, hiç katılmama gibi bir algı oluşuyor” diye konuştu. “Bir yıldır neden desteği alamıyoruz diye sorduğumuzda, bize de Hazine’de para yok deniyor” diyen İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Başkanı İsmail Gülle de, “Fuarlara katılımı etkiler ama kötü bir tablo çizmek şimdiden doğru olmaz” dedi. TİM Sektörler Konseyi Makine ve Aksamları Sektör Kurulu Başkanı Adnan Dalgakıran da gelişmelerden en çok küçük çaplı firmaların etkileneceğini ifade etti.
‘Mevcut durum devam ederse bu karmaşa daha da büyür'
TÜYAP Yönetim Kurulu ve Türkiye Fuar Yapımcıları Derneği (TFYD) Başkanı Bülent Ünal, fuar desteklerinin Ekonomi Bakanlığı himayesinde olduğunu hatırlatarak, “Ancak ödemeler Hazine’nin imkanlarına bağlı” dedi. 2012 yılında fuar yapılan fuar sayısının 30 bin 600 olduğu bilgisini veren Ünal, bu kadar dağınık bir sistem içinde sağlıklı bir teşvik uygulamasının da tartışılır olduğunu ifade etti. Ünal, sözlerini şu öneriyle sonlandırdı, “Türkiye’nin bu konuda daha belirgin, uygun hedefl ere yönlendirilmiş teşvik politikaları olması gerektiğini düşünüyorum. Mevcut durum devam ettirildiği sürece bu karmaşa sanırım büyüyerek devam edecek.”
‘Birliklere daha önce olduğu gibi sorumluluk verin’
Döviz kurundaki dalgalanmadan sonra ihracat artışı beklentisi oluştu. Tolunay, bu noktada fuarlara katılımın sürmesi gerektiğini belirterek şunları söyledi: “Döviz kurlarıyla zaten geleceğimizi göremiyoruz. Bu dönemde çare ihracat olarak görülürken, en önemli pazarlama kanalımız fuar desteğini kaldırırsanız eliniz kolunuz bağlanmış oluyor.” Akyüz de Tolunay’ı desteklerken, bir zamanlar fuar desteklerini kendi bünyesinden karşılayan ihracatçı birliklerine, bu sorumluluğun geri verilmesi önerisini getirdi: “Özel fuar şirketlerine karşı haksızlık olduğunu öne sürüp, ‘ihracatçı birlikleri bu uygulamayı bıraksın’ dediler. Bu uygulama, hem ihracatçıya yaramadı hem de özel sektöre bir faydası olmadı. Bir yıl içinde ödeyemiyorsanız, ihracatçı birliklerine bu uygulamayı geri verin.”
