'Dökme zeytinyağı ihracatı İspanyol markalarına yaradı'

Arzu ALP 

İZMİR - Geçtiğimiz yıl dünya üretiminin yarısını yapan İspanya'nın kuraklık nedeniyle üretim kaybı yaşaması, dünya zeytinyağı talebinde rotayı üretim artışı yaşayan Türkiye'ye çevirdi. Türkiye, daha önce hiç ihracat yapılmayan ülkelere bile zeytinyağı ihracatı yaparak ihracatını artırdı. Ancak bu tarihi fırsatın markalı ihracat yerine ağırlıklı olarak dökme ihracat yaparak kaçırıldığı öne sürüldü. 

Zeytin İskelesi Genel Müdürü Fatih Cenikli, İspanya'daki kuraklık yüzünden İtalyan ve İspanyol markalarının üretim artışı yaşayan Türkiye'den kaliteli ürün tedarikine yönelmek zorunda kaldığını söyledi. Türkiye'deki üretim artışının ve İspanya'daki olağandışı kuraklığın bir fırsat oluşturduğunu ifade eden Cenikli, buna bağlı olarak bu yılın Türk markalarının yaratılması için bir başlangıç yılı olabileceğini, ancak bunun değerlendirilemediğini kaydetti. Cenikli, "Üretim artışımızın ve patlayan ihracatımızın dünyadaki market raflarında yer bulmuş olan İtalyan, İspanyol ve Yunan zeytinyağı markalarına ürün tedarikçisi konumunda kalmamıza ve o ülkelerin markalarının raflardaki yerini korumasına hizmet etmekten öte bir yararı olmadı" dedi. 

Zeytinyağı talebi Türkiye'ye yöneldi 

Türkiye zeytinyağı ihracatının, 2004-2005 sezonundaki 90 bin tonluk ihracat rekorundan sonra ilk kez bu yıl, geçen yılın 20 bin tona yaklaşan ihracatından sonra, 81 bin 783 tona çıkarak, başarılı sayılabilecek bir sezon geçirdiğini vurgulayan Cenikli,  "Bu artışın nedeni İspanya'nın yaşadığı kuraklık sonucu, üretimde yüzde 60'lara varan kayıplar yaşaması. İspanya'nın zeytinyağı üretimi bir önceki yıl 1.6 milyon ton iken bu yıl 820 bin tona geriledi.  Dünyada son beş yıldır zeytinyağı üretimi ile tüketimi neredeyse eşitlenmiş durumda olduğundan, devir stokları da oluşmuyor. Bu durumda dünya zeytinyağı talebi, İspanya'nın aksine üretim artışı yaşayan Türkiye'ye yöneldi" diye konuştu.

Türkiye önemli bir fırsatı kaçırdı 

Türkiye'nin zeytinyağı ihracatında sorun olmadığını vurgulayan Cenikli, Türkiye'nin uluslararası piyasalarda ölçek olarak büyük olmasa da hep satıcı konumu ile önemli bir ülke olarak değerlendirildiğini ifade etti. Cenikli, önemli olanın ihracatta istikrar yakalamak değil katma değerli ürünler satarak ihracat getirisini artırmak olduğuna dikkat çekti. Bu sezonda da Türkiye'nin zeytinyağı açısından önemli bir fırsatı kaçırdığını vurgulayan Cenikli, "Başarılı sayılabilecek derken kastettiğimiz şey, serzenişimiz, ihracatımızın ağırlığının markalı olarak değil dökme olarak gerçekleştirilmesine. Yani bizim ürettiğimiz bir ürünün, katma değerini dünyaya markalı zeytinyağı satan ülkelere transfer etmiş olmamıza. Marka geliştiremediğimizden, pazarlama değil sadece satış yapar durumdayız" dedi.  

Dökmenin önüne geçilmeli

Aşılması gereken başlıca sorunun markasız, dökme zeytinyağı ihracatın önüne geçmek olduğunu söyleyen Cenikli, sözlerine şöyle devam etti: "Kastettiğimiz asla bir yasaklama yaklaşımı değil. Türk markalı ürünler için ihracat desteklerinin artırılması ve ihracatçının dünya fiyatları ile ürün tedariki yollarının açılması. Türkiye'nin zeytinyağında hiçbir alanda olmadığı kadar dünya markası çıkarma şansı var. Rekabet Akdeniz Çanağı ülkeleri ile sınırlı, Çin rekabeti yok.  Ancak, zeytinyağında dünya markası olabilmek, bunu gerçekleştirebilmek için, Türkiye markasının itibarının yükselmesi, düzenli ve sürekli kaliteli ürün tedariki, strateji, ciddi kamusal destek, iletişim, yatırım ve sabır gerekiyor."